Samenvatting Voortplanting en Verloskunde

VOORTPLANTING EN
VERLOSKUNDE
1. ANATOMIE EN FYSIOLOGIE V/D GESLACHTSORGANEN

1.1 Van het vrouwelijk geslachtsapparaat:
 Geboortekanaal:
- Beenderig geboortekanaal of bekkenkanaal lijkt op een afgeknotte
kegel waarvan de grootste doorsnede naar de buikholte (craniaal)
ligt en de kleinere caudaal ligt
- Craniale opening vormt een stugge, gesloten, beenderige ring 
beslissend voor verloop van uitdrijven vrucht
- Caudale ring wordt gevormd door zitbeenboog, de brede
bekkenbanden en een min of meer beweeglijk kruisbeen
(heiligbeen)
- Caudale ring is vervormbaar o.i.v. hormoon relaxine
(bekkenbanden gaan verslappen)
- Verticale doorsnede is groter dan de horizontale die op haar beurt
dorsaal groter is dan ventraal  dit is bevorderlijk voor het
doorschuiven van de grootste doorsneden van de vrucht nl. heup,
boeg en schouders
- Dankzij grote verticale doorsnede zijn de partus-omstandigheden gunstiger voor het
veulen dat de grootste rompdoorsnede eveneens in de verticale richting vertoont,
minder gunstig voor het rund waar de romp zijn grootste doorsnede in de dwarse
richting heeft
 Paarden kunnen vaker natuurlijk bevallen dan melkkoeien want die hebben een hele
brede thorax en geraken dus niet door bekkenkanaal op natuurlijke wijze
 Geslachtsorganen:
- Bestaat uit ovaria en gangensysteem
 Zorgt voor ontvangst van de door het ovarium geovuleerde eicel(len), voor
bevruchting en transport naar de implantatieplaats
 Zorgt voor transport van sperma naar bevruchtingsplaats in eileider
 Zorgt voor uitdrijving van de vrucht
- Vrouwelijk geslachtsorgaan bevat volgende delen:
 2 eierstokken (ovaria)
 2 eileiders/oviducten (tubae fallopii of salpinx) – 1 baarmoeder (uterus)
 1 baarmoederhals (cervix)
 1 schede (vagina)
 1 schaapspleet (vulva)

,- Ovaria/eierstokken:
 Klein orgaan
 Ovaal – plat
 Bij rund liggen ze in het bekken, bij zeug en merrie
liggen ze onder de lendenen
 0.5cm (kat) – 5cm (paard)
 In de eierstokken zitten tussen het bindweefsel de
eicellen
 Ovaria groeien tot wanneer het dier geslachtsrijp is en
verkleinen naar menopauze toe
 Vorm en grootte afhankelijk van hypofyse-activiteit (voor puberteit veel kleiner)
 Aan een zijde heeft het ovarium een duidelijke groeve waar geen tunica
albuginea (bindweefselkapsel) overheen loopt, dat is de ovulatiegroeve  hier
komt eicel vrij
 Functie: gametogenese (algemene term van productie voortplantingscellen:
oögenese/productie eicellen – spermatogenese/productie zaadcellen) en
hormoonproductie (oestrogeen)
 Rund:
o In bekken, tussen darmbeenzuilen
o Langwerpig
o Zacht aanvoelend
 Varken:
o Druiventrosvormig
o Zeer sterk doorbloed (rood/paars)
 Paard:
o Dieper in buik, onder lenden
o Voelen hard aan door sterk bindweefselkapsel (tunica albuginea)
- Eileider/oviduct/falliopian tube:
 Zeer dunne gekronkelde buisjes die ovaria met baarmoeder verbindt en zorgt
voor transport
 Eileider loopt uit op een trechtervormige verwijding met
fransjes (fimbriae) die ovarium ten dele omsluit: de
ampulla
 Fransjes hebben een grote beweeglijkheid die eicel
helpt bij vinden van de weg naar eileider
 Epitheel bevat trilharen die een beweging veroorzaken
in de richting van de uterus
 Bevruchting t.h.v. ampulla
 4 onderdelen:
o Infundibulum: trechtervormige verwijding met
fransjes, omsluit het ovarium. Als die bevruchte

, eicel niet opgenomen wordt door infundibulum dan krijg je een
buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
o Ampulla: grootste deel van de eileider en vormt het deel van eileider
met grootste diameter
o Isthmus: deel van eileider met nauwste diameter en verbindt ampulla
met intraluraal deel van uterus
o Intramuraal deel: nauwste deel en zorgt voor verbinding tussen isthmus
en uterus



- Baarmoeder
(uterus) en




baarmoederhoornen (tubae uterniae):
 Meeste diersoorten hebben 1 uterus bestaande uit 1 corpus en 2
baarmoederhoornen (uterus bicornis)
 In buik- en bekkenholte
 Vorm en structuur verschillen volgens diersoort
 Merrie: goed ontwikkeld uteruslichaam, 2 uterushoornen zijn relatief klein
 Koe: opgekrulde hoornen zoals die van een ram, klein uterus-lichaam
 Zeug: zeer lange gekronkelde uterushoornen
 Uteruswand: sterk gespierd om tijdens partus ervoor te kunnen zorgen dat jong
geboren kan worden + klierrijk: eerste 2-3 weken gaan zygoten overleven d.m.v.
deze klieren in de wand
 Anatomische opbouw uteruswand:
1. Sereuze membraan/perimetrium:
o Buitenste laag
2. Myometrium: spierlaag, bevat 3 lagen:
o Binnenste circulaire spierlaag
o Buitenste longitudinale spierlaag
o Tussenlaag/vaatrijke laag
o Dikste laag
o Vaatrijke deel van myometrium voorziet uterus van bloed
3. Endometrium:
o Binnenste laag
o Klierrijk
o Bindweefsel

,  Konijn:
o 1 vagina
o 2 aparte cervices
o 2 aparte uteri
= UTERUS DUPLEX
 Mens:
o Geen hoornen aan baarmoeder
o Alleen corpus
= UTERUS SIMPLEX
 Herkauwers:
o 2 hoornen opgekruld als hoornen van een ram
o Corpus is klein
= UTERUS BICORNIS
 Merrie:
o 2 hoornen, T-vormig, kort
= UTERUS BICORNIS
 Zeug:
o 2 zeer lange kronkelende hoornen
= UTERUS BICORNIS
 Hond en kat:
o Langwerpig uteruskanaal
o 2 langwerpige hoornen
= UTERUS BICORNIS
- Baarmoederring (-mond, -hals, cervix):
 Sterk geplooide spier die de baarmoeder naar buiten (vagina) afsluit
 Cervix beschermt baarmoeder tegen infecties en moet tijdens bronst de passage van
sperma mogelijk maken
 Groot secretorisch oppervlak (veel klierweefsel)
o Het secreet is slijm waarvan de hoeveelheid en de viscositeit varieert met
het stadium van de cyclus
 Cervix wordt pas volledig geopend tijdens partus
 Tijdens dracht wordt cervix-slijm vaster en vormt een prop, vlak voor partus vervloeit
de prop door hormonale invloeden