GERONTOLOGIE: ANNOUK DE
NEELS
1
,Inhoud
valpreventie...............................................................................................................................................................4
Prevalentie (= het aantal voorkomen)..................................................................................................................5
Thuissituatie......................................................................................................................................................5
WZC...................................................................................................................................................................5
Ziekenhuis..........................................................................................................................................................5
Populatie bepaling.............................................................................................................................................6
gevolgen................................................................................................................................................................6
lichamelijke gevolgen........................................................................................................................................6
psychosociale gevolgen.....................................................................................................................................7
financiële/ economische gevolgen....................................................................................................................8
blijvende functionele moeilijkheden.................................................................................................................8
oorzaken van valincidentie....................................................................................................................................8
posturale controle en invloed op somatosensorische functies........................................................................8
posturale controle en invloed op motorische functies.....................................................................................8
posturale controle en invloed op coördinerende functies...............................................................................9
walk en talk test................................................................................................................................................9
betrokken systemen bij rechtop staan..................................................................................................................9
valrisico bij ouderen..............................................................................................................................................9
intrinsieke factoren (= in de oudere)................................................................................................................9
extrensieke factoren (=buiten de oudere)......................................................................................................10
orthostatische hypotensie...............................................................................................................................10
syncope............................................................................................................................................................11
dropattack.......................................................................................................................................................11
fysiologisch......................................................................................................................................................11
comorbiditeit...................................................................................................................................................11
medicatie.........................................................................................................................................................12
gedragsfactoren..............................................................................................................................................12
omgevingsfactoren..........................................................................................................................................12
belangrijke alarmsignalen...............................................................................................................................12
problematiek van struikelen bij ouderen............................................................................................................12
locatie van valincidentie......................................................................................................................................13
aanpak van valincidentie.....................................................................................................................................13
wat met mentale status van ouderen.................................................................................................................13
problematiek van frail elderly = kwetsbare ouderen..........................................................................................13
2
,werkcollege valpreventie........................................................................................................................................14
richtlijn 1: valpreventie bij thuiswonende ouderen............................................................................................14
A. case finding.................................................................................................................................................14
B. multifactoriële evaluatie.............................................................................................................................14
richtlijn 2: VALPREVENTIEMAATREGELEN OP VOORZIENINGSNIVEAU (wzc).....................................................16
richtlijn 3: VALPREVENTIE BIJ GERIATRISCHE PATIËNTEN OPGENOMEN IN HET ZIEKENHUIS...........................16
seksualiteit en intimiteit bij ouderen......................................................................................................................17
waarden en normen........................................................................................................................................17
seksualiteit vs. intimiteit.................................................................................................................................17
Seksualiteit vanuit onze voorzieningen...........................................................................................................21
besluit..................................................................................................................................................................23
werkcollege: seksualiteit en intimiteit bij ouderen.................................................................................................23
seksualiteit...........................................................................................................................................................23
welke factoren vormen seksualiteit?..............................................................................................................23
biopsychosociale model van Buysse...............................................................................................................23
seksuele gezondheid.......................................................................................................................................24
intimiteit..............................................................................................................................................................24
intimiteit..........................................................................................................................................................24
tools:....................................................................................................................................................................24
Sexuality Assessment Tool (Seks AT)...............................................................................................................24
Geriatrische Seksualiteits-Index (GSI).............................................................................................................25
OCCUPATIONAL PERFORMANCE INVENTORY OF SEXUALITY AND INTIMACY (OPISI)....................................25
let’s talk about sex!.............................................................................................................................................25
het PLISSIT-model............................................................................................................................................25
algemene communicatie:................................................................................................................................26
hulpmiddelen en seksualiteit..............................................................................................................................26
de beslisboom.....................................................................................................................................................27
weegschaalmodel................................................................................................................................................27
seksuele diversiteit..............................................................................................................................................28
vrijheidsbeperkende maatregelen bij ouderen......................................................................................................28
fixatie...................................................................................................................................................................28
maatregelen....................................................................................................................................................28
prevalentie van vrijheidsbeperkende maatregelen............................................................................................29
complicaties bij fixatie.........................................................................................................................................30
reden tot gebruik.................................................................................................................................................30
wat met alternatieven.........................................................................................................................................30
wettelijk en ethisch kader...................................................................................................................................30
3
, wettelijk kader.................................................................................................................................................30
ethisch kader...................................................................................................................................................30
richtlijnen voor veilig fixeren...............................................................................................................................31
complicaties bij immobilisatie bij ouderen.........................................................................................................31
werkcollege 3: vrijheidsbeperkende maatregelen..................................................................................................32
vrijheidsbeperkende maatregelen in de thuiszorg.............................................................................................32
voorbeelden van fixatie in de thuiszorg..........................................................................................................32
risicofactoren tot fixatie binnen de thuiszorg.................................................................................................32
gevolgen van fixatie binnen de thuiszorg.......................................................................................................33
juridisch en ethisch kader...............................................................................................................................34
alternatieven...................................................................................................................................................35
vrijheidbeperkende maatregelen in de intramurale gezondheidzorg................................................................35
redenen tot fixatie in WZC..............................................................................................................................36
Behandeltraject...............................................................................................................................................36
SAMENVATTING GERONTOLOGIE:
ANNOUK DE NEELS
VALPREVENTIE
Een onbedoelde verandering van lichaamspositie, die resulteert in het neerkomen op de grond of
een ander lager niveau.
Een onverwachte gebeurtenis waarbij de oudere persoon op de grond, vloer of lager gelegen
niveau terechtkomt.
4
NEELS
1
,Inhoud
valpreventie...............................................................................................................................................................4
Prevalentie (= het aantal voorkomen)..................................................................................................................5
Thuissituatie......................................................................................................................................................5
WZC...................................................................................................................................................................5
Ziekenhuis..........................................................................................................................................................5
Populatie bepaling.............................................................................................................................................6
gevolgen................................................................................................................................................................6
lichamelijke gevolgen........................................................................................................................................6
psychosociale gevolgen.....................................................................................................................................7
financiële/ economische gevolgen....................................................................................................................8
blijvende functionele moeilijkheden.................................................................................................................8
oorzaken van valincidentie....................................................................................................................................8
posturale controle en invloed op somatosensorische functies........................................................................8
posturale controle en invloed op motorische functies.....................................................................................8
posturale controle en invloed op coördinerende functies...............................................................................9
walk en talk test................................................................................................................................................9
betrokken systemen bij rechtop staan..................................................................................................................9
valrisico bij ouderen..............................................................................................................................................9
intrinsieke factoren (= in de oudere)................................................................................................................9
extrensieke factoren (=buiten de oudere)......................................................................................................10
orthostatische hypotensie...............................................................................................................................10
syncope............................................................................................................................................................11
dropattack.......................................................................................................................................................11
fysiologisch......................................................................................................................................................11
comorbiditeit...................................................................................................................................................11
medicatie.........................................................................................................................................................12
gedragsfactoren..............................................................................................................................................12
omgevingsfactoren..........................................................................................................................................12
belangrijke alarmsignalen...............................................................................................................................12
problematiek van struikelen bij ouderen............................................................................................................12
locatie van valincidentie......................................................................................................................................13
aanpak van valincidentie.....................................................................................................................................13
wat met mentale status van ouderen.................................................................................................................13
problematiek van frail elderly = kwetsbare ouderen..........................................................................................13
2
,werkcollege valpreventie........................................................................................................................................14
richtlijn 1: valpreventie bij thuiswonende ouderen............................................................................................14
A. case finding.................................................................................................................................................14
B. multifactoriële evaluatie.............................................................................................................................14
richtlijn 2: VALPREVENTIEMAATREGELEN OP VOORZIENINGSNIVEAU (wzc).....................................................16
richtlijn 3: VALPREVENTIE BIJ GERIATRISCHE PATIËNTEN OPGENOMEN IN HET ZIEKENHUIS...........................16
seksualiteit en intimiteit bij ouderen......................................................................................................................17
waarden en normen........................................................................................................................................17
seksualiteit vs. intimiteit.................................................................................................................................17
Seksualiteit vanuit onze voorzieningen...........................................................................................................21
besluit..................................................................................................................................................................23
werkcollege: seksualiteit en intimiteit bij ouderen.................................................................................................23
seksualiteit...........................................................................................................................................................23
welke factoren vormen seksualiteit?..............................................................................................................23
biopsychosociale model van Buysse...............................................................................................................23
seksuele gezondheid.......................................................................................................................................24
intimiteit..............................................................................................................................................................24
intimiteit..........................................................................................................................................................24
tools:....................................................................................................................................................................24
Sexuality Assessment Tool (Seks AT)...............................................................................................................24
Geriatrische Seksualiteits-Index (GSI).............................................................................................................25
OCCUPATIONAL PERFORMANCE INVENTORY OF SEXUALITY AND INTIMACY (OPISI)....................................25
let’s talk about sex!.............................................................................................................................................25
het PLISSIT-model............................................................................................................................................25
algemene communicatie:................................................................................................................................26
hulpmiddelen en seksualiteit..............................................................................................................................26
de beslisboom.....................................................................................................................................................27
weegschaalmodel................................................................................................................................................27
seksuele diversiteit..............................................................................................................................................28
vrijheidsbeperkende maatregelen bij ouderen......................................................................................................28
fixatie...................................................................................................................................................................28
maatregelen....................................................................................................................................................28
prevalentie van vrijheidsbeperkende maatregelen............................................................................................29
complicaties bij fixatie.........................................................................................................................................30
reden tot gebruik.................................................................................................................................................30
wat met alternatieven.........................................................................................................................................30
wettelijk en ethisch kader...................................................................................................................................30
3
, wettelijk kader.................................................................................................................................................30
ethisch kader...................................................................................................................................................30
richtlijnen voor veilig fixeren...............................................................................................................................31
complicaties bij immobilisatie bij ouderen.........................................................................................................31
werkcollege 3: vrijheidsbeperkende maatregelen..................................................................................................32
vrijheidsbeperkende maatregelen in de thuiszorg.............................................................................................32
voorbeelden van fixatie in de thuiszorg..........................................................................................................32
risicofactoren tot fixatie binnen de thuiszorg.................................................................................................32
gevolgen van fixatie binnen de thuiszorg.......................................................................................................33
juridisch en ethisch kader...............................................................................................................................34
alternatieven...................................................................................................................................................35
vrijheidbeperkende maatregelen in de intramurale gezondheidzorg................................................................35
redenen tot fixatie in WZC..............................................................................................................................36
Behandeltraject...............................................................................................................................................36
SAMENVATTING GERONTOLOGIE:
ANNOUK DE NEELS
VALPREVENTIE
Een onbedoelde verandering van lichaamspositie, die resulteert in het neerkomen op de grond of
een ander lager niveau.
Een onverwachte gebeurtenis waarbij de oudere persoon op de grond, vloer of lager gelegen
niveau terechtkomt.
4