Medische en tandheelkundige vakkennis 1: Biochemie
H 7 Energiewinning
Aantekeningen college + samenvatting
7.1 Inleiding
Alle activiteiten in de cel kosten energie zoals;
Lopen, fietsen….. maar ook ; synthese van eiwitten en opname van voedingsstoffen.
7.2 De begrippen kracht, energie, arbeid en vermogen
– Energie (E): wordt verbruikt bij het verrichten van arbeid
• Arbeid wordt verricht wanneer het kracht kost om een voorwerp te verplaatsen
(arbeid = kracht x afgelegde weg)
• Energie wordt uitgedrukt in joules
• 1 Joule = de energie die nodig is om een voorwerp met een kracht van 1 newton over 1 meter te
verplaatsen.
– Kracht: uitgedrukt in Newton
• Op een gewicht werkt de zwaartekracht: 9,8 Newton per 1 kg
Vb; Je tilt een tas van 10 kg. 1,4 meter omhoog.
1. Hoeveel kracht (Newton) heb je hiervoor nodig?
9,8 x 10 kg. = 98 Newton
2. Hoeveel arbeid heb je verricht?
98 N x 1,4 m. = 137 Joule
- Vermogen: de hoeveelheid arbeid die per seconde wordt geleverd
• Uitgedrukt in Watt; 1 Watt = 1 Joule / seconde
! --Arbeid is hetzelfde, vermogen verschilt-- !
Vb; Je legt stenen in kruiwagen. Het is een verschil of je 1 steen per seconde erin legt, of 1 steen per
minuut. Voor elke steen lever je precies dezelfde arbeid, maar de arbeid die je per seconde moet
leveren is in het eerste geval 60 keer groter. Je kunt dus zeggen dat in het eerste geval een groter
vermogen ontwikkelde wordt.
Een andere eenheid van energie is de calorie.
1 calorie staat gelijk aan 4,2 Joule
Voedingswaarde van eten is de hoeveelheid energie die vrijkomt bij de verbranding van eten.
• Energie kan vrijkomen als:
– Warmte
– Licht
– Beweging
– Chemische energie (bv. ATP)
• De totale hoeveelheid energie binnen een gesloten systeem blijft constant.
, Medische en tandheelkundige vakkennis 1: Biochemie
7.3 Energievoorziening van de cel
Levend organisme heeft energie nodig voor;
- Beweging
- Groei
- Transport
- Synthese van bio moleculen
De energie voor cellen komen uit voedingsstoffen, m.n. koolhydraten en vetten die als brandstof
worden gebruikt. De belangrijkste energiebron is glucose → bij voldoende aanwezigheid hiervan zal
dan ook geen andere stof worden gebruikt als energiebron.
7.4.1 De afbraak van glucose
Glucose is de meest gebruikte brandstof van een levende cel. Wordt o.a. gevormd na hydrolyse van
zetmeel in spijsverteringskanaal. Daarnaast is het een onderdeel van sucrose en maltose.
Na de opname in de darmen komt glucose in het bloed en wordt het vanaf daar getransporteerd naar
de weefsels. In deze weefsels wordt de glucose opgenomen door de cellen en afgebroken tot
CO2 en H2O. Netto reactie: C6H12O6 + 6 O2 → 6 CO2 + 6 H2O
• Afbraak glucose in cellen:
- Bestaat uit meerdere deelprocessen die door verschillende enzymen gekatalyseerd worden.
- Ook wel verbranding genoemd doordat O 2 meedoet aan het proces.
- H2O wat vrijkomt is metabolisch water.
- Vrijgekomen energie wordt opgeslagen in ATP.
7.4.2 ATP: opslag van energie
Afbraak van diverse glucose-tussenproducten is gekoppeld aan vorming van ATP.
ATP (adenosine tri fosfaat) wordt gevormd uit ADP (adenosine di fosfaat).
-Reactie heeft 2 richtingen:
•Vorming ATP (kost energie → opslag energie)
•Afbraak ATP (energie komt vrij → gebruikt voor andere reacties)
ADP + Pi ←→ ATP + H2O
- Pi is het anaorganische fosfaat PO43-
- Uit 1 glucose molecuul kunnen 38 moleculen ATP worden gevormd.
7.4.3 NAD, het co-enzym dat H-atomen overdraagt
- H-atomen van glucose worden overgedragen op zuurstof → ontstaat water.
- Geen rechtstreekse overdracht → geen direct contact tussen zuurstof en glucose. De
waterstofatomen worden in een aantal reacties van glucose naar zuurstof overgedragen.
- H-atomen worden overgedragen aan NAD (co-enzym, onderdeel van groter enzymcomplex).
NAD + XH 2 → NADH2 + X
NADH 2 + "O" →→→ NAD + H2O
H 7 Energiewinning
Aantekeningen college + samenvatting
7.1 Inleiding
Alle activiteiten in de cel kosten energie zoals;
Lopen, fietsen….. maar ook ; synthese van eiwitten en opname van voedingsstoffen.
7.2 De begrippen kracht, energie, arbeid en vermogen
– Energie (E): wordt verbruikt bij het verrichten van arbeid
• Arbeid wordt verricht wanneer het kracht kost om een voorwerp te verplaatsen
(arbeid = kracht x afgelegde weg)
• Energie wordt uitgedrukt in joules
• 1 Joule = de energie die nodig is om een voorwerp met een kracht van 1 newton over 1 meter te
verplaatsen.
– Kracht: uitgedrukt in Newton
• Op een gewicht werkt de zwaartekracht: 9,8 Newton per 1 kg
Vb; Je tilt een tas van 10 kg. 1,4 meter omhoog.
1. Hoeveel kracht (Newton) heb je hiervoor nodig?
9,8 x 10 kg. = 98 Newton
2. Hoeveel arbeid heb je verricht?
98 N x 1,4 m. = 137 Joule
- Vermogen: de hoeveelheid arbeid die per seconde wordt geleverd
• Uitgedrukt in Watt; 1 Watt = 1 Joule / seconde
! --Arbeid is hetzelfde, vermogen verschilt-- !
Vb; Je legt stenen in kruiwagen. Het is een verschil of je 1 steen per seconde erin legt, of 1 steen per
minuut. Voor elke steen lever je precies dezelfde arbeid, maar de arbeid die je per seconde moet
leveren is in het eerste geval 60 keer groter. Je kunt dus zeggen dat in het eerste geval een groter
vermogen ontwikkelde wordt.
Een andere eenheid van energie is de calorie.
1 calorie staat gelijk aan 4,2 Joule
Voedingswaarde van eten is de hoeveelheid energie die vrijkomt bij de verbranding van eten.
• Energie kan vrijkomen als:
– Warmte
– Licht
– Beweging
– Chemische energie (bv. ATP)
• De totale hoeveelheid energie binnen een gesloten systeem blijft constant.
, Medische en tandheelkundige vakkennis 1: Biochemie
7.3 Energievoorziening van de cel
Levend organisme heeft energie nodig voor;
- Beweging
- Groei
- Transport
- Synthese van bio moleculen
De energie voor cellen komen uit voedingsstoffen, m.n. koolhydraten en vetten die als brandstof
worden gebruikt. De belangrijkste energiebron is glucose → bij voldoende aanwezigheid hiervan zal
dan ook geen andere stof worden gebruikt als energiebron.
7.4.1 De afbraak van glucose
Glucose is de meest gebruikte brandstof van een levende cel. Wordt o.a. gevormd na hydrolyse van
zetmeel in spijsverteringskanaal. Daarnaast is het een onderdeel van sucrose en maltose.
Na de opname in de darmen komt glucose in het bloed en wordt het vanaf daar getransporteerd naar
de weefsels. In deze weefsels wordt de glucose opgenomen door de cellen en afgebroken tot
CO2 en H2O. Netto reactie: C6H12O6 + 6 O2 → 6 CO2 + 6 H2O
• Afbraak glucose in cellen:
- Bestaat uit meerdere deelprocessen die door verschillende enzymen gekatalyseerd worden.
- Ook wel verbranding genoemd doordat O 2 meedoet aan het proces.
- H2O wat vrijkomt is metabolisch water.
- Vrijgekomen energie wordt opgeslagen in ATP.
7.4.2 ATP: opslag van energie
Afbraak van diverse glucose-tussenproducten is gekoppeld aan vorming van ATP.
ATP (adenosine tri fosfaat) wordt gevormd uit ADP (adenosine di fosfaat).
-Reactie heeft 2 richtingen:
•Vorming ATP (kost energie → opslag energie)
•Afbraak ATP (energie komt vrij → gebruikt voor andere reacties)
ADP + Pi ←→ ATP + H2O
- Pi is het anaorganische fosfaat PO43-
- Uit 1 glucose molecuul kunnen 38 moleculen ATP worden gevormd.
7.4.3 NAD, het co-enzym dat H-atomen overdraagt
- H-atomen van glucose worden overgedragen op zuurstof → ontstaat water.
- Geen rechtstreekse overdracht → geen direct contact tussen zuurstof en glucose. De
waterstofatomen worden in een aantal reacties van glucose naar zuurstof overgedragen.
- H-atomen worden overgedragen aan NAD (co-enzym, onderdeel van groter enzymcomplex).
NAD + XH 2 → NADH2 + X
NADH 2 + "O" →→→ NAD + H2O
