I. Inleiding: wat is
psychodiagnostiek
o Het verzamelen van informatie over een persoon en zijn omgeving
Psychodiagnostiek = de wetenschap die erop gericht is om op een gefundeerde
manier informatie over een persoon en zijn omgeving te verzamelen, met het oog
op het nemen van verantwoorde beslissingen.
Info binnen de hulpverlening of in andere context waarin met mensen wordt
gewerkt: vooral betrekking op -> INNERLIJKE KENMERKEN (gelukkig,
neerslachtig,….)
➔ Weerspiegelt psychologische eigenschappen (stemming, motivatie, intelligentie
en capaciteit) -> kunnen ook betrekking hebben op de sociale omgeving van een
persoon (vb: de draagkracht of de weerstand)
Psychologische eigenschappen: kunnen van voorbijgaande aard zijn of stabiel
zijn
Stabiele kenmerken: persoonlijkheid en intelligentie = TREKKEN
Veranderlijke eigenschappen: motivatie, weerstand, gemoed = TOESTANDEN
Belangrijk van psychologische eigenschappen: het zijn constructen
= denkbeelden of gedachtenconstructies
= een betekenisvol geheel van zowel innerlijke als uiterlijke kenmerken
Vb: verbale agressie
- Uiterlijk: schelden en roepen
- Innerlijk: frustratie en kwaadheid
De combinatie van die twee is noodzakelijk -> vb: frustratie wordt ook niet altijd
verbaal geuit
1
, Constructen: zijn HYPOTHETISCH
➔ Ze zijn dus niet empirisch waarneembaar (met de zintuigen)
➔ Fysieke kenmerken zijn wel empirisch waarneembaar
Psychologische eigenschappen worden verondersteld te bestaan: omdat ze in
ons op een bepaalde manier toelaten de zichtbare verschillen in het handelen
van de mensen te duiden:
➔ Impliceert 2 zaken:
- TENTATIEF:
Belangrijk om uitspraken over die eigenschappen heel voorzichtig te
formuleren (iets “kan”, maar het is nooit zeker)
- OPERATIONALISEREN:
Psychologische eigenschappen toch op een verantwoorde manier meetbaar
maken
o Gericht op het kunnen nemen van verantwoorde beslissingen
Psychodiagnostiek = gericht om uitspraken te doen op basis waarvan bepaalde
beslissingen kunnen genomen worden
Om tot verantwoord handelen om te gaan, wordt er eerst onderzocht op 4 niveaus:
• Beschrijven
= bepaalde kenmerken van een persoon of van de context waarin hij zich
bevindt (met inbegrip van hoe die allebei kunnen evolueren) gewoon in kaart
worden gebracht.
Vb: ‘Van zodra Henri zich in een open ruimte begeeft, wordt hij overmand door
paniek.’
➔ Elk van die beschrijvingen kan ertoe leiden om een beslissing te nemen
Vb: er kan onderzocht worden of Henri op basis van zijn omschreven probleem
aangepaste hulpmiddelen nodig heeft
2
psychodiagnostiek
o Het verzamelen van informatie over een persoon en zijn omgeving
Psychodiagnostiek = de wetenschap die erop gericht is om op een gefundeerde
manier informatie over een persoon en zijn omgeving te verzamelen, met het oog
op het nemen van verantwoorde beslissingen.
Info binnen de hulpverlening of in andere context waarin met mensen wordt
gewerkt: vooral betrekking op -> INNERLIJKE KENMERKEN (gelukkig,
neerslachtig,….)
➔ Weerspiegelt psychologische eigenschappen (stemming, motivatie, intelligentie
en capaciteit) -> kunnen ook betrekking hebben op de sociale omgeving van een
persoon (vb: de draagkracht of de weerstand)
Psychologische eigenschappen: kunnen van voorbijgaande aard zijn of stabiel
zijn
Stabiele kenmerken: persoonlijkheid en intelligentie = TREKKEN
Veranderlijke eigenschappen: motivatie, weerstand, gemoed = TOESTANDEN
Belangrijk van psychologische eigenschappen: het zijn constructen
= denkbeelden of gedachtenconstructies
= een betekenisvol geheel van zowel innerlijke als uiterlijke kenmerken
Vb: verbale agressie
- Uiterlijk: schelden en roepen
- Innerlijk: frustratie en kwaadheid
De combinatie van die twee is noodzakelijk -> vb: frustratie wordt ook niet altijd
verbaal geuit
1
, Constructen: zijn HYPOTHETISCH
➔ Ze zijn dus niet empirisch waarneembaar (met de zintuigen)
➔ Fysieke kenmerken zijn wel empirisch waarneembaar
Psychologische eigenschappen worden verondersteld te bestaan: omdat ze in
ons op een bepaalde manier toelaten de zichtbare verschillen in het handelen
van de mensen te duiden:
➔ Impliceert 2 zaken:
- TENTATIEF:
Belangrijk om uitspraken over die eigenschappen heel voorzichtig te
formuleren (iets “kan”, maar het is nooit zeker)
- OPERATIONALISEREN:
Psychologische eigenschappen toch op een verantwoorde manier meetbaar
maken
o Gericht op het kunnen nemen van verantwoorde beslissingen
Psychodiagnostiek = gericht om uitspraken te doen op basis waarvan bepaalde
beslissingen kunnen genomen worden
Om tot verantwoord handelen om te gaan, wordt er eerst onderzocht op 4 niveaus:
• Beschrijven
= bepaalde kenmerken van een persoon of van de context waarin hij zich
bevindt (met inbegrip van hoe die allebei kunnen evolueren) gewoon in kaart
worden gebracht.
Vb: ‘Van zodra Henri zich in een open ruimte begeeft, wordt hij overmand door
paniek.’
➔ Elk van die beschrijvingen kan ertoe leiden om een beslissing te nemen
Vb: er kan onderzocht worden of Henri op basis van zijn omschreven probleem
aangepaste hulpmiddelen nodig heeft
2
