Aardrijkskunde hoofdstuk 1 havo 4
Paragraaf 1
- Tijdschalen
De aarde wordt geschat op een leeftijd van 4,6 miljard jaar. Dit is wordt aangegeven op een
geologische tijdschaal. Zie hieronder.
Holoceen Is van 10.000 jaar geleden tot nu
Kenozoïcum Kwartair 1,8 Pleistoceen De eerste mens ontstond
Tertiair 65 Eerste apen
Mesozoïcum Krijt 144 Eerste bloeiende planten
Jura 208 Eerste vogels
Trias 245 Eerste dinosauriërs en zoogdieren
Paleozoïcum Perm 286
Carboon 360 Uitgestrekte moerassen en wouden
Devoon 408 Eerste gewervelde landdieren (= reptielen)
Siluur 438 Eerste landplanten
Ordovicium 505 Eerste vissen en insecten
Cambrium 570 Eerste schelpdieren
Proterozoiïcum 2500 Ongewervelde zeedieren
Archaïcum 4600 Eerste algen (Stomatolieten)
-Opbouw van de aarde
De aarde is opgebouwd uit een aantal bolschillen = de kern, de mantel en de korst. De schillen
worden van binnen naar buiten steeds lichter.
De kern
De kern bestaat uit een mengsel van nikkel en ijzer. De tempratuur is daar rond de 4.700 c. Door de
druk is het binnenste deel van de kern vast. De buitenkern heeft een minder grote druk en is
daardoor wat meer vloeibaar.
De mantel
De kern ligt om de mantel. De mantel bestaat uit 2 delen = de binnenmantel en buitenmantel. De
mantels bevatten veel ijzer en magnesium. Net als bij de kern is de binnenmantel vast. De
buitenmantel is plastisch (je kan het indrukken maar het gaat terug naar zijn originele vorm).
Aardkorst
De aardkorst bestaat uit gesteenten die grotendeels verbindingen zijn van zuurstof met ijzer, calcium,
magnesium, natrium en aluminium. De dikte van de aardkorst verschil. Dat heeft te maken waar je
meet bijv. in de oceanen is het dunner dan op een berg.
AARDRIJKSKUNDE HOOFDSTUK 1 HAVO 4 ALISHA ADITI MOHAN
, -Twee sferen
Lithosfeer = het zuurstofrijke gesteenten van de korst en de zuurstofarme gesteenten van het
buitenste deel van de mantel. Dit is rond de 100 km tot 150 dik. En kan je onderverdelen in 2
groepen. Continentale korst en oceanische korst.
• Continentale korst bestaat uit graniet (soortelijke massa = 2,8)
• Oceanische korst bestaat uit basalt (soortelijke massa = 3,0)
Continentale kortst is dikker dan de oceanische korst. De continentale korst zal dus door de massa
hoger liggen.
Onder lithosfeer bevindt zich asthenosfeer. Asthenosfeer is plastisch daardoor kunnen platen van de
lithosfeer over de asthenosfeer glijden.
AARDRIJKSKUNDE HOOFDSTUK 1 HAVO 4 ALISHA ADITI MOHAN
Paragraaf 1
- Tijdschalen
De aarde wordt geschat op een leeftijd van 4,6 miljard jaar. Dit is wordt aangegeven op een
geologische tijdschaal. Zie hieronder.
Holoceen Is van 10.000 jaar geleden tot nu
Kenozoïcum Kwartair 1,8 Pleistoceen De eerste mens ontstond
Tertiair 65 Eerste apen
Mesozoïcum Krijt 144 Eerste bloeiende planten
Jura 208 Eerste vogels
Trias 245 Eerste dinosauriërs en zoogdieren
Paleozoïcum Perm 286
Carboon 360 Uitgestrekte moerassen en wouden
Devoon 408 Eerste gewervelde landdieren (= reptielen)
Siluur 438 Eerste landplanten
Ordovicium 505 Eerste vissen en insecten
Cambrium 570 Eerste schelpdieren
Proterozoiïcum 2500 Ongewervelde zeedieren
Archaïcum 4600 Eerste algen (Stomatolieten)
-Opbouw van de aarde
De aarde is opgebouwd uit een aantal bolschillen = de kern, de mantel en de korst. De schillen
worden van binnen naar buiten steeds lichter.
De kern
De kern bestaat uit een mengsel van nikkel en ijzer. De tempratuur is daar rond de 4.700 c. Door de
druk is het binnenste deel van de kern vast. De buitenkern heeft een minder grote druk en is
daardoor wat meer vloeibaar.
De mantel
De kern ligt om de mantel. De mantel bestaat uit 2 delen = de binnenmantel en buitenmantel. De
mantels bevatten veel ijzer en magnesium. Net als bij de kern is de binnenmantel vast. De
buitenmantel is plastisch (je kan het indrukken maar het gaat terug naar zijn originele vorm).
Aardkorst
De aardkorst bestaat uit gesteenten die grotendeels verbindingen zijn van zuurstof met ijzer, calcium,
magnesium, natrium en aluminium. De dikte van de aardkorst verschil. Dat heeft te maken waar je
meet bijv. in de oceanen is het dunner dan op een berg.
AARDRIJKSKUNDE HOOFDSTUK 1 HAVO 4 ALISHA ADITI MOHAN
, -Twee sferen
Lithosfeer = het zuurstofrijke gesteenten van de korst en de zuurstofarme gesteenten van het
buitenste deel van de mantel. Dit is rond de 100 km tot 150 dik. En kan je onderverdelen in 2
groepen. Continentale korst en oceanische korst.
• Continentale korst bestaat uit graniet (soortelijke massa = 2,8)
• Oceanische korst bestaat uit basalt (soortelijke massa = 3,0)
Continentale kortst is dikker dan de oceanische korst. De continentale korst zal dus door de massa
hoger liggen.
Onder lithosfeer bevindt zich asthenosfeer. Asthenosfeer is plastisch daardoor kunnen platen van de
lithosfeer over de asthenosfeer glijden.
AARDRIJKSKUNDE HOOFDSTUK 1 HAVO 4 ALISHA ADITI MOHAN
