Samenvatting justitie
Justitie als bewaker van de rechtsstaat
1. Toegang tot de rechter
- Iedereen krijgt toegang tot rechter en heeft recht om zichzelf te kunnen verdedigen
- Rechters zijn onafhankelijk, hebben geen baas
- Afdwingbaar georganiseerd door de staat ( rechterlijke macht)
- Pro-deo advocaat voor minderbedeelden, burgers betalen deze alsook de rechters
- Stap 1: Naar dagvaarding (schriftelijke oproep om in rechtbank te verschijnen, eisende partij
schrijft alles op)
- Systeem maken waarbij hele bevolken toegang heeft om proces te kunnen voeren
2. Recht van verdediging: Iets vragen aan iemand anders, andere moet zich daartegen kunnen
verdedigen, weten wat er mij verweten wordt
- Iedereen heeft recht op eerlijk proces
- Iiedereen moet de kans krijgen zich te verdedigen tegen de persoon die van hem iets wenst
( bevoegdheid, termijnen, bewijsstukken overmaken, ed), te vinden o.a. in ( gerechtelijk)
wetboek
- Bepaalde procedures en spelregels volgen
- Je krijgt uitstel, wanneer je moet voorkomen, moest je niet kunnen komen door bepaalde
redenen duurt soms lang door recht van verdediging
Concreet:
- Dagvaarding aan woonplaats van verweerder, zodat deze kennis heeft van de vordering
- Als verweerder niet aanwezig was op zitting, dan kan men niet zomaar uitvoeren. Ook daar
zijn er termijnen en regels voorzien zodat verweerder zeker kennis zou krijgen van de
vordering
- Minimum termijnen voorzien zodat iedereen tijd krijgt ter voorbereiding
- Alle informatie/bewijsstukken gebruikt tijdens proces, mededelen aan tegenpartij zodat
“open kaart” wordt gespeeld
- Zodra vonnis uitgesproken, ook nog eerst wachten tot geen beroep meer mogelijk is alvorens
uitgevoerd kan worden
Voorbeeld: Leningsovereenkomst
Degene die moet betalen, vergeet te laat/te weinig of niet degene die geld ontvangt moet dit
bewijzen omdat hij dit beweert
Er wordt een deurwaarder naar het huis gestuurd, het adres dat op ID-kaart staat, gemeente weet
dit, je moet verplicht zijn ingeschreven in België
Door dagvaarding (verstuurd door deurwaarder) kan je dit bewijzen aan de rechter
Je kan ook voor een ander termijn kiezen om voor te komen door bv. Geldaanvraag bij de bank duurt
langer dan gedacht recht van verdediging
3. Onafhankelijke en onpartijdige rechter
Iedereen heeft recht op eerlijk proces
- Een rechter moet onbevooroordeeld blijven
, - Rechter mag enkel rekening houden met objectieve argumenten (geen invloeden van
buitenaf bv. media)
- Maakt niet uit waar je voorstaander bent geen belang, moet eerlijk zijn
- Als rechter beslis je zelf, onpartijdig zijn, je mag ook geen rechter zijn van iemand die je kent
- Quote: je moet de perceptie geven, dat rechters onafhankelijk zijn mag gezegd worden dat
bv. Onderzoeksrechter niet onafhankelijk, onpartijdig is door bepaalde reden
Onafhankelijkheid:
- Autonoom in zijn of haar besluitvorming
- Verbonden met de scheiding der machten (Deel II hfds 1.3)
- Niemand kan een rechter richtlijnen of bevelen geven over de manier waarop hij moet
rechtspreken.
4. Openbaarheid van de rechtspraak
- zittingen zijn vrij en publiekelijk toegankelijk
- iedereen kan komen luisteren
- vonnissen en arresten in Centraal Register vanaf april 2024
- Bij gesloten zittingen is er geen publiek: wanneer het over kinderen gaat, je kan dit ook zelf
aanvragen of dit mogelijk is
- Alle zittingen zijn publiek toegankelijk
- Men wou dat vonnissen en arresten ook toegankelijk maken op online database
goedgekeurd
Actoren van justitie
1. Rechter
- Rechter heet raadsheer
- Rechter heet voorzitter
- Uitspraken in graad van beroep: arrest
- Vonnis; is eerste uitspraak
- Moeten onafhankelijk zijn !
Bv. een moeder mag niet als magistraat zetelen over een
discussie die dochter heeft met haar buur.
, - Benoeming via de Hoge Raad voor Justitie
- objectieve, niet partijpolitieke benoemingen
- voor het leven benoemd
- Hoge raad van misterie: Examen doen om rechter te worden, moet rechten gestudeerd
hebben, vergelijkende examens, enkel de beste mag verdergaan, moet ook nog een plaats als
rechter vrijkomen
- verschillende statuten in België: zelfstandige, loontrekkende, ambtenaren
Rechter heeft passieve rol, bevorderen wel van minnelijke regeling
- Onafzetbaar: kunnen wel ontdaan worden van functie door andere mensen
- MOET uitspraken doen, mag niet weigeren
- Bij elk land is rechtssysteem anders
- Luisteren naar wat mensen zeggen voor het maken van uitspraak
2. Griffier
- Rechterhand van magistraten
- Zijn ter zitten aanwezig, zonder griffier is er geen zitting
- Houdt heel dossier bij en geeft aan de rechter tijdens zitting
- Je wordt griffier door ambtenaar te zijn bij ministerie van justitie
- Griffie= secretariaat
Als normale burger kom je er enkel voor inlevering van rijbewijs en andere zaken via
politierechter
3. Openbaar ministerie (mensen die er werken zijn procureurs)
Geeft advies aan rechter
Eerst wordt openbaar ministerie aan woord gelaten: gaat straf vorderen, rechter beslist straf
Hierna laat dief aan woord, hierna krijgt slachtoffer het woord
a. In strafzaken: vertegenwoordigt de maatschappij en oefent de strafvordering uit.
- Opsporingsbeleid met bijstand van politie
- Strafvordering opstarten en eventueel doorgeven aan onderzoeksrechter
- Tijdens het proces: straf vorderen.
- Toezien op de uitvoering van de straffen.
b. In burgerlijke zaken: enkel als het in de wet voorzien is, nl. wanneer het de
“openbare orde aanbelangt”
Bv. geschil ouderlijke gezag kinderen, naamsverandering, adoptie ed.
- Kan dit worden via een examen na master in rechten
4. Advocaat
- Zelfstandigen: kiezen welke klanten ze aannemen en aan welke prijs (ereloon)
- Onafhankelijk
- Pleitmonopolie: je kan zelf je zaak ook pleten, daarom is er een beperkte pleitmonopolie
- Pro-deo mag ook een tijdje een klant af zeggen
- Hebben beroepsgeheim, maar is niet heilig (als het om een gevaar gaat verplicht dit te
vertellen
Eerstelijnsbijstand: gratis rechtshulp
Tweedelijnsbijstand: pro deo systeem
+ steeds pro deo advocaat toegevoegd bij:
- minderjarigen
Justitie als bewaker van de rechtsstaat
1. Toegang tot de rechter
- Iedereen krijgt toegang tot rechter en heeft recht om zichzelf te kunnen verdedigen
- Rechters zijn onafhankelijk, hebben geen baas
- Afdwingbaar georganiseerd door de staat ( rechterlijke macht)
- Pro-deo advocaat voor minderbedeelden, burgers betalen deze alsook de rechters
- Stap 1: Naar dagvaarding (schriftelijke oproep om in rechtbank te verschijnen, eisende partij
schrijft alles op)
- Systeem maken waarbij hele bevolken toegang heeft om proces te kunnen voeren
2. Recht van verdediging: Iets vragen aan iemand anders, andere moet zich daartegen kunnen
verdedigen, weten wat er mij verweten wordt
- Iedereen heeft recht op eerlijk proces
- Iiedereen moet de kans krijgen zich te verdedigen tegen de persoon die van hem iets wenst
( bevoegdheid, termijnen, bewijsstukken overmaken, ed), te vinden o.a. in ( gerechtelijk)
wetboek
- Bepaalde procedures en spelregels volgen
- Je krijgt uitstel, wanneer je moet voorkomen, moest je niet kunnen komen door bepaalde
redenen duurt soms lang door recht van verdediging
Concreet:
- Dagvaarding aan woonplaats van verweerder, zodat deze kennis heeft van de vordering
- Als verweerder niet aanwezig was op zitting, dan kan men niet zomaar uitvoeren. Ook daar
zijn er termijnen en regels voorzien zodat verweerder zeker kennis zou krijgen van de
vordering
- Minimum termijnen voorzien zodat iedereen tijd krijgt ter voorbereiding
- Alle informatie/bewijsstukken gebruikt tijdens proces, mededelen aan tegenpartij zodat
“open kaart” wordt gespeeld
- Zodra vonnis uitgesproken, ook nog eerst wachten tot geen beroep meer mogelijk is alvorens
uitgevoerd kan worden
Voorbeeld: Leningsovereenkomst
Degene die moet betalen, vergeet te laat/te weinig of niet degene die geld ontvangt moet dit
bewijzen omdat hij dit beweert
Er wordt een deurwaarder naar het huis gestuurd, het adres dat op ID-kaart staat, gemeente weet
dit, je moet verplicht zijn ingeschreven in België
Door dagvaarding (verstuurd door deurwaarder) kan je dit bewijzen aan de rechter
Je kan ook voor een ander termijn kiezen om voor te komen door bv. Geldaanvraag bij de bank duurt
langer dan gedacht recht van verdediging
3. Onafhankelijke en onpartijdige rechter
Iedereen heeft recht op eerlijk proces
- Een rechter moet onbevooroordeeld blijven
, - Rechter mag enkel rekening houden met objectieve argumenten (geen invloeden van
buitenaf bv. media)
- Maakt niet uit waar je voorstaander bent geen belang, moet eerlijk zijn
- Als rechter beslis je zelf, onpartijdig zijn, je mag ook geen rechter zijn van iemand die je kent
- Quote: je moet de perceptie geven, dat rechters onafhankelijk zijn mag gezegd worden dat
bv. Onderzoeksrechter niet onafhankelijk, onpartijdig is door bepaalde reden
Onafhankelijkheid:
- Autonoom in zijn of haar besluitvorming
- Verbonden met de scheiding der machten (Deel II hfds 1.3)
- Niemand kan een rechter richtlijnen of bevelen geven over de manier waarop hij moet
rechtspreken.
4. Openbaarheid van de rechtspraak
- zittingen zijn vrij en publiekelijk toegankelijk
- iedereen kan komen luisteren
- vonnissen en arresten in Centraal Register vanaf april 2024
- Bij gesloten zittingen is er geen publiek: wanneer het over kinderen gaat, je kan dit ook zelf
aanvragen of dit mogelijk is
- Alle zittingen zijn publiek toegankelijk
- Men wou dat vonnissen en arresten ook toegankelijk maken op online database
goedgekeurd
Actoren van justitie
1. Rechter
- Rechter heet raadsheer
- Rechter heet voorzitter
- Uitspraken in graad van beroep: arrest
- Vonnis; is eerste uitspraak
- Moeten onafhankelijk zijn !
Bv. een moeder mag niet als magistraat zetelen over een
discussie die dochter heeft met haar buur.
, - Benoeming via de Hoge Raad voor Justitie
- objectieve, niet partijpolitieke benoemingen
- voor het leven benoemd
- Hoge raad van misterie: Examen doen om rechter te worden, moet rechten gestudeerd
hebben, vergelijkende examens, enkel de beste mag verdergaan, moet ook nog een plaats als
rechter vrijkomen
- verschillende statuten in België: zelfstandige, loontrekkende, ambtenaren
Rechter heeft passieve rol, bevorderen wel van minnelijke regeling
- Onafzetbaar: kunnen wel ontdaan worden van functie door andere mensen
- MOET uitspraken doen, mag niet weigeren
- Bij elk land is rechtssysteem anders
- Luisteren naar wat mensen zeggen voor het maken van uitspraak
2. Griffier
- Rechterhand van magistraten
- Zijn ter zitten aanwezig, zonder griffier is er geen zitting
- Houdt heel dossier bij en geeft aan de rechter tijdens zitting
- Je wordt griffier door ambtenaar te zijn bij ministerie van justitie
- Griffie= secretariaat
Als normale burger kom je er enkel voor inlevering van rijbewijs en andere zaken via
politierechter
3. Openbaar ministerie (mensen die er werken zijn procureurs)
Geeft advies aan rechter
Eerst wordt openbaar ministerie aan woord gelaten: gaat straf vorderen, rechter beslist straf
Hierna laat dief aan woord, hierna krijgt slachtoffer het woord
a. In strafzaken: vertegenwoordigt de maatschappij en oefent de strafvordering uit.
- Opsporingsbeleid met bijstand van politie
- Strafvordering opstarten en eventueel doorgeven aan onderzoeksrechter
- Tijdens het proces: straf vorderen.
- Toezien op de uitvoering van de straffen.
b. In burgerlijke zaken: enkel als het in de wet voorzien is, nl. wanneer het de
“openbare orde aanbelangt”
Bv. geschil ouderlijke gezag kinderen, naamsverandering, adoptie ed.
- Kan dit worden via een examen na master in rechten
4. Advocaat
- Zelfstandigen: kiezen welke klanten ze aannemen en aan welke prijs (ereloon)
- Onafhankelijk
- Pleitmonopolie: je kan zelf je zaak ook pleten, daarom is er een beperkte pleitmonopolie
- Pro-deo mag ook een tijdje een klant af zeggen
- Hebben beroepsgeheim, maar is niet heilig (als het om een gevaar gaat verplicht dit te
vertellen
Eerstelijnsbijstand: gratis rechtshulp
Tweedelijnsbijstand: pro deo systeem
+ steeds pro deo advocaat toegevoegd bij:
- minderjarigen
