Summary
Samenvatting - Recht
- Course
- Institution
samenvatting Recht - Vives Toegepaste Psychologie
[Show more]
Seller
Follow
jenssenpelgrims
Content preview
Samenvatting RechtDEEL 1 : ALGEMEN INLEIDING TO HET RECHT
1. Recht: begripsomschrijving
Recht = geheel van gedragsregels !die afdwingbaar gesteld zijn door de overheid!
- Gedragsregels: voorschriften opgelegd om gedrag in bepaalde richting te sturen
Beperken persoonlijke vrijheid
- Afdwingbaarheid:
o Alle rechtsregels zijn gedragsregels, niet alle gedragsregels zijn rechtsregels!
Sommige gedragsregels missen juridische afdwingbaarheid om als rechtsregels
bestempeld te worden
o Afdwingbaarheid = aanwezigheid van technieken en sancties waarmee de naleving
van de gedragsregels gewaarborgd wordt
! niet voldoende voor sprake van recht :
oAlle rechtsregels zijn afdwingbare gedragsregels, niet alle afdwingbare gedragsregels
zijn rechtsregels!
Spelregels: afdwingbaar overtreding = sanctie
Beleefdheidsregels: afdwingbaar afkeuring
Morele regels
Moet afgedwongen worden door de overheid!
Opmerkingen :
- Rechtsregels afgedwongen door overheid ≠ per se gemaakt worden door de overheid
o Kunnen opgesteld worden van instanties of burgers (overeenkomst)
o Afdwinging gebeurt dan wel via overheid
- Sanctie ≠ straf
o Strafsancties enkel bij misdrijven zijn schending van welbepaalde gedragsregels,
nl. strafrechtregels
o Overtreding andere rechtsregels = sanctie i.d.v.v. schadevergoeding (in meeste
gevallen)
- Sommige gedragsregels = morele regels & rechtsregels dubbel afdwingbaar
Voorbeeld : “Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht
degene door wiens schuld de schade is ontstaan , deze te vergoeden.” rechtsregel :
- Gedragsregel: regel niet foutief veroorzaken schade (= onrechtmatige daad)
- Afdwingbaar door overheid: sanctie = verplicht aangerichte schade vergoeden
2. Het doel van het recht
Doel rechtsregels = orde en rechtszekerheid brengen in maatschappij
- Orde: zonder RR = chaos
- Rechtszekerheid: weten wat gevolgen zijn van bepaalde gedragingen
≠ rechtvaardigheid
, 3. De bronnen van het recht
De verschillende vormen waarin rechtsregels worden uitgedrukt :
- De wetgeving - de rechtspreek
- De gewoonte - de rechtsleer
- De algemene beginselen - sommige private regelgeving
De wetgeving
- Federale wetten: wetgeving gestemd door federaal parlement “Wet X…”
- Decreten en ordonnanties: wetgeving gestemd door de deelstaatparlementen “decreet
X…”
- Beslissingen van de uitvoerende macht: koninklijke besluiten, ministeriële besluiten,
gemeentelijke en provinciale besluiten…
Gepubliceerd in Belgisch Staatsblad
! : gemeentelijke en provinciale wetgeving niet :
o Provincies publiceren wetgeving in Bestuursmemoriaal
o Gemeenten publiceren wetgeving via aanplakking en neerlegging op de griffie vd
rechtbank van eerste aanleg en vd politierechtbank
De gewoonte
- Rechtsgewoonten = gevestigde, ongeschreven gebruiken die door samenleving als bindende
rechtsregels worden beschouwd
- Vb: attest van overlijden opgesteld door geneesheer = voldoende voor ambtenaar om
overlijden persoon vast te stellen
De algemene beginselen
- Ongeschreven gedragsregels die op bepaald moment essentieel worden geacht voor de
samenleving
- Vb: verbod van eigenrichting (wie meent recht te hebben op iets, en datgene kan niet op
vreedzame manier verkregen worden rechtbank), bescherming vd zwakken, eerbiediging
vd menselijke persoon…
De rechtspraak
- Geheel van rechterlijke uitspraken, zoals:
Vonnissen – rechtbank
Arresten – hoven
Uitspraken – andere rechtscolleges
- Geen algemeen bindende bron (zoals wet in materiële zin, de gewoonte en algemene
rechtsbeginselen) maar gezaghebbende bron
- Rechterlijke uitspraken vaak aanvulling op de wet, aangezien deze vaak
onduidelijk/onvolledig is
De rechtsleer
- Geheel van publicaties waarin rechtsgeleerden hun opvattingen over het recht meedelen
gezaghebbende rechtsbron : niet algemeen bindend, maar grote invloed op wetgeving en
rechters
, Private regelgeving
- Overeenkomsten (die voldoen aan geldigheidsvoorwaarden) tussen 2 partijen zijn bindend
wie niet naleeft, kan afgedwongen worden via overheid
4. De indeling van het recht
De klassieke indeling in publiekrecht en privaatrecht
- Het publiekrecht
Regelt de organisatie en werking van de overheid en de relatie vd overheid met de burgers
Bevat de volgende rechtstakken:
Het grondwettelijk recht / staatsrecht : bevat fundamentele regels van publiek recht
- Belangrijkste regels over de inrichting en de werking vd verschillende staatsmachten
(wetgevende, uitvoerende, rechterlijke macht op federaal en deelstaatniveau)
- De fundamentele rechten en vrijheden vd burgers (= mensenrechten)
Het bestuursrecht of administratief recht:
- regelt werking en structuur vd organen vd uitvoerende macht (voor zover dit nog niet
geregeld is door het staatsrecht)
- maakt je wegwijs in verschillende administratieve diensten ( dienst stedenbouw, milieu…)
en in het statuut vd ambtenaren die er werken
Het strafrecht
- Bestaat uit regels m.b.t. het opleggen van strafsancties
Het fiscaal recht
- Het geheel van regels m.b.t. het heffen en innen vd belastingen
Het gerechtelijk recht of procesrecht: bevat regels m.b.t.
- De organisatie, de bevoegdheid en de werking vd rechtscolleges (rechtbank, hoven…)
- De manier waarop men moet procederen
- De rechtsmiddelen die tegen een rechterlijke uitspraak kunne worden aangewend (beroep,
verzet…)
- De uitvoering van rechterlijke uitspraken
- Wordt ingedeeld in :
Gerechtelijk privaatrecht: van toepassing op conflicten van privaatrechtelijke aard
Strafprocesrecht of strafvorderingsrecht: schrijft voor hoe misdrijven worden
vervolgd en bestraft
- Het privaatrecht
Regelt verhoudingen tussen burgers onderling, volgend rechtstakken behoren tot privaatrecht:
Het handelsrecht: privaatrecht enkel van toepassing op handelaars + daden van koophandel
Het burgerlijk recht: regelt verhoudingen tussen burgers in het algemeen (= geen
onderscheid stand of beroep), zoals bijvoorbeeld :
- Personenrecht: regelt wie rechten en plichten kan hebben t.o.v. anderen, vanaf wanneer tot
wanneer, en of hij deze rechten en plichten zelf en zelfstandig kan uitoefenen
- Familierecht of gezinsrecht: regelt de verhoudingen tussen echtgenoten, tussen ouders en
kinderen, tussen personen die uit de echt scheiden of uit de echt gescheiden zijn, tussen
ongehuwd samenwonende
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jenssenpelgrims. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now