Samenvatting didactiek Nederlands (1BALO)

DIDACTIEK NEDERLANDS
HOOFDSTUK 1: TAALONTWIKKELEND LESGEVEN OF TAALGERICHT VAKONDERWIJS

WAT IS TAALGERICHT ONDERWIJS?

Vertrekt vanuit drie kernbegrippen:

- Context
- Interactie
- Taalsteun


CONTEXTRIJKE LESSEN
- Leg een link met de realiteit  leerlingen denken na over wat ze al weten om daarna hun
voorkennis te koppelen aan de nieuwe leerstof.
- Activeer de voorkennis (om te koppelen aan nieuwe leerstof)
- Taakomschrijving
- Val- en taaldoelen
- Waaier aan media (ze kunnen iets op verschillende manieren leren, het hoeft niet altijd een
tekst lezen te zijn)
Enkele tips om je les contextrijk te beginnen

- Bouw samen een mindmap of woordspin op.
- Maak een placemat in kleinere groepen
- Laat de leerlingen individueel verkennend denken
- Een stellingengesprek of forumdiscussie
- Bouw een tabel/ maak een schema op

- Laat je leerlingen extra informatie opzoeken/ bied verschillende bronnen aan
- Leerlingen krijgen een keuze opdracht om een bepaald aspect van een thema uit te diepen.


OPBOUW VAN EEN CONTEXTRIJKE LES
 START
o Interesse opwekken, parate kennis begrippen
 Woordspin, verkennend schrijven, stellingsgesprek, …
 3 kolommen => wat weet ik? wat wil ik weten? wat heb ik geleerd,
 Verder in te vullen schema’s, woordweb

 VERWERKING
o Aanvullende info verzamelen
 Folders, interview, gastsprekers
o Deelthema’s laten kiezen
o Resultaten uitwisselen

Tips om tijdens je les contextrijk te werk te gaan:

- Laat extra informatie over het thema opzoeken
- Keuzeopdracht om bepaalde aspecten van het thema meer te gaan uitdiepen

,LEREN IN INTERACTIE
Je leert veel meer als:

- je samenwerkt
- je zaken uitlegt aan anderen
- je luistert naar tips van een medeleerling

- Het natuurlijk gesprek
o Wederzijdse openheid en nieuwsgierigheid
o Leerlingen en leerkrachten voelen zich vrij vragen en doorvragen te stellen

- Gevarieerde werkvormen
o Verschillende leerstijlen, intelligenties => gemotiveerdere leerlingen
o Voldoende uitdaging bieden door verschillende taalvaardigheden aan te spreken
o Toepassingen en probleemoplossende taken, verwerkingsopdrachten

- Samenwerkend leren
o Minimaal de helft van de tijd leerlingen laten samenwerken zodat de interactie en
samenwerkend leren voldoende aan bod komt
o Leerlingen kunnen op een veilige manier experimenteren
o Leerlingen vullen elkaar aan om een goed eindresultaat te bekomen

Enkele Tips om je les interactief te beginnen

- Samenwerkend leren bied heel wat voordelen maar let op volgende zaken
o Positieve wederzijdse afhankelijkheid
o Individuele aanspreekbaarheid
o Directe interactie
o Sociale vaardigheden
o Taalsteun door taalspel


OPBOUWEN VAN EEN INTERACTIEVE LES
 START
oInteractie uitlokken
 Denkvragen, stellingsgesprek
 VERWERKING
o Samenwerkend leren
 Positieve wederzijdse afhankelijkheid (bronnen, taken, rollen)
 Individuele aanspreekbaarheid
 Sociale vaardigheid
 Taalsteun door taalspel

, TAALSTEUN BIEDEN
- Schrijfkaders
- Tips in de kantlijn
- Verwijzen naar theorie
- Deeltaken inoefenen
- Aandacht voor feedback en leerstrategieën
- Duidelijke instructies geven
Tips tijdens je les taalsteun te geven
- Verduidelijk kernbegrippen
- Ga met de leerling opzoek naar verbanden
- Gebruik sleutelschema’s
- Lees- en woordenschatstrategieën
- Geef concrete instructies
- Gebruik schema’s om te visualiseren
- Maak ze bewust van leerstrategieën



De kapstokken Context Interactie Taalsteun
(de werkvormen)
Lesfases Hoe komen inhouden Leerling- leerling/ lln- lk/ Criteria + ?
binnen in de klas? groepswerk
Mindmap Activeren van de Onderwijsleergesprek Schooltaal -> probleem
voorkennis Omcirkel= ga rond die
woorden
- parafraseren (anders
verwoorden)
- topicalisatie
Enquête op PC, placemat Spreekkader/ schrijfkader, Een placemat Woordstrategieën
maken, evaluatiewijzer/ peerevaluatie, Een zin juist laten
dialoog, hoekenwerk posterwoorden formuleren + geef aan
waarom het fout is.

HOOFDSTUK 3: LEZEN

INLEIDING

In het onderwijs is het begrijpen van geschreven taal heel belangrijk. Je vindt het namelijk terug in lesmateriaal,
uitleg, toetsen en ook andere evaluatievormen. Leren lezen gaat van start in de kleuterklas. In het eerste
leerjaar wordt er dan gelet op het technisch lezen.

Begrijpend lezen gaat niet vanzelf, het vraagt een inspanning en een systematische aanpak waarbij de
vaardigheden in geoefend worden.


WAT IS BEGRIJPEND LEZEN?
Begrijpend lezen is als lezer opzoek gaan naar de betekenis en de bedoeling van geschreven zinnen/ teksten.
De betekenis bestaat door interactie tussen lezer en tekst, tussen lezer en de kennis, motivatie/bekwaamheid.
De tekst heeft een bepaalde bedoeling, opbouw en moeilijkheidsgraad.