Overzicht populatie ecologie
Jaar 2, Semester 1, Blok 1, Toegepaste Biologie
Let op! Dit is enkel een overzicht van mijn hoorcollege aantekeningen, ik kan niet
garanderen dat het volledig compleet is, enkel dat ik denk dat dit alles is. Feedback is
fijn :)
De dikgedrukte begrippen staan in de begrippenlijst
Leerdoelen
De student kan... Niveau
Uitleggen welke factoren patronen in biodiversiteit beïnvloeden Toepass
en
Beargumenteren wanneer je welke methode toepast om populatieaantallen Evaluere
en biodiversiteitsmetingen te bepalen en inschatten hoe accuraat de n
betreffende methode is
Verklaren hoe intraspecifieke factoren populatieontwikkeling beïnvloeden Analyse
Verklaren hoe interspecifieke factoren populatieontwikkeling beïnvloeden Analyse
Populatie-ecologische modellen toepassen om de populatieontwikkeling te Toepass
voorspellen en
Beargumenteren hoe abiotische en biotische factoren invloed hebben op de Analyse
eigenschappen van een populatie
De relatie tussen gedrag en natuurlijke selectie uitleggen Toepass
en
1
,Beargumenteren wat de oorzaken en gevolgen zijn van Analyse
biodiversiteitsverlies
2
, Introductie
Definitie
Een populatie is een groep individuen van één soort die samen leven in een begrensde
omgeving. De schaal hangt af van de afbakening van het onderzoek. Populatie
ecologie is de studie van populaties in relatie tot hun omgeving, inclusief
omgevingsinvloeden op populatiedichtheid en -distributie,
leeftijdsstructuur en variaties in populatieomvang.
Een verspreidingskaart bevat veel informatie en gegevens. De
locatie van een stip geeft een atlasblok aan, vaak 5x5 km. Het geeft
soms een tijdsspan weer, het totale aantal wordt vaak niet duidelijk,
een punt geeft enkel een waarneming weer. Om meer antwoorden te
krijgen moet er eerst meer informatie verzameld worden over het
onderwerp van het onderzoek, dit is nodig om grip te krijgen op de
vragen.
Doel ecologische onderzoek
Met behulp van ultimate en promxiate vragen kunnen moeilijke begrippen en situaties
uitgelegd worden. De gedragsecologie speel (hierin) een belangrijke rol. Er moet veel
gemeten en beschreven oworden om het te kunnen begrijpen. Hiernaast is het (soms)
mogelijk om te voorspellen hoe populaties zich in de toekomst zullen ontwikkelen.
Dit wordt gedaan met behulp van observaties en veldexperimenten, vaak met behulp van
vrijwilliger (citizen science). Maar daarnaast is er ook laboratorium en/of kas
experimenten/-werk nodig, vervolgens kan de ruwe data geanalyseerd worden met
mathematische modellen en statistiek.
Aanwezigheidsbepalingen zijn van belang om vast te kunnen stellen hoe het met een
gebied gaat. Aanwezigheidsbepalingen kunnen uitgevoerd worden m.b.v. sporen (prints,
haren, veren, mest, etc...), directe observaties, cameravallen (automatische
beeldherkenning) en eDNA (environmental DNA, achtergebleven DNA in bijvoorbeeld
poelen, schubben, modder, etc.. kan met behulp van monsters bepaald worden),
soortsamenstelling en dichtheid. Er is een verscheidenheid aan vallen.
Basis begrippen
Abundantie of populatiegrootte (abundancy), het totaal aantal individuen in een
populatie.
Dichtheid (density), # individuen per omgevingseenheid (m 2 of km2) of volume (m3),
van belang voor het vinden van een partner, concurrentie, ecologische dichtheid
(ecological density), gebruik van bepaalde delen van het habitat, etc.
Verspreiding (distribution), patroon van
verspreiding in leefgebied, hoe zijn individuen
verdeeld over het gebied. 1. Geclusterd, b.v.
zeesterren. 2. Regelmatig, b.v. pinguins. 3.
Willekeurig, b.v. bloemen.
Methoden
Er zijn verschillende methoden om de dichtheid te bepalen, dit wordt meestal gedaan
met behulp van steekproeven (onderstaande methodes, gewoon logisch nadenken):
Transect point (bijvoorbeeld mus tellingen) / -kwadranten
Luchttellingen (ev. met behulp van satelliettellingen), maar ook vaak met drones,
hierbij wordt dan ook van AI (artificial intelligence) toegepast, al vereist dit veel
specifieke kennis
Index (nesten, latrines)
Merken en terugvangen, mark and recapture method
3
Jaar 2, Semester 1, Blok 1, Toegepaste Biologie
Let op! Dit is enkel een overzicht van mijn hoorcollege aantekeningen, ik kan niet
garanderen dat het volledig compleet is, enkel dat ik denk dat dit alles is. Feedback is
fijn :)
De dikgedrukte begrippen staan in de begrippenlijst
Leerdoelen
De student kan... Niveau
Uitleggen welke factoren patronen in biodiversiteit beïnvloeden Toepass
en
Beargumenteren wanneer je welke methode toepast om populatieaantallen Evaluere
en biodiversiteitsmetingen te bepalen en inschatten hoe accuraat de n
betreffende methode is
Verklaren hoe intraspecifieke factoren populatieontwikkeling beïnvloeden Analyse
Verklaren hoe interspecifieke factoren populatieontwikkeling beïnvloeden Analyse
Populatie-ecologische modellen toepassen om de populatieontwikkeling te Toepass
voorspellen en
Beargumenteren hoe abiotische en biotische factoren invloed hebben op de Analyse
eigenschappen van een populatie
De relatie tussen gedrag en natuurlijke selectie uitleggen Toepass
en
1
,Beargumenteren wat de oorzaken en gevolgen zijn van Analyse
biodiversiteitsverlies
2
, Introductie
Definitie
Een populatie is een groep individuen van één soort die samen leven in een begrensde
omgeving. De schaal hangt af van de afbakening van het onderzoek. Populatie
ecologie is de studie van populaties in relatie tot hun omgeving, inclusief
omgevingsinvloeden op populatiedichtheid en -distributie,
leeftijdsstructuur en variaties in populatieomvang.
Een verspreidingskaart bevat veel informatie en gegevens. De
locatie van een stip geeft een atlasblok aan, vaak 5x5 km. Het geeft
soms een tijdsspan weer, het totale aantal wordt vaak niet duidelijk,
een punt geeft enkel een waarneming weer. Om meer antwoorden te
krijgen moet er eerst meer informatie verzameld worden over het
onderwerp van het onderzoek, dit is nodig om grip te krijgen op de
vragen.
Doel ecologische onderzoek
Met behulp van ultimate en promxiate vragen kunnen moeilijke begrippen en situaties
uitgelegd worden. De gedragsecologie speel (hierin) een belangrijke rol. Er moet veel
gemeten en beschreven oworden om het te kunnen begrijpen. Hiernaast is het (soms)
mogelijk om te voorspellen hoe populaties zich in de toekomst zullen ontwikkelen.
Dit wordt gedaan met behulp van observaties en veldexperimenten, vaak met behulp van
vrijwilliger (citizen science). Maar daarnaast is er ook laboratorium en/of kas
experimenten/-werk nodig, vervolgens kan de ruwe data geanalyseerd worden met
mathematische modellen en statistiek.
Aanwezigheidsbepalingen zijn van belang om vast te kunnen stellen hoe het met een
gebied gaat. Aanwezigheidsbepalingen kunnen uitgevoerd worden m.b.v. sporen (prints,
haren, veren, mest, etc...), directe observaties, cameravallen (automatische
beeldherkenning) en eDNA (environmental DNA, achtergebleven DNA in bijvoorbeeld
poelen, schubben, modder, etc.. kan met behulp van monsters bepaald worden),
soortsamenstelling en dichtheid. Er is een verscheidenheid aan vallen.
Basis begrippen
Abundantie of populatiegrootte (abundancy), het totaal aantal individuen in een
populatie.
Dichtheid (density), # individuen per omgevingseenheid (m 2 of km2) of volume (m3),
van belang voor het vinden van een partner, concurrentie, ecologische dichtheid
(ecological density), gebruik van bepaalde delen van het habitat, etc.
Verspreiding (distribution), patroon van
verspreiding in leefgebied, hoe zijn individuen
verdeeld over het gebied. 1. Geclusterd, b.v.
zeesterren. 2. Regelmatig, b.v. pinguins. 3.
Willekeurig, b.v. bloemen.
Methoden
Er zijn verschillende methoden om de dichtheid te bepalen, dit wordt meestal gedaan
met behulp van steekproeven (onderstaande methodes, gewoon logisch nadenken):
Transect point (bijvoorbeeld mus tellingen) / -kwadranten
Luchttellingen (ev. met behulp van satelliettellingen), maar ook vaak met drones,
hierbij wordt dan ook van AI (artificial intelligence) toegepast, al vereist dit veel
specifieke kennis
Index (nesten, latrines)
Merken en terugvangen, mark and recapture method
3
