Samenvatting boek Kern van het internationaal publiekrecht (Nollkaemper)

Module 6 - Vreedzame geschillenbeslechting

Introductie

In de vorige module hebben we gezien dat internationale organisaties en staten
onder bepaalde strikte voorwaarden gebruik mogen maken van geweld. Echter, men
zou kunnen argumenteren dat dit het laatste middel is waar gebruik van mag worden
gemaakt als er een conflict is tussen staten. Het heeft de voorkeur om een geschil op
een andere wijze op te lossen. Het internationale recht kent tal van mogelijkheden
om een conflict tussen staten op een vreedzame wijze op te lossen. In deze module
staan een aantal procedures voor vreedzame geschillenbeslechting centraal.



Leerdoelen

Na het volgen van deze module heeft u kennis en inzicht van

 de verschillende vormen van vreedzame geschillenbeslechting

 de klachtenprocedure bij het Europese Hof van de Rechten van de mens

 de klachtenprocedure bij het Mensenrechtencomité

 de verschillende eenzijdige maatregelen die er in het internationale recht
gehanteerd worden

 de vormen van diplomatieke geschillenbeslechting

 geschillenbeslechting binnen internationale organisaties

 arbitrage in internationaal recht

 het Internationaal Gerechtshof.



Literatuur

 Nollkaemper, hoofdstuk 12 met uitzondering van 12.5.6, 12.6.3, 12.7.2, 12.8
m.u.v. par. 12.8.3



Regelgeving

 Handvest van de Verenigde Naties

, Statuut van het Internationaal Gerechtshof

 EVRM




VIJF TYPEN PROCEDURES VOOR GESCHILLENBESLECHTIGING

1- Eenzijdige maatregelen;
2- Diplomatieke geschillenbeslechting;
3- Toezichtprocedures binnen internationale organisaties;
4- Arbitrage; en
5- Rechtspraak



AD 1- EENZIJDIGE MAATREGELEN

 Een staat kan eenzijdige maatregelen nemen om een andere staat ertoe aan te
zetten zijn verplichtingen na te leven.

 Eenzijdige maatregelen hebben vaak een escalerende werking. Desondanks zijn
zij binnen de internationale rechtsorde een van de belangrijkste methoden om
staten ertoe te brengen hun verplichtingen na te leven. Vaak is er namelijk geen
internationaal tribunaal beschikbaar om staten op te dragen een schending te
beëindigen.

 Er kan onderscheid worden gemaakt tussen twee typen maatregelen waarmee
een staat kan reageren op een schending van een rechtsplicht door een andere
staat:

a. Retorsies; en
b. Represailles.

Retorsies: zijn maatregelen als het verbreken van de diplomatieke betrekkingen;
het opschorten van ontwikkelingshulp, het niet verlenen van een visum aan de
onderdanen van een bepaalde staat e.d.

Retorsies zijn niet door het internationaal recht verboden en worden dus niet als
onrechtmatig beschouwd.

, Represailles: deze zijn op zichzelf door het internationaal recht verboden, maar
deze onrechtmatigheid wordt weggenomen als ze zijn gericht op beëindiging van
de onrechtmatige daad van een andere staat.

Represailles worden ook wel aangeduid als tegenmaatregelen =
countermeasures.



 Tegenmaatregelen / represailles mogen slechts worden genomen indien aan een
aantal voorwaarden die zijn vastgelegd in het ILC- artikelen inzake
Staatsaansprakelijkheid is voldaan. Deze voor waarden zijn:

a. Alleen de gelaedeerde staten = injured states mogen tegenmaatregelen
nemen. Staten die geen rechtsbelang hebben bij een schending moeten zich
beperken tot retorsies, acties in het kader van bevoegde internationale
organisaties e.d.

b. De staat die voornemens is om tegenmaatregelen te nemen dient eerst de
andere staat de verzoeken de schending te beëindigen.

c. De staat die de tegenmaatregelen wil nemen, dient eerst de onderhandelen
met de betreffende staat. De staat heeft gedurende de onderhandelingen wel
het recht om dringende tegenmaatregelen te nemen die noodzakelijk zijn om
zijn rechten te beschermen.

d. Er mogen geen tegenmaatregelen worden genomen wanneer het geschil is
voorgelegd aan een internationaal tribunaal.

e. De tegenmaatregelen dienen evenredig te zijn aan de aard van de geleden
schade. Ook moet worden gekeken naar het belang van het beginsel dat in
het geding is bij de schending en de genomen tegenmaatregel.

 Bepaalde tegenmaatregelen zijn uitgesloten. Deze zijn:
a. Het gebruik van geweld.
b. Het gebruik van gewapende tegenmaatregelen.
c. Tegenmaatregelen die de rechten van de mens schenden.
d. Tegenmaatregelen die in strijd zijn met het dwingend recht.

 Binnen de Wereldhandelsorganisatie geldt een lex specialist. Staten mogen
slechts tegenmaatregelen nemen nadat zij daartoe door de Dispute Settlement
Body zijn gemachtigd.


AD 2- DIPLOMATIEKE GESCHILLENBESLECHTING