Public policy – beleidskunde
HOOFDSTUK 1: OVERHEIDSBELEID
1) Wat is overheidsbeleid (public policy)?
Wat is beleidskunde? Meerdere definities:
A. Alles wat een overheid verkiest te doen of niet te doen
Alles wat je dan doet is beleid
Wat de overheid niet doet = inactiviteit = overheid weet er van, maar vindt het niet de moeite om er
iets aan te doen = zegt iets over de agenda/prioriteiten = politieke beslissing
B. De verzameling van politieke beslissingen voor het uitvoeren van programma’s om maatschappelijke
doelen te bereiken
Een verzameling van alles dat wordt gedaan om het doel te bereiken
Voorbeeld: coronasituatie, het doel was gezondheidszorg in stand houden (politieke beslissing)
C. De som van de activiteiten van de overheid, rechtstreeks of via agenten aangezien zij invloed heeft op
het leven van de burgers
Beleid is een handeling
Fundamentele vragen:
- Wat is het? Wat is de beslissing?
- Waarom beslist de overheid om het te doen? Gaat over het probleem.
- Wat is het resultaat van de beslissing?
Kenmerken van overheidsbeleid:
- Het is een bewuste/weloverwogen beslissing
- Het is een reactie op een probleem/uitdaging (komt vanuit het publiek)
- Gericht op een doel of gewenste toestand
- Gemaakt door overheid (zelfs als de samenstelling van het beleid of de trekkers ervan van
buiten het formele regeringsorgaan komen)
Uitgebreide definities:
1. Een overheidsbeleid is een gerichte actie van een actor of een groep actoren om een probleem of een
zorg van de bevolking aan te pakken. Een dergelijk overheidsbeleid wordt ontwikkeld door een tal van
overheidsorganisaties en politici.
- Probleem of zorg: iets dat voor iemand belangrijk is
- Is voor iedereen anders daarom veel frustraties
2. Overheidsbeleid is de manier waarop politici het verschil maken. Politici zijn de gekozen
besluitvormers met formeel gezag voor complexe subsystemen van deelnemers en spelers. Beleid is
het instrument van bestuur, de beslissingen die publieke middelen in één richting sturen maar niet in
de ander. Het is de uitkomst van een strijd tussen ideeën, belangen en ideologieën die het politieke
systeem drijft.
- Beleid is belangrijk, waarom? De manier waarop beleid wordt gemaakt, verandert je dagelijks
leven
- Bijvoorbeeld: bubbels tijdens Covid
, 3. Een overheidsbeleid is een reeks bewust op elkaar afgestemde besluiten of activiteiten die door
verschillende publieke – en soms particuliere – actoren met uiteenlopende middelen, institutionele
banden en belangen worden genomen of uitgevoerd om een probleem op te lossen dat politiek als
collectief van aard wordt gedefinieerd.
Dit geheel van beslissingen en activiteiten leidt tot geformaliseerde acties van min of meer
beperkende aard die vaak gericht zijn op het veranderen van het gedrag van sociale groepen die
geacht worden aan de basis te staan, of in staat te zijn, van het aan te pakken collectieve probleem (=
doelgroep) in het belang van de sociale groepen die de negatieve gevolgen van dat probleem
ondervinden (= eindbegunstigden).
- De overheid alleen maakt beleid (geen andere actoren)
- Iedereen maakt er wel gebruik van
2) Beleidsvorming
Doel van de beleidsvorming
- Kiezen wat te doen of niet te doen
- Gerichte actie
Gaat over iets specifieks
Wat is het beleid? Is het gezondheidsbeleid, jeugdbeleid, transportbeleid?
Waar gebeurt het? Vlaanderen, Gent?
- Beslissingen die publieke middelen in de ene richting sturen, maar niet in de andere
Waar gaat het geld naar toe?
- Een reeks bewust gecoördineerde beslissingen of activiteiten die leiden tot geformaliseerde
acties van een min of meer restrictief karakter
= > Belangrijkste criteria
Voorbeeld:
“Leerkrachten lager onderwijs voelen zich in de steek gelaten tijdens de pandemie”
Voorbeeld van beleid in actie
Als overheid komen we samen en bespreken we wat we gaan doen met de leerkrachten
- Sommige gaan zeggen dat we geen genoeg middelen hebben, dus laat ze gewoon doen…
- Anderen gaan zeggen dat er meer geld moet gegeven worden voor mondmaskers, slechts
twee dagen les…
, Beleid in je dagelijks leven
Mobiliteit en vervoer, onderwijs, gezondheid, huisvesting, sport, milieu…
- Er is beleid zodat mensen zich op een bepaalde manier gaan gedragen
- Bv: lage emissie zone
- We maken gebruik van ‘nudging’ = een gedragspsychologische motivatietechniek waarbij
mensen subtiel worden gestimuleerd om zich op een gewenste wijze te gedragen
De overheid verbied het niet echt om met een auto te rijden, maar ze maken het iets
moeilijker met de lage emissie zone of ze maken het aantrekkelijker door
fietsvergoeding
Voorbeeld: “Noorwegen wil jongeren beschermen tegen onrealistische lichamen”
- Wat deed de overheid? Het beleid: ze verboden dat influencers fotoshopten
- Waarom deed de overheid het? Een groep zij dat het niet meer door de beugel kon
- Gevolgen? Er kwam een regel/wet
Soorten overheidsbeleid (Lowi)
HOOFDSTUK 1: OVERHEIDSBELEID
1) Wat is overheidsbeleid (public policy)?
Wat is beleidskunde? Meerdere definities:
A. Alles wat een overheid verkiest te doen of niet te doen
Alles wat je dan doet is beleid
Wat de overheid niet doet = inactiviteit = overheid weet er van, maar vindt het niet de moeite om er
iets aan te doen = zegt iets over de agenda/prioriteiten = politieke beslissing
B. De verzameling van politieke beslissingen voor het uitvoeren van programma’s om maatschappelijke
doelen te bereiken
Een verzameling van alles dat wordt gedaan om het doel te bereiken
Voorbeeld: coronasituatie, het doel was gezondheidszorg in stand houden (politieke beslissing)
C. De som van de activiteiten van de overheid, rechtstreeks of via agenten aangezien zij invloed heeft op
het leven van de burgers
Beleid is een handeling
Fundamentele vragen:
- Wat is het? Wat is de beslissing?
- Waarom beslist de overheid om het te doen? Gaat over het probleem.
- Wat is het resultaat van de beslissing?
Kenmerken van overheidsbeleid:
- Het is een bewuste/weloverwogen beslissing
- Het is een reactie op een probleem/uitdaging (komt vanuit het publiek)
- Gericht op een doel of gewenste toestand
- Gemaakt door overheid (zelfs als de samenstelling van het beleid of de trekkers ervan van
buiten het formele regeringsorgaan komen)
Uitgebreide definities:
1. Een overheidsbeleid is een gerichte actie van een actor of een groep actoren om een probleem of een
zorg van de bevolking aan te pakken. Een dergelijk overheidsbeleid wordt ontwikkeld door een tal van
overheidsorganisaties en politici.
- Probleem of zorg: iets dat voor iemand belangrijk is
- Is voor iedereen anders daarom veel frustraties
2. Overheidsbeleid is de manier waarop politici het verschil maken. Politici zijn de gekozen
besluitvormers met formeel gezag voor complexe subsystemen van deelnemers en spelers. Beleid is
het instrument van bestuur, de beslissingen die publieke middelen in één richting sturen maar niet in
de ander. Het is de uitkomst van een strijd tussen ideeën, belangen en ideologieën die het politieke
systeem drijft.
- Beleid is belangrijk, waarom? De manier waarop beleid wordt gemaakt, verandert je dagelijks
leven
- Bijvoorbeeld: bubbels tijdens Covid
, 3. Een overheidsbeleid is een reeks bewust op elkaar afgestemde besluiten of activiteiten die door
verschillende publieke – en soms particuliere – actoren met uiteenlopende middelen, institutionele
banden en belangen worden genomen of uitgevoerd om een probleem op te lossen dat politiek als
collectief van aard wordt gedefinieerd.
Dit geheel van beslissingen en activiteiten leidt tot geformaliseerde acties van min of meer
beperkende aard die vaak gericht zijn op het veranderen van het gedrag van sociale groepen die
geacht worden aan de basis te staan, of in staat te zijn, van het aan te pakken collectieve probleem (=
doelgroep) in het belang van de sociale groepen die de negatieve gevolgen van dat probleem
ondervinden (= eindbegunstigden).
- De overheid alleen maakt beleid (geen andere actoren)
- Iedereen maakt er wel gebruik van
2) Beleidsvorming
Doel van de beleidsvorming
- Kiezen wat te doen of niet te doen
- Gerichte actie
Gaat over iets specifieks
Wat is het beleid? Is het gezondheidsbeleid, jeugdbeleid, transportbeleid?
Waar gebeurt het? Vlaanderen, Gent?
- Beslissingen die publieke middelen in de ene richting sturen, maar niet in de andere
Waar gaat het geld naar toe?
- Een reeks bewust gecoördineerde beslissingen of activiteiten die leiden tot geformaliseerde
acties van een min of meer restrictief karakter
= > Belangrijkste criteria
Voorbeeld:
“Leerkrachten lager onderwijs voelen zich in de steek gelaten tijdens de pandemie”
Voorbeeld van beleid in actie
Als overheid komen we samen en bespreken we wat we gaan doen met de leerkrachten
- Sommige gaan zeggen dat we geen genoeg middelen hebben, dus laat ze gewoon doen…
- Anderen gaan zeggen dat er meer geld moet gegeven worden voor mondmaskers, slechts
twee dagen les…
, Beleid in je dagelijks leven
Mobiliteit en vervoer, onderwijs, gezondheid, huisvesting, sport, milieu…
- Er is beleid zodat mensen zich op een bepaalde manier gaan gedragen
- Bv: lage emissie zone
- We maken gebruik van ‘nudging’ = een gedragspsychologische motivatietechniek waarbij
mensen subtiel worden gestimuleerd om zich op een gewenste wijze te gedragen
De overheid verbied het niet echt om met een auto te rijden, maar ze maken het iets
moeilijker met de lage emissie zone of ze maken het aantrekkelijker door
fietsvergoeding
Voorbeeld: “Noorwegen wil jongeren beschermen tegen onrealistische lichamen”
- Wat deed de overheid? Het beleid: ze verboden dat influencers fotoshopten
- Waarom deed de overheid het? Een groep zij dat het niet meer door de beugel kon
- Gevolgen? Er kwam een regel/wet
Soorten overheidsbeleid (Lowi)
