VASTSTELLING VAN VADERSCHAP
Drie vaststellingswijzen:
1. de vaderschapsregel (= binnen het huwelijk)
2. erkenning door een man
3. gerechtelijke vaststelling van vaderschap
Personen-, familie- en relatievermogensrecht – Prof. dr. Gerd Verschelden 1
Er zijn verschillende manieren waarop het vaderschap kan worden
vastgesteld:
1. de vaderschapsregel (= binnen het huwelijk)
2. erkenning door een man
3. gerechtelijke vaststelling van vaderschap
De vaderschapsregel volgt uit een wet. Het gaat dus om een wettelijk
principe. Als aan de wettelijke voorwaarden is voldaan, zal er
automatisch vaderschap zijn. Het gebeurt dus buiten de wil van de
vader. Hierin zit een belangrijk verschil met de twee andere
vaststellingswijzen. Voor de erkenning door een man is namelijk actie
vereist. De man moet zelf bereid zijn om het kind te erkennen. Het gaat
dus om een materiële rechtshandeling. De man wil dus zelf
rechtsgevolgen creëren. Hierin zit ook een belangrijk verschil met de
gerechtelijke vaststelling van het vaderschap. Dit gebeurt namelijk
meestal tegen de wil van de man wiens vaderschap gerechtelijk wordt
vastgesteld. De erkenning gebeurt voor een ambtenaar van de
burgerlijke stand, terwijl de gerechtelijke vaststelling een juridische
procedure vereist voor de familierechtbank.
1
,EXAMEN: Bespreek de verschillen tussen de drie vaststellingsmogelijkheden.
BELANGRIJK VOOR EXAMEN: Er is altijd een casus over de vestiging of
betwisting van afstamming!!
1
,VASTSTELLING VAN VADERSCHAP
De vaderschapsregel (art. 315 oud BW)
“Pater is est quem nuptiae demonstrant”
De echtgenoot is vader van kinderen geboren:
- binnen het huwelijk van de moeder
- binnen de 300 dagen na de ontbinding of
nietigverklaring van dit huwelijk
Personen-, familie- en relatievermogensrecht – Prof. dr. Gerd Verschelden 2
1. De vaderschapsregel
De vaderschapsregel wordt ook wel het “vermoeden van vaderschap”
genoemd. Het eerste dat je altijd moet controleren bij een casus is of de
vaderschapsregel geldt.
De vaderschapsregel kan alleen gelden wanneer er een huwelijk is. Dit
betekent dat de vrouw die het kind baart (= de moeder) getrouwd is. Je
moet dus altijd controleren of je uit de casus kan afleiden dat de
moeder getrouwd is met een man (als ze getrouwd is met een vrouw
speelt de mee-moederschapsregel misschien). Als dit het geval is, dan
zal de wet automatisch voorzien in de toepassing van de
vaderschapsregel.
De vaderschapsregel kan je ook uitdrukken dmv een adagium: “Pater is
est quem nuptiae demonstrant” → De vader is diegene die het huwelijk
aanwijst → De echtgenoot van de moeder is de vader van het kind.
MAAR: De echtgenoot is niet van alle kinderen de vader. Hij is slechts
2
, vader van de kinderen die geboren zijn:
- Binnen het huwelijk: Als het kind geboren wordt terwijl het huwelijk nog
bestaat, dan is de man automatisch de vader van het kind. Hij moet het kind
dus niet erkennen, want krachtens de wet is hij sws de vader. → Het huwelijk
bestaat ook nog tijdens dat er een echtscheidingsprocedure aan de gang is.
- Binnen de 300 dagen na de ontbinding of nietigverklaring van dit huwelijk: De
man is dus ook de vader wanneer het kind geboren wordt binnen de 300
dagen na de echtscheiding, de dood van de man of de nietigverklaring van het
huwelijk.
LET OP: Hierboven is de tekst van de wet uitgelegd. Dat is de tekst die we
moeten toepassen op het examen. Er bestaat echter ook een geest (ratio) van
de wet. Dat is de geest van Napoleon. De wet bestaat namelijk al sinds 1804.
→ Hoe komt men op die termijn van 300 dagen? Dat is eigenlijk een super
lange zwangerschap van 10 maanden. → Het was de bedoeling van
Napoleon dat kinderen die verwekt zijn op het ogenblik dat het huwelijk nog
bestaat, de echtgenoot als vader hebben. Kinderen die binnen de 300 dagen
na de ontbinding of nietigverklaring van het huwelijk zijn geboren, zijn binnen
het huwelijk verwekt.
Een huwelijk kan op twee manieren worden ontbonden, namelijk door
overlijden en echtscheiding.
EXAMENVRAAG: Bepaal exact tot wanneer kinderen geboren kunnen worden
om nog onder het vermoeden van vaderschap te vallen als het huwelijk
ontbonden is door echtscheiding. → Wanneer is het huwelijk ontbonden door
echtscheiding? → Het huwelijk is ontbonden wanneer het
echtscheidingsvonnis in kracht van gewijsde is getreden. → Wanneer treedt
een echtscheidingsvonnis in kracht van gewijsde? → 1 maand na de
betekening aan de partijen van het vonnis. → DUS: Als een kind geboren is
binnen de 300 dagen na het in kracht van gewijsde treden van het
echtscheidingsvonnis, dan de ex-echtgenoot (of de overleden echtgenoot) de
vader.
2
Drie vaststellingswijzen:
1. de vaderschapsregel (= binnen het huwelijk)
2. erkenning door een man
3. gerechtelijke vaststelling van vaderschap
Personen-, familie- en relatievermogensrecht – Prof. dr. Gerd Verschelden 1
Er zijn verschillende manieren waarop het vaderschap kan worden
vastgesteld:
1. de vaderschapsregel (= binnen het huwelijk)
2. erkenning door een man
3. gerechtelijke vaststelling van vaderschap
De vaderschapsregel volgt uit een wet. Het gaat dus om een wettelijk
principe. Als aan de wettelijke voorwaarden is voldaan, zal er
automatisch vaderschap zijn. Het gebeurt dus buiten de wil van de
vader. Hierin zit een belangrijk verschil met de twee andere
vaststellingswijzen. Voor de erkenning door een man is namelijk actie
vereist. De man moet zelf bereid zijn om het kind te erkennen. Het gaat
dus om een materiële rechtshandeling. De man wil dus zelf
rechtsgevolgen creëren. Hierin zit ook een belangrijk verschil met de
gerechtelijke vaststelling van het vaderschap. Dit gebeurt namelijk
meestal tegen de wil van de man wiens vaderschap gerechtelijk wordt
vastgesteld. De erkenning gebeurt voor een ambtenaar van de
burgerlijke stand, terwijl de gerechtelijke vaststelling een juridische
procedure vereist voor de familierechtbank.
1
,EXAMEN: Bespreek de verschillen tussen de drie vaststellingsmogelijkheden.
BELANGRIJK VOOR EXAMEN: Er is altijd een casus over de vestiging of
betwisting van afstamming!!
1
,VASTSTELLING VAN VADERSCHAP
De vaderschapsregel (art. 315 oud BW)
“Pater is est quem nuptiae demonstrant”
De echtgenoot is vader van kinderen geboren:
- binnen het huwelijk van de moeder
- binnen de 300 dagen na de ontbinding of
nietigverklaring van dit huwelijk
Personen-, familie- en relatievermogensrecht – Prof. dr. Gerd Verschelden 2
1. De vaderschapsregel
De vaderschapsregel wordt ook wel het “vermoeden van vaderschap”
genoemd. Het eerste dat je altijd moet controleren bij een casus is of de
vaderschapsregel geldt.
De vaderschapsregel kan alleen gelden wanneer er een huwelijk is. Dit
betekent dat de vrouw die het kind baart (= de moeder) getrouwd is. Je
moet dus altijd controleren of je uit de casus kan afleiden dat de
moeder getrouwd is met een man (als ze getrouwd is met een vrouw
speelt de mee-moederschapsregel misschien). Als dit het geval is, dan
zal de wet automatisch voorzien in de toepassing van de
vaderschapsregel.
De vaderschapsregel kan je ook uitdrukken dmv een adagium: “Pater is
est quem nuptiae demonstrant” → De vader is diegene die het huwelijk
aanwijst → De echtgenoot van de moeder is de vader van het kind.
MAAR: De echtgenoot is niet van alle kinderen de vader. Hij is slechts
2
, vader van de kinderen die geboren zijn:
- Binnen het huwelijk: Als het kind geboren wordt terwijl het huwelijk nog
bestaat, dan is de man automatisch de vader van het kind. Hij moet het kind
dus niet erkennen, want krachtens de wet is hij sws de vader. → Het huwelijk
bestaat ook nog tijdens dat er een echtscheidingsprocedure aan de gang is.
- Binnen de 300 dagen na de ontbinding of nietigverklaring van dit huwelijk: De
man is dus ook de vader wanneer het kind geboren wordt binnen de 300
dagen na de echtscheiding, de dood van de man of de nietigverklaring van het
huwelijk.
LET OP: Hierboven is de tekst van de wet uitgelegd. Dat is de tekst die we
moeten toepassen op het examen. Er bestaat echter ook een geest (ratio) van
de wet. Dat is de geest van Napoleon. De wet bestaat namelijk al sinds 1804.
→ Hoe komt men op die termijn van 300 dagen? Dat is eigenlijk een super
lange zwangerschap van 10 maanden. → Het was de bedoeling van
Napoleon dat kinderen die verwekt zijn op het ogenblik dat het huwelijk nog
bestaat, de echtgenoot als vader hebben. Kinderen die binnen de 300 dagen
na de ontbinding of nietigverklaring van het huwelijk zijn geboren, zijn binnen
het huwelijk verwekt.
Een huwelijk kan op twee manieren worden ontbonden, namelijk door
overlijden en echtscheiding.
EXAMENVRAAG: Bepaal exact tot wanneer kinderen geboren kunnen worden
om nog onder het vermoeden van vaderschap te vallen als het huwelijk
ontbonden is door echtscheiding. → Wanneer is het huwelijk ontbonden door
echtscheiding? → Het huwelijk is ontbonden wanneer het
echtscheidingsvonnis in kracht van gewijsde is getreden. → Wanneer treedt
een echtscheidingsvonnis in kracht van gewijsde? → 1 maand na de
betekening aan de partijen van het vonnis. → DUS: Als een kind geboren is
binnen de 300 dagen na het in kracht van gewijsde treden van het
echtscheidingsvonnis, dan de ex-echtgenoot (of de overleden echtgenoot) de
vader.
2
