Samenvatting NOVA Scheikunde VWO 5 - H6 Zuren & Basen

Samenvatting Scheikunde H6
6.1 Zuur en basisch
 Een zure oplossing bevat oxoniumionen
 Een basische oplossing bevat hydroxyde ionen
 Bij een zuur-basereactie is er protonenoverdracht
 Een zuur kan H+-deeltjes afstaan
 Een base kan H+-deeltjes opnemen
 Er bestaan organische en anorganische zuren en basen
 Het zuurrestion van een alkaanzuur = alkanoaation

6.2 De pH-schaal
 Kw = [H3O+ + OH-] = 1,0∙10-14
 pH + pOH = 14
 In een zure oplossing geldt: [H3O+ ]>[OH-] en pH < 7
 In een neutrale oplossing geldt: [H3O+ ]=[OH-] en pH = 7
 In een basische oplossing geldt: [H3O+ ]>[OH-] en pH > 7
 Een indicator verandert van kleur bij een bepaalde pH-waarde

6.3 Sterk en zwak
 Een sterk zuur:
o Hierbij hoort een zeer zwakke geconjugeerde base
o Ioniseert volledig in water
 Een zwak zuur:
o Hierbij hoort een zwakke geconjugeerde base
o Ioniseert deels in water
 Een zeer zwak zuur:
o Hierbij hoort een sterke geconjugeerde base
o Ioniseert niet in water’

6.4 Evenwichten bij zwakke zuren en basen
 De evenwichtsconstante van een zwak zuur in water heet de K z
 De evenwichtsconstante van een zwakke base in water heet de K b
 In de Kz en Kb is de [H2O] verwerkt. Deze staat niet in de evenwichtsvoorwaarde.
 Voor een geconjugeerd zuur-basepaar geldt: Kz x Kb = 1,0∙10-14 (T=298K)

6.5 Bijzondere zuren en basen
 Sommige metaalionen reageren als zuur in opgeloste toestant.
 Zouten bevatten vaak negatieve ionen die als base kunnen optreden.
 Er zijn eenwaardige en meerwaardige zuren en basen.
 In stabiele zuren vallen uiteen als ze gevormd worden.
 Amfolyten kunnen zowel als zuur en als base reageren.

6.6 Zuur-basereacties opstellen
 Het sterkste zuur reageert altijd met de sterkste base.
 Een zuur-basereactie is aflopend wanneer een van de reactanten een sterk zuur / base is.
 Als zowel het reagerende zuur als de reagerende base zwak is, betreft het een evenwichtsreactie.
 Het evenwicht ligt altijd aan de kadnt van de zwakste zuren en basen.

, 6.1 Zuur en basisch
De zuurgraad van oplossingen hangt af van de hoeveelheid aanwezige H3O+-deeltjes, oftewel de
concentratie H3O+-deeltjes: hoe hoger, hoe zuurder. De pH-waarde is hier een maat voor.

- Hoe hoger de concentratie H3O+-deeltjes, hoe lager de pH-waarde.
- Hoe komen die H3O+-deeltjes in de oplossing?  Ontstaan als water reageert met een zuur.

Zuren
Zuur = Een stof die een proton (H+-deeltje) af kan staan aan een ander deeltje. Wordt deze afgestaan
aan een watermolecuul, dan krijg je een oxoniumion (H3O+)!

Algemene reactievergelijking zuur + water: HZ + H2O  Z- + H3O+

Zuurrestion = wat overblijft van het H+
deeltje dat een proton heeft afgegeven.
 Zuurrestion van een alkaanzuur (ethaanzuur) = alkanoaation (ethanoaation)

Er bestaan dus organische en anorganische zuren. Anorganische zuren = anorganische verbindingen die
per molecuul 1 of meerdere H+-deeltjes kunnen afstaan. Er vormen zich dan negatieve ionen.

- Vb: salpeterzuur (HNO3) HNO3 (aq) + H2O (l)  H3O+ (aq) + NO3- (aq)

Basen
Base = Een stof die een proton (H+-deeltje) op kan nemen. Als deze oplost in water, zal er een proton door
de base van het watermolecuul worden opgenomen. Dan krijg je een hydroxide-ion (OH-)!

Algemene reactievergelijking base + water: B- + H2O  HB + OH-

H+

Er bestaan organische basen: koolstofverbindingen die een aminegroep (-NH 2) bevatten. Als een
organische base oplost in water, kan de aminegroep een H +-deeltje opnemen van een watermolecuul.

- Vb: methaanamine (CH3 NH2) CH3 NH2 + H2O ↔ CH3 NH3+ (aq) + OH- (aq)

Er bestaan ook anorganische basen: vaak negatieve ionen, zoals carbonaation (CO32-). Wanneer een
base met een zuur reageert, worden er H+-deeltjes overgedragen van het zuur naar de base.




Belangrijke
Zuren




Belangrijke
Basen