100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Biologie Nectar H.11 Voeding en vertering Samenvatting $3.35   Add to cart

Summary

Biologie Nectar H.11 Voeding en vertering Samenvatting

 92 views  0 purchase
  • Course
  • Level

Samenvatting Biologie Nectar H.11 Voeding en Vertering

Preview 2 out of 7  pages

  • November 26, 2017
  • 7
  • 2016/2017
  • Summary
  • Secondary school
  • 102
avatar-seller
Samenvatting​ ​biologie​ ​H.11​ ​Voeding​ ​en​ ​vertering
11.1​ ​Gezond​ ​eten
Voedingsmiddelen​​ ​zijn​ ​producten​ ​die​ ​mensen​ ​voor​ ​voeding​ ​gebruiken.​ V ​ oedingsstoffen
zijn​ ​de​ ​stoffen​ ​die​ ​je​ ​lichaam​ ​uit​ ​voedingsmiddelen​ ​opneemt.
6​ ​groepen​ ​voedingsstoffen:
-​ ​Koolhydraten​,​ ​brandstof​ ​(levert​ ​bij​ ​dissimilatie​ ​ATP),​ ​reservestof​ ​(glycogeen)​ ​en​ ​bouwstof
(onderdeel​ ​van​ ​glycoproteïnen,​ ​moleculen​ ​oa​ ​werkzaam​ ​als​ ​membraanreceptoren).​ ​In
meelproducten​ ​en​ ​zoete​ ​voedingsmiddelen​ ​(aardappelen,​ ​graan,​ ​brood,​ ​pasta,​ ​maïs​ ​en​ ​rijst.
-​ ​Vetten​,​ ​brandstof,​ ​bouwstof​ ​(membranen,​ ​hormonen),​ ​warmte-isolatie,​ ​reservestof​ ​(levert
energie​ ​bij​ ​voedselschaarste).​ ​Worden​ ​makkelijk​ ​onder​ ​de​ ​huid​ ​opgeslagen.In​ ​olie,​ ​boter,
noten​ ​en​ ​pinda’s.
-​ ​Eiwitten​,​ ​bouwstof​ ​en​ ​brandstof​ ​bij​ ​voedselschaarste.​ ​In​ ​vlees,​ ​vis,​ ​zuivel,​ ​eieren,​ ​zaden.
-​ ​Vitaminen​,​ ​bescherming.​ ​Organische​ ​stof​ ​die​ ​bij​ ​kleine​ ​hoeveelheden​ ​optimaal
functioneren. Binas​ ​82A
-​ ​Mineralen​,​ ​bouwstof​ ​(kalkzouten​ ​bij​ ​botten),​ ​chemische
processen.​ ​Ionen​ ​in​ ​de​ ​vorm​ ​van​ ​zouten.​ ​Anorganische
stoffen.​ ​In​ ​melkproducten​ ​zit​ ​veel​ ​calcium,​ ​in​ ​tarwe​ ​natrium
en​ ​in​ ​tomaten​ ​kalium.
-​ ​Water​,​ ​bouwstof​ ​(chemische​ ​reacties),​ ​oplosmiddel
(speeksel),​ ​transportvloeistof​ ​(bloedplasma)​ ​en​ ​warmtebuffer.
1,5​ ​L​ ​per​ ​dag,​ ​0,5​ ​via​ ​voedsel,​ ​1​ ​via​ ​drinken.
Volwassenen​ ​hebben​ ​10000​ ​kJ​ ​energie​ ​per​ ​dag​ ​nodig.​ ​In​ ​koolhydraten,​ ​vetten​ ​en​ ​eiwitten​ ​zit
veel​ ​energie.​ ​Eiwitten​ ​en​ ​koolhydraten​ ​kunnen​ ​worden​ ​omgezet​ ​in​ ​vetten.​ ​Hoe​ ​vloeibaarder
het​ ​vet​ ​hoe​ ​beter,​ ​hoe​ ​vaster​ ​hoe​ ​slechter.​ ​Verzadigd,​ ​verkeerd,​ ​onverzadigd,​ ​oke.
Dissimilatie​ ​is​ ​slopen​ ​en​ ​(voortgezette)​ ​assimilatie​ ​bouwen.
De​ ​ADH​​ ​is​ ​de​ ​aanbevolen​ ​dagelijkse​ ​hoeveelheid.
Een​ ​voedingsmiddel​ ​bestaat​ ​uit​ ​voedingsstoffen​ ​additieven,​ ​kleur-,​ ​geur-​ ​en​ ​smaakstoffen
en​ ​conserveringsmiddelen,​ ​stoffen​ ​die​ ​zijn​ ​toegevoegd​ ​om​ ​het​ ​voedingsmiddel
aantrekkelijker​ ​of​ ​langer​ ​houdbaar​ ​te​ ​maken.​ ​Deze​ ​zijn​ ​niet​ ​nodig​ ​en​ ​soms​ ​schadelijk.​ ​De
ADI​​ ​is​ ​de​ ​aanvaardbare​ ​dagelijkse​ ​inname,​ ​wat​ ​je​ ​veilig​ ​kunt​ ​eten.​ ​(ook
bestrijdingsmiddelen)​Binas​ ​82B
Als​ ​je​ ​kauwt​ ​wordt​ ​het​ ​oppervlak​ ​vergroot​ ​en​ ​speeksel​ ​levert​ ​slijm​ ​dat​ ​als​ ​glijmiddel​ ​de
brokken​ ​helpt​ ​door​ ​te​ ​slikken.​ ​De​ ​slikreflex​ ​duwt​ ​met​ ​je​ ​tong​ ​het​ ​voedsel​ ​naar​ ​achter,​ ​de
slokdarm​ ​in.​ ​Het​ ​strotklepje​ ​sluit​ ​de​ ​luchtpijp​ ​en​ ​de​ ​huig​ ​de​ ​neusholte.​ ​Door​ p​ eristaltische
bewegingen​​ ​trekken​ ​lengtespieren​ ​voor​ ​het​ ​voedsel​ ​samen​ ​en​ ​maken
ruimte.​ ​Kringspieren​ ​trekken​ ​samen​ ​achter​ ​het​ ​voedsel​ ​en​ ​de​ ​lengtespieren
ontspannen.​ ​De​ ​voedselbrij​ ​wordt​ ​voortgeduwd,​ ​gekneed​ ​en​ ​gemengd​ ​met
verteringssappen.​ ​Bij​ ​vertering​​ ​maken​ ​verteringsenzymen​ ​grote​ ​moleculen
klein​ ​genoeg​ ​om​ ​de​ ​membranen​ ​van​ ​de​ ​darmwandcellen​ ​te​ ​kunnen
passeren​ ​naar​ ​het​ ​bloed.
Bepaalde​ ​koolhydraten​ ​(cellulose​ ​en​ ​pectine)​ ​zijn​ ​niet​ ​verteerbaar​ ​en
stimuleren​ ​de​ ​darmperistaltiek​ ​en​ ​houden​ ​water​ ​vast​ ​om​ ​ontlasting​ ​soepel
te​ ​houden.​ ​Dit​ ​zijn​ ​voedingsvezels​​ ​of​ ​ballaststoffen​.​ ​Bij​ ​gebrek​ ​is​ ​er​ ​verstopping.

, Speeksel​ ​bevat​ ​lysozymen​​ ​die​ ​de​ ​celwand​ ​van​ ​micro-organismen​ ​aantasten​ ​zodat​ ​ze
sterven​ ​in​ ​het​ ​maagsap.​ ​In​ ​de​ ​darmen​ ​zijn​ d
​ armflora​​ ​die​ ​stoffen​ ​afbreken​ ​of​ ​maken​ ​(vit​ ​K)
en​ ​concurreren​ ​met​ ​schadelijke​ ​bacteriën.
De​ ​wand​ ​van​ ​de​ ​dunne​ ​darm​ ​heeft​ ​plooien​ ​met​ ​darmvlokken​​ ​(villi),​ ​opgebouwd​ ​uit
darmepitheel​,​ ​haarvaten​ ​en​ ​een​ ​lymfevat.​ ​Aminozuren​ ​en​ ​suikers​ ​worden​ ​opgenomen​ ​in​ ​de
haarvaten​ ​en​ ​via​ ​de​ ​poortader​ ​vervoert​ ​richting​ ​de​ ​lever.​ ​Vetten​ ​worden​ ​opgenomen​ ​in​ ​de
lymfe​ ​in​ ​de​ ​lymfevaten.​ ​Het​ ​darmepitheel​ ​scheidt​ ​de​ ​darminhoud​ ​(uitwendig​ ​milieu)​ ​van​ ​de
rest​ ​van​ ​het​ ​lichaam.​ ​De​ ​celmembranen​ ​van​ ​de​ ​darmepitheelcellen​ ​hebben​ m ​ icrovilli​.​ ​Door
plooien,​ ​darmvlokken​ ​en​ ​microvilli​ ​wordt​ ​het​ ​oppervlak​ ​vergroot​ ​en​ ​worden​ ​verteerde
voedingsstoffen​ ​snel​ ​opgenomen​ ​(resorptie)​ ​in​ ​het​ ​inwendig​ ​milieu.
Voor​ ​hydrofiele​ ​stoffen​ ​bevatten​ ​de​ ​hydrofobe​ ​celmembranen​ ​transporteiwitten.​ ​Als​ ​de
opname​ ​tegen​ ​het​ ​concentratieverval​ ​ingaat​ ​is​ ​het​ ​actief​ ​transport.​ ​Vetachtige​ ​stoffen
kunnen​ ​de​ ​membranen​ ​zonder​ ​transporteiwit​ ​passeren.​ ​Stoffen​ ​waarvoor​ ​geen
transporteiwitten​ ​zijn​ ​blijven​ ​in​ ​de​ ​darm.​ ​Glucose​ ​wordt​ ​door​ ​actief​ ​transport​ ​opgenomen​ ​via
transporteiwitten.​ ​Glucose​ ​en​ ​natrium​ ​gaan​ ​via​ ​symport​ ​door​ ​het​ ​transporteiwit.​ ​Dit​ ​opnemen
van​ ​glucose​ ​kost​ ​energie​ ​(ATP)​ ​vanwege​ ​de​ ​Na+​ ​K+​ ​-​ ​pomp​ ​dus​ ​epitheelcellen​ ​bevatten
veel​ ​mitochondriën.
Alle​ ​darmepitheelcellen​ ​zijn​ ​door​ ​eiwitten​ ​strak​ ​aan​ ​elkaar​ ​verbonden.​ ​De​ t​ ight-junction​​ ​is
de​ ​ondoordringbare​ ​laag​ ​van​ ​eiwitten.​ ​Moleculen​ ​kunnen​ ​er​ ​niet​ ​doorheen.​ ​Vanuit​ ​de
darminhoud​ ​kunnen​ ​moleculen​ ​alleen​ ​maar​ ​via​ ​de​ ​darmepitheelcellen​ ​naar​ ​het​ ​interne
milieu.

11.2​ ​Vitaminen​ ​en​ ​mineralen
Vitaminen​ ​zijn​ ​organische​ ​stoffen​ ​die​ ​je​ ​lichaam​ ​niet​ ​zelf​ ​kan​ ​maken​ ​en​ ​waarvan​ ​je​ ​er​ ​maar
weinig​ ​nodig​ ​hebt:​ ​micronutriënten,​ ​ingedeeld​ ​naar​ ​hun​ ​werking.​ ​Hydrofiele​ ​vitaminen
verlaten​ ​via​ ​de​ ​nieren​ ​het​ ​lichaam,​ ​dus​ ​elke​ ​dag​ ​heb​ ​je​ ​nieuwe​ ​nodig.​ ​Hydrofobe​ ​vitaminen
kunnen​ ​stapelen​ ​en​ ​je​ ​ziek​ ​maken.​ ​Ze​ ​komen​ ​voor​ ​in​ ​granen,​ ​fruit,​ ​groenten,​ ​vlees,​ ​vis​ ​en
zuivel.
Darmepitheelcellen​ ​stoppen​ ​het​ ​hydrofobe​ ​retinol​ ​im​ ​membraanblaasjes​ ​voor​ ​transport​ ​naar
de​ ​lever.​ ​De​ ​levercellen​ ​koppelen​ ​het​ ​retinol​ ​aan​ ​speciale​ ​transporteiwitten​ ​bestemd​ ​voor​ ​de
cellen​ ​van​ ​het​ ​netvlies.​ ​Levercellen​ ​kunnen​ ​uit​ ​retinol​ ​ook​ ​retinoïden​ ​maken,​ ​die​ ​de
stamcellen​ ​van​ ​het​ ​huid-​ ​en​ ​darmepitheel​ ​laten​ ​delen.​ ​Een​ ​tekort​ ​aan​ ​vitamine​ ​A​ ​remt​ ​de
aanmaak​ ​van​ ​nieuwe​ ​darmepitheelcellen​ ​en​ ​de​ ​opname​ ​van​ ​stoffen​ ​gaat​ ​achteruit.​ ​Door​ ​de
hogere​ ​osmotische​ ​waarde​ ​gaat​ ​er​ ​water​ ​heen​ ​en​ ​heb​ ​je​ ​diarree.​ ​β-caroteen​ ​bestaat​ ​uit​ ​twee
retinolmoleculen​ ​die​ ​door​ ​de​ ​darmepitheelcellen​ ​worden​ ​gesplitst.
Van​ ​vitamine​ ​C​ ​heb​ ​je​ ​meer​ ​nodig​ ​dan​ ​andere​ ​vitaminen.​ ​Het​ ​zorgt​ ​voor​ ​het​ ​functioneren
van​ ​bindweefsel,​ ​dat​ ​steun​ ​en​ ​vorm​ ​aan​ ​organen​ ​geeft.Bindweefsel​ ​bestaat​ ​uit​ ​cellen​ ​met
tussencelstof​ ​en​ ​bindweefselvezels,​ ​die​ ​heel​ ​sterk​ ​zijn​ ​en​ ​gemaakt​ ​zijn​ ​van​ ​het​ ​eiwit
collageen​,​ ​gemaakt​ ​uit​ ​het​ ​eiwit​ ​procollageen.​ ​Enzymen​ ​zijn​ ​organische​ ​stoffen​ ​die​ ​reacties
versnellen.​ ​Ze​ ​koppelen​ ​OH-groepen​ ​aan​ ​het​ ​procollageen,​ ​waarbij​ ​een​ ​vitamine​ ​C-molecuul
wordt​ ​gebruikt,​ ​een​ ​co-enzym​,​ ​een​ ​organisch​ ​molecuul​ ​dat​ ​een​ ​bijdrage​ ​levert​ ​aan​ ​de
reactieversnelling​ ​door​ ​het​ ​enzym.​ ​Buiten​ ​de​ ​cel​ ​vormt​ ​een​ ​aantal​ ​moleculen​ ​procollageen
via​ ​de​ ​OH-groepen​ ​dwarsverbindingen​ ​en​ ​ontstaat​ ​collageen.
Darmepitheelcellen​ ​nemen​ ​vitaminen​ ​en​ ​mineralen​​ ​op​ ​uit​ ​voedingsmiddelen.​ ​Mineralen​ ​zijn
anorganische​ ​zouten.​ ​De​ ​ionen​ ​(mineralen​ ​in​ ​water)​ ​Na​+​​ ​en​ ​K+​​ ​ ​werken​ ​zijn​ ​belangrijk​ ​bij​ ​de
werking​ ​van​ ​zenuwcellen.​ ​Sommige​ ​ionen​ ​zijn​ ​betrokken​ ​bij​ ​het​ ​activeren​ ​van​ ​enzymen.​ ​Van

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller edl3. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

85443 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now

Start selling
$3.35
  • (0)
  Add to cart