Radiologie
1. Eigenschappen röntgen
2. Beeldvorming
3. Straling en veiligheid
4. Detector en digitaal beeld
, Radiologie HC1: Eigenschappen röntgen
Elektromagnetische straling: röntgenstraling
Radiogolven: MRI
Mechanische trillingen/ultrasound: Echo.
Röntgenstraling: Wordt deels geabsorbeerd en deels doorgelaten, door contrasten hiertussen maak
je het zichtbaar op de foto. Witte is het meest geabsorbeerd en het zwarte is doorgelaten straling,
dus het minst geabsorbeerd. Bij een caviteit zie je dus een zwarte vlek, omdat het glazuur en dentine
gedemineraliseerd is en er dus minder weefsel daar aanwezig is dat goed kan absorberen. Het wortel
kanaal zie je ook als donkere vlek, omdat het een hol kanaal is.
Elektromagnetische straling: overdracht van energie aan de omgeving doormiddel van elektrische en
magnetische velden. Er zijn verschillende soorten elektromagnetische stralingen, deze kunnen
worden onderscheiden op basis van de golflengte of door de bron.
Opbouw en Werking röntgenkop:
- Transformator: Straling die je wilt opwekken heeft een bepaald energie niveau nodig, door de
transformator wordt 230v omgezet tot 60/70kv (bij tandheelkunde).
- Kathode en anode: Die spanning zit tussen de kathode en anode, dit is een vacuüm getrokken buis.
Door het spanningsverschil worden elektronen getrokken van de kathode - (gloeispiraal) naar de
anode +(van wolfraam, geeft hoogste opbrengst van straling per botsing. 99% van energie wordt
warmte en 1% maar straling) en dan botsen die op de anode (niet op het hele opp van de anode,
maar een klein deel ervan), door de botsingsenergie ontstaat er straling (fotonen). Die fotonen gaan
uit de buis via een filter naar de patiënt. Anode staat ook schuin zodat de straling zo veel mogelijk in
de juiste richting naar de patiënt wordt gestuurd. Het elektron dat weg wordt geschoten schiet een
baanelektron om het wolfraam atoom uit zijn baan, hierdoor vallen er elektronen terug van de L naar
de K schil om die plaats op te vullen en daar komt energie bij vrij in de vorm van fotonen
(karakteristieke straling) of warmte.
- Focus: de plek waar de straling ontstaat. Dit is het puntje op de anode waar de elektronen botsen.
Op een röntgen apparaat staat op die plek altijd een rode stip, dit is omdat je moet kunnen meten
wat de afstand is tussen de focus en het einde van de tubus. Dit heeft te maken met de geometrie
van de straling en de stralingshygiëne.
- Diafragma: opening in de omhulling van het röntgentoestel waar de straling doorheen kan. De
buitenkant daarvan is van lood, dat kan goed alles absorberen, zodat er geen straling komt waar je
het niet wilt.
- Filter (van aluminium): de straling wordt hierdoor geoptimaliseerd. De straling die te laag is en niet
meedraagt aan beeldvorming doordat het niet verder komt dan de huid van de patiënt, wordt weg
gefilterd door het te absorberen en hoge straling wordt doorgelaten. Zo bereikt deze niet de patiënt
en kan het ook niet zijn eventuele negatieve werkingen hebben.
- Belichting: Tijd hoelang je de patiënt bestraalt. Is afhankelijk van het aantal seconden, het
kilovoltage (hoe hoger dit is, hoe makkelijker de straling door materie heen dringt, als dit hoog
genoeg is kun je dus ook korter belichten) en het mili amperage (de grootte van het stroompje dat
door de kathode loopt en dat is bepalend voor hoeveel elektronen er vrij kunnen worden gemaakt,
hoe hoger dit is hoe meer elektronen er kunnen overvliegen en dus hoe meer straling er kan worden
opgewekt).
- Tubus: Moet rechthoekig zijn tegenwoordig, want zo minimaliseer je straling die niet bijdraagt aan
de beeldvorming. Bij een ronde kop is de straling die vrijkomt en niet bijdraagt aan de beeldvorming
best veel, dit komt doordat het filmpje rechthoekig en dus een kleiner opp. heeft dan de cirkel. Bij
een rechthoekige tubus is dit minimaal. Dit scheelt bijna 50% aan stralingsdosis.
1. Eigenschappen röntgen
2. Beeldvorming
3. Straling en veiligheid
4. Detector en digitaal beeld
, Radiologie HC1: Eigenschappen röntgen
Elektromagnetische straling: röntgenstraling
Radiogolven: MRI
Mechanische trillingen/ultrasound: Echo.
Röntgenstraling: Wordt deels geabsorbeerd en deels doorgelaten, door contrasten hiertussen maak
je het zichtbaar op de foto. Witte is het meest geabsorbeerd en het zwarte is doorgelaten straling,
dus het minst geabsorbeerd. Bij een caviteit zie je dus een zwarte vlek, omdat het glazuur en dentine
gedemineraliseerd is en er dus minder weefsel daar aanwezig is dat goed kan absorberen. Het wortel
kanaal zie je ook als donkere vlek, omdat het een hol kanaal is.
Elektromagnetische straling: overdracht van energie aan de omgeving doormiddel van elektrische en
magnetische velden. Er zijn verschillende soorten elektromagnetische stralingen, deze kunnen
worden onderscheiden op basis van de golflengte of door de bron.
Opbouw en Werking röntgenkop:
- Transformator: Straling die je wilt opwekken heeft een bepaald energie niveau nodig, door de
transformator wordt 230v omgezet tot 60/70kv (bij tandheelkunde).
- Kathode en anode: Die spanning zit tussen de kathode en anode, dit is een vacuüm getrokken buis.
Door het spanningsverschil worden elektronen getrokken van de kathode - (gloeispiraal) naar de
anode +(van wolfraam, geeft hoogste opbrengst van straling per botsing. 99% van energie wordt
warmte en 1% maar straling) en dan botsen die op de anode (niet op het hele opp van de anode,
maar een klein deel ervan), door de botsingsenergie ontstaat er straling (fotonen). Die fotonen gaan
uit de buis via een filter naar de patiënt. Anode staat ook schuin zodat de straling zo veel mogelijk in
de juiste richting naar de patiënt wordt gestuurd. Het elektron dat weg wordt geschoten schiet een
baanelektron om het wolfraam atoom uit zijn baan, hierdoor vallen er elektronen terug van de L naar
de K schil om die plaats op te vullen en daar komt energie bij vrij in de vorm van fotonen
(karakteristieke straling) of warmte.
- Focus: de plek waar de straling ontstaat. Dit is het puntje op de anode waar de elektronen botsen.
Op een röntgen apparaat staat op die plek altijd een rode stip, dit is omdat je moet kunnen meten
wat de afstand is tussen de focus en het einde van de tubus. Dit heeft te maken met de geometrie
van de straling en de stralingshygiëne.
- Diafragma: opening in de omhulling van het röntgentoestel waar de straling doorheen kan. De
buitenkant daarvan is van lood, dat kan goed alles absorberen, zodat er geen straling komt waar je
het niet wilt.
- Filter (van aluminium): de straling wordt hierdoor geoptimaliseerd. De straling die te laag is en niet
meedraagt aan beeldvorming doordat het niet verder komt dan de huid van de patiënt, wordt weg
gefilterd door het te absorberen en hoge straling wordt doorgelaten. Zo bereikt deze niet de patiënt
en kan het ook niet zijn eventuele negatieve werkingen hebben.
- Belichting: Tijd hoelang je de patiënt bestraalt. Is afhankelijk van het aantal seconden, het
kilovoltage (hoe hoger dit is, hoe makkelijker de straling door materie heen dringt, als dit hoog
genoeg is kun je dus ook korter belichten) en het mili amperage (de grootte van het stroompje dat
door de kathode loopt en dat is bepalend voor hoeveel elektronen er vrij kunnen worden gemaakt,
hoe hoger dit is hoe meer elektronen er kunnen overvliegen en dus hoe meer straling er kan worden
opgewekt).
- Tubus: Moet rechthoekig zijn tegenwoordig, want zo minimaliseer je straling die niet bijdraagt aan
de beeldvorming. Bij een ronde kop is de straling die vrijkomt en niet bijdraagt aan de beeldvorming
best veel, dit komt doordat het filmpje rechthoekig en dus een kleiner opp. heeft dan de cirkel. Bij
een rechthoekige tubus is dit minimaal. Dit scheelt bijna 50% aan stralingsdosis.
