KENNIS
PASSEND
ONDERWIJS
Samenvatting
INHOLLAND PABO
BOEKEN DIE AANBOD KOMEN
Handboek gedrag op school 1
Handboek gedrag op school 2
Handboek gedrag op school 3
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 3 – ADHD............................................................................................................ 5
Drie gradaties van ADHD:................................................................................................5
Sterke kanten.................................................................................................................. 5
Opvallende gedragingen.................................................................................................. 6
Specifieke gedragingen en problemen............................................................................6
Bijkomende problemen.................................................................................................... 6
Prevalentie....................................................................................................................... 6
Comorbiditeit................................................................................................................... 7
Meisjes en ADHD............................................................................................................. 7
Wat kun je doen in de klas?.............................................................................................7
Hoofdstuk 4 – ADD.............................................................................................................. 9
Meisjes met ADD............................................................................................................. 9
Positieve kanten............................................................................................................ 10
Comorbiditeit................................................................................................................. 10
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 10
Hoofdstuk 5 – zelfregulatie en executieve functies...........................................................11
Kenmerken zelfregulatie................................................................................................ 11
Hoe ontwikkelt zelfregulatie zich?.................................................................................12
Wat merk je in de klas bij een zwakke zelfregulatie?.....................................................13
Wat kun je doen in de klas om zelfsturing te bevorderen?............................................13
Kenmerken executieve functies.....................................................................................14
Wat kun je doen in de klas bij de executieve functies?..................................................14
Hoe ontwikkelen executieve functies zich?....................................................................16
Wat merk je in de klas bij zwakke executieve functies?.................................................17
Wat kun je doen in de klas per lesfase?.........................................................................17
Hoofdstuk 6 – ASS............................................................................................................. 18
Kenmerken.................................................................................................................... 18
Sterke kanten................................................................................................................ 18
De zwakke(re) kanten.................................................................................................... 19
Theorieën om autisme te begrijpen...............................................................................19
Prevalentie..................................................................................................................... 20
Comorbiditeit................................................................................................................. 20
Wat zie je in de klas?..................................................................................................... 20
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 21
Opweg naar meltdown of shutdown..............................................................................24
Hoofdstuk 7 – DCD............................................................................................................ 24
2
, Kenmerken.................................................................................................................... 24
Diagnose DCD................................................................................................................ 25
Prevalentie..................................................................................................................... 25
Comorbiditeit................................................................................................................. 25
Wat zie je in de klas?..................................................................................................... 25
Motoriek bij kleuters...................................................................................................... 26
Motoriek bij kinderen vanaf groep 3..............................................................................26
Volgorde denken en ordenen......................................................................................... 26
Verbale dyspraxie.......................................................................................................... 26
Sociaal en emotioneel gebied........................................................................................27
Afwijkende prikkelverwerking........................................................................................27
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 27
Ondersteuning bij vakken en taken...............................................................................27
Problemen bij vakken en taken......................................................................................27
Hoofdstuk 9 – Faalangst.................................................................................................... 28
Kenmerken.................................................................................................................... 28
De drie dimensies binnen faalangst...............................................................................29
Twee varianten van faalangst........................................................................................ 29
De drie gebieden van faalanst.......................................................................................29
Oorzaken....................................................................................................................... 29
Attributie....................................................................................................................... 30
Prevalentie..................................................................................................................... 30
Comorbiditeit................................................................................................................. 30
Wat merk je in de klas?................................................................................................. 30
‘Probleemgedrag’ als uitingsvorm.................................................................................31
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 31
Hulp bij vakken en taken............................................................................................... 32
Hoofdstuk 12 – (Hoog-)begaafdheid..................................................................................33
Kenmerken.................................................................................................................... 33
Prevalentie..................................................................................................................... 33
Dubbel bijzonder............................................................................................................ 33
Hoogbegaafd en AD(H)D............................................................................................ 33
Hoogbegaafd en ASS.................................................................................................. 34
Hoogbegaafd of ODD.................................................................................................. 34
Wat zie je in de klas?..................................................................................................... 34
Profielen van begaafdheid............................................................................................. 35
Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong...................................................................35
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 35
3
, Hoofdstuk 13 – Trauma en ACE’s......................................................................................37
Vormen van kindermishandeling...................................................................................37
Risicofactoren................................................................................................................ 37
Soorten trauma’s........................................................................................................... 37
Prevalentie..................................................................................................................... 38
ACE’s.......................................................................................................................... 38
Kindermishandeling.................................................................................................... 38
Trauma....................................................................................................................... 38
Comorbiditeit................................................................................................................. 38
Wat zie je in de klas?..................................................................................................... 39
ACE’s.......................................................................................................................... 39
Trauma....................................................................................................................... 39
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 39
ACE’s.......................................................................................................................... 40
Kindermishandeling.................................................................................................... 40
Trauma....................................................................................................................... 40
Valkuilen (hoe niet te handelen)....................................................................................40
Hoofdstuk 15 – Agressie.................................................................................................... 40
Kenmerken.................................................................................................................... 40
Oorzaken en factoren.................................................................................................... 40
Kind factoren.............................................................................................................. 40
Groepsfactoren........................................................................................................... 41
Leerkrachtfactoren..................................................................................................... 41
Gevolgen....................................................................................................................... 41
Soorten agressie............................................................................................................ 41
Prevalentie..................................................................................................................... 41
Wat zie je in de klas?..................................................................................................... 41
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 42
Na de agressieve uitbarsting......................................................................................... 43
Wat kun je doen bij relationele agressie zoals meidenvenijn?.......................................44
4
PASSEND
ONDERWIJS
Samenvatting
INHOLLAND PABO
BOEKEN DIE AANBOD KOMEN
Handboek gedrag op school 1
Handboek gedrag op school 2
Handboek gedrag op school 3
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 3 – ADHD............................................................................................................ 5
Drie gradaties van ADHD:................................................................................................5
Sterke kanten.................................................................................................................. 5
Opvallende gedragingen.................................................................................................. 6
Specifieke gedragingen en problemen............................................................................6
Bijkomende problemen.................................................................................................... 6
Prevalentie....................................................................................................................... 6
Comorbiditeit................................................................................................................... 7
Meisjes en ADHD............................................................................................................. 7
Wat kun je doen in de klas?.............................................................................................7
Hoofdstuk 4 – ADD.............................................................................................................. 9
Meisjes met ADD............................................................................................................. 9
Positieve kanten............................................................................................................ 10
Comorbiditeit................................................................................................................. 10
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 10
Hoofdstuk 5 – zelfregulatie en executieve functies...........................................................11
Kenmerken zelfregulatie................................................................................................ 11
Hoe ontwikkelt zelfregulatie zich?.................................................................................12
Wat merk je in de klas bij een zwakke zelfregulatie?.....................................................13
Wat kun je doen in de klas om zelfsturing te bevorderen?............................................13
Kenmerken executieve functies.....................................................................................14
Wat kun je doen in de klas bij de executieve functies?..................................................14
Hoe ontwikkelen executieve functies zich?....................................................................16
Wat merk je in de klas bij zwakke executieve functies?.................................................17
Wat kun je doen in de klas per lesfase?.........................................................................17
Hoofdstuk 6 – ASS............................................................................................................. 18
Kenmerken.................................................................................................................... 18
Sterke kanten................................................................................................................ 18
De zwakke(re) kanten.................................................................................................... 19
Theorieën om autisme te begrijpen...............................................................................19
Prevalentie..................................................................................................................... 20
Comorbiditeit................................................................................................................. 20
Wat zie je in de klas?..................................................................................................... 20
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 21
Opweg naar meltdown of shutdown..............................................................................24
Hoofdstuk 7 – DCD............................................................................................................ 24
2
, Kenmerken.................................................................................................................... 24
Diagnose DCD................................................................................................................ 25
Prevalentie..................................................................................................................... 25
Comorbiditeit................................................................................................................. 25
Wat zie je in de klas?..................................................................................................... 25
Motoriek bij kleuters...................................................................................................... 26
Motoriek bij kinderen vanaf groep 3..............................................................................26
Volgorde denken en ordenen......................................................................................... 26
Verbale dyspraxie.......................................................................................................... 26
Sociaal en emotioneel gebied........................................................................................27
Afwijkende prikkelverwerking........................................................................................27
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 27
Ondersteuning bij vakken en taken...............................................................................27
Problemen bij vakken en taken......................................................................................27
Hoofdstuk 9 – Faalangst.................................................................................................... 28
Kenmerken.................................................................................................................... 28
De drie dimensies binnen faalangst...............................................................................29
Twee varianten van faalangst........................................................................................ 29
De drie gebieden van faalanst.......................................................................................29
Oorzaken....................................................................................................................... 29
Attributie....................................................................................................................... 30
Prevalentie..................................................................................................................... 30
Comorbiditeit................................................................................................................. 30
Wat merk je in de klas?................................................................................................. 30
‘Probleemgedrag’ als uitingsvorm.................................................................................31
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 31
Hulp bij vakken en taken............................................................................................... 32
Hoofdstuk 12 – (Hoog-)begaafdheid..................................................................................33
Kenmerken.................................................................................................................... 33
Prevalentie..................................................................................................................... 33
Dubbel bijzonder............................................................................................................ 33
Hoogbegaafd en AD(H)D............................................................................................ 33
Hoogbegaafd en ASS.................................................................................................. 34
Hoogbegaafd of ODD.................................................................................................. 34
Wat zie je in de klas?..................................................................................................... 34
Profielen van begaafdheid............................................................................................. 35
Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong...................................................................35
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 35
3
, Hoofdstuk 13 – Trauma en ACE’s......................................................................................37
Vormen van kindermishandeling...................................................................................37
Risicofactoren................................................................................................................ 37
Soorten trauma’s........................................................................................................... 37
Prevalentie..................................................................................................................... 38
ACE’s.......................................................................................................................... 38
Kindermishandeling.................................................................................................... 38
Trauma....................................................................................................................... 38
Comorbiditeit................................................................................................................. 38
Wat zie je in de klas?..................................................................................................... 39
ACE’s.......................................................................................................................... 39
Trauma....................................................................................................................... 39
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 39
ACE’s.......................................................................................................................... 40
Kindermishandeling.................................................................................................... 40
Trauma....................................................................................................................... 40
Valkuilen (hoe niet te handelen)....................................................................................40
Hoofdstuk 15 – Agressie.................................................................................................... 40
Kenmerken.................................................................................................................... 40
Oorzaken en factoren.................................................................................................... 40
Kind factoren.............................................................................................................. 40
Groepsfactoren........................................................................................................... 41
Leerkrachtfactoren..................................................................................................... 41
Gevolgen....................................................................................................................... 41
Soorten agressie............................................................................................................ 41
Prevalentie..................................................................................................................... 41
Wat zie je in de klas?..................................................................................................... 41
Wat kun je doen in de klas?........................................................................................... 42
Na de agressieve uitbarsting......................................................................................... 43
Wat kun je doen bij relationele agressie zoals meidenvenijn?.......................................44
4