Samenvatting VTV leerdoelen kennistoets OWE 8
Wat is een tracheostoma, waar wordt deze geplaatst en wat zijn de indicaties (per soort
canule)?
Tracheotomie: klein sneetje in luchtpijp vlak boven het borstbeen.
Tracheostoma; als de tracheotomie permanent is. Gedurende eerste periode wordt dan
gebruik gemaakt van tracheacanule, maar als tracheostoma goed gevormd is, dan is dit niet
meer nodig.
Indicaties van tracheotomie
- Zwelling van luchtwegen na bestraling, operatie, ongeluk of allergische reactie
- Obstructie door vreemd voorwerp
- Obstructie door littekenweefsel als gevolg van decubitus in de luchtpijp
- Tumorgroei rondom strottenhoofd, de mond en/of keelholte
- Niet goed functioneren van de stembanden
- Langdurige beademing
Welke soorten canules er voor een tracheostoma zijn er?
Zilveren of metalen canule
- Langdurig gebruik van een canule
- Geven minder slijmproductie en gaan lang mee (meer dan 10 jaar)
- Wand is iets dunner, waardoor doorsnee wat groter is
- Weinig allergische reacties
Kunststof canule
- PVC, siliconen of andere kunststoffen
- PVC meest gebruikt, siliconen is flexibeler
- Bij siliconen blijft slijm meer plakken, maar deze canule kan wel lang blijven zitten
- Relatief dikke wand kleinere doorsnede
Eendelige of tweedelige canules
- Eendelig vooral bij eindstandig tracheostoma, voorkomt dat stoma gaat krimpen
- Tweedelig vooral bij tracheotomie
Er wordt ook nog onderscheid gemaakt tussen:
- Cuff
- Venster
- Voerder
Combinaties kunnen ook voorkomen.
Cuff
- Een ballonnetje, sluit luchtpijp af van slokdarm en bovenste luchtwegen.
Voedselresten komen niet in luchtpijp en lucht kan niet langs canule lekken
- Twee soorten
o Ronde gevormde ballon (low volume high pressure cuff)
o Langwerpig gevormde ballon (high volume low pressure cuff) meestal in NL
, Wordt gebruikt wanneer:
- Risico op verslikken
- Risico op lekkage wondvocht en bloed in de longen
- Er geen lucht langs canule mag lekken
Venster
- Heeft opening in gebogen deel van canule, zodat iemand kan spreken als canule
wordt afgesloten met vinger of spreekklepje
- Ook wel spreekcanule genoemd
Voerder
- Wordt gebruikt om canule te verwisselen, uiteinde is rond
- Voerder stop je in canule, ronde einde steekt dan uit, inbrengen van canule in
luchtpijp wordt gemakkelijker
- Zilveren/metalen canule heeft dit altijd, kunststof niet altijd
Voert de verzorging van een tracheostoma uit en beschrijft hierbij de werkwijze
1. Voorbereiding:
- Leest het zorgdossier en zorgplan
- Controleert of er een uitvoeringsverzoek is
- Zet alle materialen klaar
2. Hygiënemaatregelen toepassen:
- Past handhygiëne toe
- Maakt een schoon werkveld
3. De zorgvrager voorbereiden op de handeling:
- Licht de zorgvrager in en vraagt toestemming
- Vertelt het doel en effect van de handeling
- Besteedt aandacht aan mogelijke angst- en/of pijngevoelens van de zorgvrager
- Vraagt de zorgvrager slijm op te hoesten of zuigt uit voordat met de verzorging wordt
begonnen
4. De handeling ‘Verzorgen tracheostoma (zonder canule)’:
- Vraagt de zorgvrager goed te gaan zitten: halfzittende houding, het hoofd iets
achterover
- Plaatst de onderlegger op de borst van de zorgvrager
- Trekt handschoenen aan
- Verwijdert filter en stomapleister en gooit deze in de afvalbak
- Inspecteert de huid rondom op irritatie, beschadiging en ontstekingsverschijnselen
- Wast de huid rondom met een washand met lauw water
- Droogt de huid met een gaasje
- Inspecteert tracheostoma en spraakprothese met een lampje
- Reinigt de spraakprothese met het borsteltje
- Reinigt de spraakprothese met het blaasbalgje
- Brengt nieuwe stomapleister aan
- Plaatst filter/spreekklepje op de pleister
Wat is een tracheostoma, waar wordt deze geplaatst en wat zijn de indicaties (per soort
canule)?
Tracheotomie: klein sneetje in luchtpijp vlak boven het borstbeen.
Tracheostoma; als de tracheotomie permanent is. Gedurende eerste periode wordt dan
gebruik gemaakt van tracheacanule, maar als tracheostoma goed gevormd is, dan is dit niet
meer nodig.
Indicaties van tracheotomie
- Zwelling van luchtwegen na bestraling, operatie, ongeluk of allergische reactie
- Obstructie door vreemd voorwerp
- Obstructie door littekenweefsel als gevolg van decubitus in de luchtpijp
- Tumorgroei rondom strottenhoofd, de mond en/of keelholte
- Niet goed functioneren van de stembanden
- Langdurige beademing
Welke soorten canules er voor een tracheostoma zijn er?
Zilveren of metalen canule
- Langdurig gebruik van een canule
- Geven minder slijmproductie en gaan lang mee (meer dan 10 jaar)
- Wand is iets dunner, waardoor doorsnee wat groter is
- Weinig allergische reacties
Kunststof canule
- PVC, siliconen of andere kunststoffen
- PVC meest gebruikt, siliconen is flexibeler
- Bij siliconen blijft slijm meer plakken, maar deze canule kan wel lang blijven zitten
- Relatief dikke wand kleinere doorsnede
Eendelige of tweedelige canules
- Eendelig vooral bij eindstandig tracheostoma, voorkomt dat stoma gaat krimpen
- Tweedelig vooral bij tracheotomie
Er wordt ook nog onderscheid gemaakt tussen:
- Cuff
- Venster
- Voerder
Combinaties kunnen ook voorkomen.
Cuff
- Een ballonnetje, sluit luchtpijp af van slokdarm en bovenste luchtwegen.
Voedselresten komen niet in luchtpijp en lucht kan niet langs canule lekken
- Twee soorten
o Ronde gevormde ballon (low volume high pressure cuff)
o Langwerpig gevormde ballon (high volume low pressure cuff) meestal in NL
, Wordt gebruikt wanneer:
- Risico op verslikken
- Risico op lekkage wondvocht en bloed in de longen
- Er geen lucht langs canule mag lekken
Venster
- Heeft opening in gebogen deel van canule, zodat iemand kan spreken als canule
wordt afgesloten met vinger of spreekklepje
- Ook wel spreekcanule genoemd
Voerder
- Wordt gebruikt om canule te verwisselen, uiteinde is rond
- Voerder stop je in canule, ronde einde steekt dan uit, inbrengen van canule in
luchtpijp wordt gemakkelijker
- Zilveren/metalen canule heeft dit altijd, kunststof niet altijd
Voert de verzorging van een tracheostoma uit en beschrijft hierbij de werkwijze
1. Voorbereiding:
- Leest het zorgdossier en zorgplan
- Controleert of er een uitvoeringsverzoek is
- Zet alle materialen klaar
2. Hygiënemaatregelen toepassen:
- Past handhygiëne toe
- Maakt een schoon werkveld
3. De zorgvrager voorbereiden op de handeling:
- Licht de zorgvrager in en vraagt toestemming
- Vertelt het doel en effect van de handeling
- Besteedt aandacht aan mogelijke angst- en/of pijngevoelens van de zorgvrager
- Vraagt de zorgvrager slijm op te hoesten of zuigt uit voordat met de verzorging wordt
begonnen
4. De handeling ‘Verzorgen tracheostoma (zonder canule)’:
- Vraagt de zorgvrager goed te gaan zitten: halfzittende houding, het hoofd iets
achterover
- Plaatst de onderlegger op de borst van de zorgvrager
- Trekt handschoenen aan
- Verwijdert filter en stomapleister en gooit deze in de afvalbak
- Inspecteert de huid rondom op irritatie, beschadiging en ontstekingsverschijnselen
- Wast de huid rondom met een washand met lauw water
- Droogt de huid met een gaasje
- Inspecteert tracheostoma en spraakprothese met een lampje
- Reinigt de spraakprothese met het borsteltje
- Reinigt de spraakprothese met het blaasbalgje
- Brengt nieuwe stomapleister aan
- Plaatst filter/spreekklepje op de pleister
