OPVOEDINGSONDERSTEUNING
HOOFDSTUK 1: SITUERING OPVOEDINGSONDERSTEUNING IN HET HULPVERLENINGSLANDSCHAP
1. WAT IS OPVOEDING?
Je eigen kijk op opvoeding
o Voorkennis, eigen opvoeding, iedereen heeft concrete ideeën over hoe opvoeding dient te gaan valkuil: ouders
mogen geen speelbal worden van eigen kader
o Hoe tegengaan? Nagaan wat je eigen kijk is op opvoeding
1. Theoretisch kijken naar opvoeding
1. Balansmodel van Bakker
o Wat bepaalt de draaglast in een gezin? Wat bepaalt de
draagkracht?
o Ouders gaan in begeleiding wanneer de draaglast groter is dan de
draagkracht
o Risicofactoren en beschermende factoren Hoe krachten
maximaliseren?
o Op verschillende niveaus:
Microsysteem
Mesosysteem
Macrosysteem
2. Praktijkmodel van Hellinckx
o Kern: opvoeding is een kwestie van vraag en aanbod
o Pedagogische vraag wordt bepaald door temperament en
persoonlijkheid van het kind
o Ouders geven een pedagogisch aanbod dat beïnvloed wordt door
persoonskenmerken en de eigen opvoedingsgeschiedenis
o Wanneer vraag en aanbod niet op elkaar zijn afgestemd
hulpverlening
o Gezin wordt beïnvloed door de context
3. Ouderschapstheorie van Alice Van der Pas!!
o Ouderlijke werkvloer
Basisvaardigheden: bekrachtigen, veiligheid bieden, structuur bieden, etc.
Zicht op het kind: welke betekenis geef jij als ouder aan het gedrag van je kind?
Timen en doseren: afstemming
Emotieregulatie: wanneer je als ouder overspoeld wordt door emoties kun je niet door de juiste bril kijken
en correct handelen
o Omstandigheden
Sociaal netwerk
Woonst, werk, inkomen
Cultuur, religie
Onderwijs
Maatschappij (verwachtingen en gewoonten)
Omstandigheden liggen buiten de invloedsfeer van ouders, maar de invloed kan wel gebufferd worden
o Buffer processen= factoren die bijdragen aan groei of stagnering van ouderschap
Solidaire gemeenschappen
- Sociale steun uit de gemeenschap
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2022-2023)
, - Een gemeenschap die de bijdrage van ouderschap aan de samenleving waardeert en de
complexiteit van ouderschap snapt stelt voorzieningen, diensten en expertise ter beschikking
- Een samenleving die randvoorwaarden creëert voor goed ouderschap
Taakverdeling
- Netwerk dat taken uitvoert of overneemt
- Steunfiguren waar je op kan leunen
- Partners die elkaar steunen en elkaar aanvullen
Metapositie
- Zelfreflectie, het ‘langzame denken’
- Denken over het denken en spreken over het spreken
- Feedback tussen de ‘uitvoerende ouder’ en de ‘coachende ouder’
- Hindernis voor de metapositie: emoties automatische reacties
‘Goede-ouder’ ervaringen= waarnemingen en ervaringen waardoor ouders voelen dat ze invloed
hebben en ertoe doen
- Gebrek aan goede-ouder ervaringen angst, leegte, onzekerheid
- Goede-ouder ervaringen geven ouders energie en kracht
Ouderlijke werkvloer Buffer processen Omstandigheden
Basisvaardigheden: Solidaire gemeenschap Kind
o Aanmoedigen Moeder, vader
o Bekrachtigen Broers en zussen
o Problemen oplossen Grootouders, familie
o Toezicht houden Sociaal netwerk
o Negeren Woonst, werk inkomen
o Structureren Stad, buurt
o Stimuleren Culturele verschillen, religie, onderwijs
o ... Gewoonten
Maatschappelijke verwachtingen
Migratie
Zicht op het kind Taakverdeling
Timen en doseren Metapositie
Emotieregulatie ‘Goede-ouder’ ervaringen
4. Goed genoeg en verantwoord ouderschap
o Er bestaat niet 1 juiste manier van opvoeden
o Fouten maken is inherent verbonden aan opvoeden
o Ouders laten inzien dat ze keuzes hebben streven naar het maken van zoveel mogelijk goede keuzes
o Opvoeden= match mismatch re-match
o Missie: verkennen wat voor ouder iemand wilt zijn en hem/haar daarin begeleiden
o 4 basisvereisten:
1. Liefde en affectie
2. Verzorging
3. Bescherming en veiligheid bieden
4. Stimulerende omgeving voorzien
2. WAT IS OPVOEDINGSONDERSTEUNING?
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2022-2023)
, Ouders gaan met vragen vaak eerst ten raad bij hun informeel netwerk, niet voldoende? Formeel netwerk raadplegen:
opvoedingsondersteuning
Opvoedingsondersteuning= een brede waaier van praktijken die ouders en opvoedingsverantwoordelijken steunen bij het
opvoeden en opgroeien van kinderen en jongeren
o Staat op voor alle ouders met vragen bij het dagelijks opvoeden
o Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp
o Ouders weerbaar maken voor eventuele tegenslagen in de toekomst
o Ouderlijk competentiegevoel vergroten
o Doorstroom naar opvoedingshulp beperken
o Ouders verrijken, ondersteunen en randvoorwaarden creëren zodat ouders goede ouders kunnen zijn
Uitgangspunten:
o Laagdrempelige ondersteuning: bereikbaar, aansluiten bij leefwereld van ouders, ouders kunnen er terecht in de eigen
taal, etc.
o De vraag van ouders staat centraal
o Van en voor alle gezinnen
o Empowerment: vertrekken vanuit de krachten/succeservaringen van een gezin, veerkracht opbouwen
o Een positief beleid
o Methodisch werken: bewust bepaalde interventies toepassen om ouders hun reflectief vermogen aan te spreken,
ouders in een metapositie krijgen (vanuit een afstand naar hun situatie kijken)
Doelgroep:
o Progressief universalisme= opvoedingsondersteuning richt zich tot alle gezinnen onafhankelijk van de gezinsvorm of de
gezinssituatie
Ontstaan vanuit voorkomen van gezondheidsongelijkheid
Mattheuseffect proberen voorkomen= sociologische vakterm voor het rijker worden van de rijken en het
armer worden van de armen, de meest kwetsbare mensen kunnen het gezondheidsaanbod onvoldoende
consumeren
Rekening houden met de diversiteit en verscheidenheid van gezinnen
Aanbod aanpassen naargelang de noden
Functies:
1. Informatie en voorlichting
Vervult een belangrijke rol bij het wegnemen van opvoedingsonzekerheid bij ouders
Bevestigende of verrijkende informatie
Helpt ouders om beslissingen te nemen
Anticiperende voorlichting= ingaan op de vraag die ouders hebben
2. Intensieve, laagdrempelige hulp
Opvoedingscrisis
Opvoedingsnood
3. Praktisch en pedagogische of instrumentele hulp
Diensten
Materiaal
Opvoedkundige documentaire
4. Emotionele steun
Tonen van betrokkenheid
Uiten van respect, waardering en begrip
Het bieden van bevestiging
Negatieve spiraal doorbreken
5. Bevordering van sociale samenhang en zelfhulp
Sociale steun: beschermende factor, verhoogt de draagkracht
- Contacten met familie, vrienden en buren
- Vertrouwdheid met de buurt, het gevoel ergens bij te horen
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2022-2023)
HOOFDSTUK 1: SITUERING OPVOEDINGSONDERSTEUNING IN HET HULPVERLENINGSLANDSCHAP
1. WAT IS OPVOEDING?
Je eigen kijk op opvoeding
o Voorkennis, eigen opvoeding, iedereen heeft concrete ideeën over hoe opvoeding dient te gaan valkuil: ouders
mogen geen speelbal worden van eigen kader
o Hoe tegengaan? Nagaan wat je eigen kijk is op opvoeding
1. Theoretisch kijken naar opvoeding
1. Balansmodel van Bakker
o Wat bepaalt de draaglast in een gezin? Wat bepaalt de
draagkracht?
o Ouders gaan in begeleiding wanneer de draaglast groter is dan de
draagkracht
o Risicofactoren en beschermende factoren Hoe krachten
maximaliseren?
o Op verschillende niveaus:
Microsysteem
Mesosysteem
Macrosysteem
2. Praktijkmodel van Hellinckx
o Kern: opvoeding is een kwestie van vraag en aanbod
o Pedagogische vraag wordt bepaald door temperament en
persoonlijkheid van het kind
o Ouders geven een pedagogisch aanbod dat beïnvloed wordt door
persoonskenmerken en de eigen opvoedingsgeschiedenis
o Wanneer vraag en aanbod niet op elkaar zijn afgestemd
hulpverlening
o Gezin wordt beïnvloed door de context
3. Ouderschapstheorie van Alice Van der Pas!!
o Ouderlijke werkvloer
Basisvaardigheden: bekrachtigen, veiligheid bieden, structuur bieden, etc.
Zicht op het kind: welke betekenis geef jij als ouder aan het gedrag van je kind?
Timen en doseren: afstemming
Emotieregulatie: wanneer je als ouder overspoeld wordt door emoties kun je niet door de juiste bril kijken
en correct handelen
o Omstandigheden
Sociaal netwerk
Woonst, werk, inkomen
Cultuur, religie
Onderwijs
Maatschappij (verwachtingen en gewoonten)
Omstandigheden liggen buiten de invloedsfeer van ouders, maar de invloed kan wel gebufferd worden
o Buffer processen= factoren die bijdragen aan groei of stagnering van ouderschap
Solidaire gemeenschappen
- Sociale steun uit de gemeenschap
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2022-2023)
, - Een gemeenschap die de bijdrage van ouderschap aan de samenleving waardeert en de
complexiteit van ouderschap snapt stelt voorzieningen, diensten en expertise ter beschikking
- Een samenleving die randvoorwaarden creëert voor goed ouderschap
Taakverdeling
- Netwerk dat taken uitvoert of overneemt
- Steunfiguren waar je op kan leunen
- Partners die elkaar steunen en elkaar aanvullen
Metapositie
- Zelfreflectie, het ‘langzame denken’
- Denken over het denken en spreken over het spreken
- Feedback tussen de ‘uitvoerende ouder’ en de ‘coachende ouder’
- Hindernis voor de metapositie: emoties automatische reacties
‘Goede-ouder’ ervaringen= waarnemingen en ervaringen waardoor ouders voelen dat ze invloed
hebben en ertoe doen
- Gebrek aan goede-ouder ervaringen angst, leegte, onzekerheid
- Goede-ouder ervaringen geven ouders energie en kracht
Ouderlijke werkvloer Buffer processen Omstandigheden
Basisvaardigheden: Solidaire gemeenschap Kind
o Aanmoedigen Moeder, vader
o Bekrachtigen Broers en zussen
o Problemen oplossen Grootouders, familie
o Toezicht houden Sociaal netwerk
o Negeren Woonst, werk inkomen
o Structureren Stad, buurt
o Stimuleren Culturele verschillen, religie, onderwijs
o ... Gewoonten
Maatschappelijke verwachtingen
Migratie
Zicht op het kind Taakverdeling
Timen en doseren Metapositie
Emotieregulatie ‘Goede-ouder’ ervaringen
4. Goed genoeg en verantwoord ouderschap
o Er bestaat niet 1 juiste manier van opvoeden
o Fouten maken is inherent verbonden aan opvoeden
o Ouders laten inzien dat ze keuzes hebben streven naar het maken van zoveel mogelijk goede keuzes
o Opvoeden= match mismatch re-match
o Missie: verkennen wat voor ouder iemand wilt zijn en hem/haar daarin begeleiden
o 4 basisvereisten:
1. Liefde en affectie
2. Verzorging
3. Bescherming en veiligheid bieden
4. Stimulerende omgeving voorzien
2. WAT IS OPVOEDINGSONDERSTEUNING?
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2022-2023)
, Ouders gaan met vragen vaak eerst ten raad bij hun informeel netwerk, niet voldoende? Formeel netwerk raadplegen:
opvoedingsondersteuning
Opvoedingsondersteuning= een brede waaier van praktijken die ouders en opvoedingsverantwoordelijken steunen bij het
opvoeden en opgroeien van kinderen en jongeren
o Staat op voor alle ouders met vragen bij het dagelijks opvoeden
o Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp
o Ouders weerbaar maken voor eventuele tegenslagen in de toekomst
o Ouderlijk competentiegevoel vergroten
o Doorstroom naar opvoedingshulp beperken
o Ouders verrijken, ondersteunen en randvoorwaarden creëren zodat ouders goede ouders kunnen zijn
Uitgangspunten:
o Laagdrempelige ondersteuning: bereikbaar, aansluiten bij leefwereld van ouders, ouders kunnen er terecht in de eigen
taal, etc.
o De vraag van ouders staat centraal
o Van en voor alle gezinnen
o Empowerment: vertrekken vanuit de krachten/succeservaringen van een gezin, veerkracht opbouwen
o Een positief beleid
o Methodisch werken: bewust bepaalde interventies toepassen om ouders hun reflectief vermogen aan te spreken,
ouders in een metapositie krijgen (vanuit een afstand naar hun situatie kijken)
Doelgroep:
o Progressief universalisme= opvoedingsondersteuning richt zich tot alle gezinnen onafhankelijk van de gezinsvorm of de
gezinssituatie
Ontstaan vanuit voorkomen van gezondheidsongelijkheid
Mattheuseffect proberen voorkomen= sociologische vakterm voor het rijker worden van de rijken en het
armer worden van de armen, de meest kwetsbare mensen kunnen het gezondheidsaanbod onvoldoende
consumeren
Rekening houden met de diversiteit en verscheidenheid van gezinnen
Aanbod aanpassen naargelang de noden
Functies:
1. Informatie en voorlichting
Vervult een belangrijke rol bij het wegnemen van opvoedingsonzekerheid bij ouders
Bevestigende of verrijkende informatie
Helpt ouders om beslissingen te nemen
Anticiperende voorlichting= ingaan op de vraag die ouders hebben
2. Intensieve, laagdrempelige hulp
Opvoedingscrisis
Opvoedingsnood
3. Praktisch en pedagogische of instrumentele hulp
Diensten
Materiaal
Opvoedkundige documentaire
4. Emotionele steun
Tonen van betrokkenheid
Uiten van respect, waardering en begrip
Het bieden van bevestiging
Negatieve spiraal doorbreken
5. Bevordering van sociale samenhang en zelfhulp
Sociale steun: beschermende factor, verhoogt de draagkracht
- Contacten met familie, vrienden en buren
- Vertrouwdheid met de buurt, het gevoel ergens bij te horen
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2022-2023)
