H01: Gynaecologische urgenties
1. Reanimatie zwanger
Is een reanimatie van (hoog)zwangere vrouw hetzelfde als een reanimatie van een niet zwangere vrouw?
® NEEN, omwille van de fysiologische verschillen. Aandacht en anticipatie van de hulpverlener is noodzakelijk !
Bijkomend risico bij een cardiaal arrest in het 3de trimester is de compressie van de grote bloedvaten:
® bij rugligging treedt er vena cava en aortacompressie op.
Niet-zwangerschap gebonden oorzaken van maternale sterfte:
- Anafylactische reactie
- Sepsis
- Overdosis drugs
- Zelfmoordpoging
- Trauma
- Verkeerde medicatie
- Bestaande hartafwijkingen moeder
Zwangerschap gebonden oorzaken van maternale sterfte:
- Bloeding
- Eclampsie – HELLP-syndroom
- Vruchtwaterembolie
- Trombo-embolische oorzaak
- Buitenbaarmoederlijke zwangerschap
1.1. Fysiologische veranderingen in de zwangerschap
1.1.1. Respiratoir
- Foetus verbruikt veel O2 ! ® 10 tot 20% hoger O2-verbruik bij de zwangere.
- Verminderde thorax compliantie
- Verminderde functionele residuele capaciteit
- Diafragma 4cm hoger dan normaal
Gevolg ® sneller hypoxie bij reanimatie en moeilijker te beademen door de hulpverlener.
SNELLE INTERVENTIE NODIG! (na 4 min. hersenschade) ® foetus kan iets langer zonder zuurstof.
1.1.2. Cardiovasculair
- Cardiac output en bloedvolume stijgt 30%
- Hartfrequentie stijgt 20 slagen/min
- Bloeddruk daalt 5 – 10 mmHg
- CVD daalt van 8 – 7 ® 4 – 5/6 mmHg
Gevolg ® verminderde veneuze retour waardoor relatieve tachycardie normaal is.
Opgelet: “tekenen van shock” zijn meestal pas zichtbaar bij verlies vanaf 40% van het bloedvolume maar de foetus
begint al eerder te decompenseren!
, 1.1.3. Hematologisch
- Hogere verhouding bloedvolume aanwezige RBC ® verdunning van het bloed (cave diagnose valse anemie)
- WBC gestegen (cave diagnose valse infectie)
- Stijging sedimentatie en hypercoagulabele toestand
Gevolg ® hoger risico op trombose – embolie.
1.1.4. Gastro-intestinaal
- Vertraagde maaglediging
- Verhoogde zuurproductie in maag
- Verminderde werking gastro-oesofageale sfincter
- Verhoogde intra-gastrische druk
Gevolg ® risico op aspiratie maaginhoud bij bewustzijnsverlies ® ernstige schade in de longen.
Hoogzwangere: niet als nuchter beschouwen!
1.1.5. Genitaal
- Blaasatonie ® meer kans op blaasinfecties
- Grote doorbloeding/bloedflow van de uterus
Gevolg ® hypovolemie door bloeding = belangrijke oorzaak van reanimatie! Bij symptomen van shock check vaginaal
bloedverlies.
1.1.6. Centraal zenuwstelsel
Verhoogde gevoeligheid aan anesthetica.
1.2. Preventie hartstilstand bij zwangere vrouwen
- MEOWS (Modified Early Obstetric Warning System)
- Systematische ABCDE-benadering
- Patiënt in linker laterale positie & verplaats baarmoeder naar links
- Zuurstof op geleide van pulsoximetrie.
- Vloeistofbolus bij hypotensie of bij evidentie van hypovolemie
- Herbeoordeel + nood aan medicatie nagaan
- Roep vroegtijdig gespecialiseerde hulp -specialisten in
1.3. Moeilijkheden bij CPR van hoogzwangeren
1.3.1. Luchtwegobstructie door lichaamsvreemd voorwerp
Milde luchtwegobstructie:
- Aanmoedigen tot hoesten
1. Reanimatie zwanger
Is een reanimatie van (hoog)zwangere vrouw hetzelfde als een reanimatie van een niet zwangere vrouw?
® NEEN, omwille van de fysiologische verschillen. Aandacht en anticipatie van de hulpverlener is noodzakelijk !
Bijkomend risico bij een cardiaal arrest in het 3de trimester is de compressie van de grote bloedvaten:
® bij rugligging treedt er vena cava en aortacompressie op.
Niet-zwangerschap gebonden oorzaken van maternale sterfte:
- Anafylactische reactie
- Sepsis
- Overdosis drugs
- Zelfmoordpoging
- Trauma
- Verkeerde medicatie
- Bestaande hartafwijkingen moeder
Zwangerschap gebonden oorzaken van maternale sterfte:
- Bloeding
- Eclampsie – HELLP-syndroom
- Vruchtwaterembolie
- Trombo-embolische oorzaak
- Buitenbaarmoederlijke zwangerschap
1.1. Fysiologische veranderingen in de zwangerschap
1.1.1. Respiratoir
- Foetus verbruikt veel O2 ! ® 10 tot 20% hoger O2-verbruik bij de zwangere.
- Verminderde thorax compliantie
- Verminderde functionele residuele capaciteit
- Diafragma 4cm hoger dan normaal
Gevolg ® sneller hypoxie bij reanimatie en moeilijker te beademen door de hulpverlener.
SNELLE INTERVENTIE NODIG! (na 4 min. hersenschade) ® foetus kan iets langer zonder zuurstof.
1.1.2. Cardiovasculair
- Cardiac output en bloedvolume stijgt 30%
- Hartfrequentie stijgt 20 slagen/min
- Bloeddruk daalt 5 – 10 mmHg
- CVD daalt van 8 – 7 ® 4 – 5/6 mmHg
Gevolg ® verminderde veneuze retour waardoor relatieve tachycardie normaal is.
Opgelet: “tekenen van shock” zijn meestal pas zichtbaar bij verlies vanaf 40% van het bloedvolume maar de foetus
begint al eerder te decompenseren!
, 1.1.3. Hematologisch
- Hogere verhouding bloedvolume aanwezige RBC ® verdunning van het bloed (cave diagnose valse anemie)
- WBC gestegen (cave diagnose valse infectie)
- Stijging sedimentatie en hypercoagulabele toestand
Gevolg ® hoger risico op trombose – embolie.
1.1.4. Gastro-intestinaal
- Vertraagde maaglediging
- Verhoogde zuurproductie in maag
- Verminderde werking gastro-oesofageale sfincter
- Verhoogde intra-gastrische druk
Gevolg ® risico op aspiratie maaginhoud bij bewustzijnsverlies ® ernstige schade in de longen.
Hoogzwangere: niet als nuchter beschouwen!
1.1.5. Genitaal
- Blaasatonie ® meer kans op blaasinfecties
- Grote doorbloeding/bloedflow van de uterus
Gevolg ® hypovolemie door bloeding = belangrijke oorzaak van reanimatie! Bij symptomen van shock check vaginaal
bloedverlies.
1.1.6. Centraal zenuwstelsel
Verhoogde gevoeligheid aan anesthetica.
1.2. Preventie hartstilstand bij zwangere vrouwen
- MEOWS (Modified Early Obstetric Warning System)
- Systematische ABCDE-benadering
- Patiënt in linker laterale positie & verplaats baarmoeder naar links
- Zuurstof op geleide van pulsoximetrie.
- Vloeistofbolus bij hypotensie of bij evidentie van hypovolemie
- Herbeoordeel + nood aan medicatie nagaan
- Roep vroegtijdig gespecialiseerde hulp -specialisten in
1.3. Moeilijkheden bij CPR van hoogzwangeren
1.3.1. Luchtwegobstructie door lichaamsvreemd voorwerp
Milde luchtwegobstructie:
- Aanmoedigen tot hoesten
