Aantekeningen hoorcollege 07/02
Homeostase:
regulatie van variabelen binnen fysiologische grenzen = dynamisch proces
Regelkring:
Setpoint gedefinieerd.
Er wordt gemeten door een sensor.
Wordt vergeleken door een comparator.
Als dit afwijkend is, dan wordt er een effector systeem aangezet.
Verstoring van evenwicht → monitoren → activatie herstel mechanismen
Negatieve feedback: variabele wordt teruggebracht naar streefwaarde gedicteerd door
setpoint (temperatuur, hormonen)
Positieve feedback: variabele wordt verder uit balans gebracht, explosief systeem
(bevalling).
In de hypothalamus wordt setpoint voor lichaamstemperatuur gereguleerd. Perifere
receptoren in de huid, centrale thermoreceptoren voor de interne temperatuur. Deze worden
vergeleken met de hypothalamus. Via de (vrijwillig) cortex, (motorrespons) skeletspieren,
zweetklieren, bijnier, huid arteriën worden processen in actie gebracht.
Endogene pyrogenen zorgen ervoor dat je temperatuur setpoint omhoog gaat.
Regulatie van variabelen:
- externe of interne stimuli
- Adaptatie/aanpassing van interne milieu
- Via autonome zenuwstelsel en endocriene systemen.
Autonome zenuwstelsel: sympatisch en parasympatisch deel
Preganglionaire neuronen van sympatisch deel liggen in thoracale lumbale deel van
ruggenmerg. De cellen komen terecht in grensstreng.
Preganglionaire neuronen van parasympatisch liggen in hersenstam of sacrale deel. Vanuit
de postganglionaire neuronen wordt signaal afgegeven bij orgaan.
Somatische efferente systeem: acetylcholine
Parasympatische systeem: Eerst acetylcholine (nicotinereceptor) → acetylcholine
(muscarine receptor)
Sympatisch systeem: Eerst acetylcholine (nicotinereceptor) → noradrenaline (alfa, bèta
receptoren)
Zweetklieren: Eerst acetylcholine (nic) → acetylcholine (mus)
Bijnier: Acetylcholine (nic)
Endocriene organan: hypothalamus, bijnier, pancreas etc
,Hormonen:
Aminerge hormonen: aminozuur tyrosine: schildklierhormonen (t3, t4), bijniermerg
hormonen, adrenaline en noradrenaline.
Peptiderge hormonen: kleine eiwitten: pancreas hromenen
steroid hormonen: afkomstig cholesterol: bijnierschorshormoon, cortisol, aldosteron,
geslachtshormonen.
Peptiderge hormone: hydrofiel, geen diffusie door celmembraan, moeten aangrijpen op
receptor op celmembraan.
Steroid en thyroid hormonen: hydrofoob, heeft eiwit carrier nodig, receptor is niet op, maar in
de cel. Diffusie door celmembraan.
Vanuit median eminence wordt door portale vessels afgegeven aan hypofysevoorkwab.
Vanuit hier wordt het weer aan de bloedbaan afgegeven.
CRH secretie neemt toe, plasma CRH stijgt. In hypofysevoorkwab wordt meer ACTH
afgegeven, waardoor plasma stijgt. In adrenale cortex wordt meer cortisol afgegeven,
waardoor plasma stijgt, hierop reageren cellen dan weer.
Hormoon-secreting kliercel geeft hormoon via blood vessel af op target cel.
Zenuwcel geeft een zenuwimpuls via neurotransmitter effect op neuron of effector cel.
Zenuwcel kan ook via hormoon en door bloodvessel afgegeven worden aan doelcel.
Shock is een situatie waarin hartminuutvolume is afgenomen of verminderd circulerend
bloedvolume, met weefselperfusie wat leidt tot cellulaire hypoxie.
Oorzaak van shock: probleem met circulatie
Weefseldoorbloeding afneemt, hypoxie ontstaat
Vier hoofdgroepen shock:
- hypovolemische shock: brandwonden, diarree, verbloeding
- cardiogene shock: myocardischemie of infarct, ritmestoornis,
- obstructieve shock: longembolie, tamponade, spanningspneumothorax
- distributieve shock: anafylaxie, sepsis, AV-shunt, neurogene shock
Fases van shock:
initiële niet-progressieve fase → activeren compensatie mechanismen
progressieve fase → falen circulatie, metabole ontregeling, acidose
irreversibele fase → onherstelbare cel en weefselschade
,Hartminuutvolume (CO, cardiac output of CI, cardiac index)
HMV = hartfrequentie x slagvolume
Slagvolume
Preload → vulling en vaattonus van het capaciteits vaatbed (CVD)
afterload → vaattonus van het weerstand vaatbed (SVR)
contractiliteit → cardiomyocyt
CVD: centraal veneuze druk, SVR: systeemvaatweerstand
Preload: belasting voor contractie
Afterload: belasting na contractie
Barareceptorreflex:
Anatomie:
- Sinus caroticum en aortaboog
- Venen, pulmonaalvaten en myocard
Fysiologie:
- Respons op gemiddelde bloeddruk MAP en op polsdruk
- Maximale respons rond normale MAP
Effect via hersenstam:
- Sympathisch naar hart, arteriolen en venen
- parasympatisch naar hart.
Daling bloeddruk → afname vuurfrequentie baroreceptoren
Parasympatisch hart → SA knoop → toename hartfrequentie
Parasympatisch hart → cardiomyocyt → toename contractiliteit
Sympathisch hart → SA knoop → toename hartfrequentie
Sympathisch hart heeft ook invloed op SVR en veneuze vloed en slagvolume
Baroreceptorreflex:
- korte termijn effect
- adaptatie na korte tijd
- Langetermijn regulatie via bloedvolume
- hoge bloeddruk verlaagt bloedvolume
- hoog bloedvolume verhoogt bloeddruk
- Regulatie via water en zout uitscheiding in nier
- Andere factoren effect bloeddruk: PaO2, PaCO2, pijn en activiteit
Klinische symptomen van shock:
- hypotensie (tekortschieting acute compensatie)
- hoge hartfrequentie, geringe polsdruk (compensatie laag slagvolume)
- hoge ademfrequentie (respiratoire compensatie)
- koude of warme extremiteiten
SOFA score: kwantificeren ernst v/d shock.
, Septische shock: levensbedreigende orgaan disfunctie veroorzaakt door de gereguleerde
reactie op infectie.
- sympatico adrenerge respons
- neuroendocrine response
- vrijmaken immunomodulatoren
- effecten hemodynamiek en microcirculatie
- activatie stollingscascade
Behandeling shock:
- optimaliseren: preload, afterload, contractiliteit en hartfrequentie
- preload → volume expansie
- Contractiliteit: sympathicomimetica en inotropica
- Afterload: vasoconstrictor, vasodilatatoren
- Hartfrequentie: anti-aritmica, B blokkers.
Behandeling shock: oorzakelijk
Initieel ABC (airway breathing circulation), treat first, what kills first
Snelle aanvullende diagnostiek: lab, beeldvorming, ECG
Controleren bloeding (trauma)
behandel ACS (acuut coronair syndroom)
opheffen obstructie
breedspectrum antibiotica en drainage abcessen.
Dendrieten: binnenkomen van informatie
Cellichaam: cellulair behoud en informatie processing
Axon: informatie transport
Zenuw Terminalen: output van informatie
signaal transmissie tussen cellen
- Hormonale overdracht door het bloed (endocrien
- Via gap junctions vanuit de signaal cel naar de doelcel (direct contact)
- Een zenuwcel geeft neurotransmitters af aan de doelcel (synaptisch)
Twee soorten synapsen:
Elektrische synapsen: Er is een synapsspleet, maar het potentiaalverschil wordt rechtstreeks
via gap junctions overgedragen.
Chemische synapsen: Neurotransmitters wordt afgegeven en de receptoren vangen deze
op.
Acetylcholine = AcCOA + choline
Het verschil tussen een noradrenerge en adrenerge transmitter is een enzym stap.
Fast signaling en slow signaling: acetylcholine zit bij beide.
Homeostase:
regulatie van variabelen binnen fysiologische grenzen = dynamisch proces
Regelkring:
Setpoint gedefinieerd.
Er wordt gemeten door een sensor.
Wordt vergeleken door een comparator.
Als dit afwijkend is, dan wordt er een effector systeem aangezet.
Verstoring van evenwicht → monitoren → activatie herstel mechanismen
Negatieve feedback: variabele wordt teruggebracht naar streefwaarde gedicteerd door
setpoint (temperatuur, hormonen)
Positieve feedback: variabele wordt verder uit balans gebracht, explosief systeem
(bevalling).
In de hypothalamus wordt setpoint voor lichaamstemperatuur gereguleerd. Perifere
receptoren in de huid, centrale thermoreceptoren voor de interne temperatuur. Deze worden
vergeleken met de hypothalamus. Via de (vrijwillig) cortex, (motorrespons) skeletspieren,
zweetklieren, bijnier, huid arteriën worden processen in actie gebracht.
Endogene pyrogenen zorgen ervoor dat je temperatuur setpoint omhoog gaat.
Regulatie van variabelen:
- externe of interne stimuli
- Adaptatie/aanpassing van interne milieu
- Via autonome zenuwstelsel en endocriene systemen.
Autonome zenuwstelsel: sympatisch en parasympatisch deel
Preganglionaire neuronen van sympatisch deel liggen in thoracale lumbale deel van
ruggenmerg. De cellen komen terecht in grensstreng.
Preganglionaire neuronen van parasympatisch liggen in hersenstam of sacrale deel. Vanuit
de postganglionaire neuronen wordt signaal afgegeven bij orgaan.
Somatische efferente systeem: acetylcholine
Parasympatische systeem: Eerst acetylcholine (nicotinereceptor) → acetylcholine
(muscarine receptor)
Sympatisch systeem: Eerst acetylcholine (nicotinereceptor) → noradrenaline (alfa, bèta
receptoren)
Zweetklieren: Eerst acetylcholine (nic) → acetylcholine (mus)
Bijnier: Acetylcholine (nic)
Endocriene organan: hypothalamus, bijnier, pancreas etc
,Hormonen:
Aminerge hormonen: aminozuur tyrosine: schildklierhormonen (t3, t4), bijniermerg
hormonen, adrenaline en noradrenaline.
Peptiderge hormonen: kleine eiwitten: pancreas hromenen
steroid hormonen: afkomstig cholesterol: bijnierschorshormoon, cortisol, aldosteron,
geslachtshormonen.
Peptiderge hormone: hydrofiel, geen diffusie door celmembraan, moeten aangrijpen op
receptor op celmembraan.
Steroid en thyroid hormonen: hydrofoob, heeft eiwit carrier nodig, receptor is niet op, maar in
de cel. Diffusie door celmembraan.
Vanuit median eminence wordt door portale vessels afgegeven aan hypofysevoorkwab.
Vanuit hier wordt het weer aan de bloedbaan afgegeven.
CRH secretie neemt toe, plasma CRH stijgt. In hypofysevoorkwab wordt meer ACTH
afgegeven, waardoor plasma stijgt. In adrenale cortex wordt meer cortisol afgegeven,
waardoor plasma stijgt, hierop reageren cellen dan weer.
Hormoon-secreting kliercel geeft hormoon via blood vessel af op target cel.
Zenuwcel geeft een zenuwimpuls via neurotransmitter effect op neuron of effector cel.
Zenuwcel kan ook via hormoon en door bloodvessel afgegeven worden aan doelcel.
Shock is een situatie waarin hartminuutvolume is afgenomen of verminderd circulerend
bloedvolume, met weefselperfusie wat leidt tot cellulaire hypoxie.
Oorzaak van shock: probleem met circulatie
Weefseldoorbloeding afneemt, hypoxie ontstaat
Vier hoofdgroepen shock:
- hypovolemische shock: brandwonden, diarree, verbloeding
- cardiogene shock: myocardischemie of infarct, ritmestoornis,
- obstructieve shock: longembolie, tamponade, spanningspneumothorax
- distributieve shock: anafylaxie, sepsis, AV-shunt, neurogene shock
Fases van shock:
initiële niet-progressieve fase → activeren compensatie mechanismen
progressieve fase → falen circulatie, metabole ontregeling, acidose
irreversibele fase → onherstelbare cel en weefselschade
,Hartminuutvolume (CO, cardiac output of CI, cardiac index)
HMV = hartfrequentie x slagvolume
Slagvolume
Preload → vulling en vaattonus van het capaciteits vaatbed (CVD)
afterload → vaattonus van het weerstand vaatbed (SVR)
contractiliteit → cardiomyocyt
CVD: centraal veneuze druk, SVR: systeemvaatweerstand
Preload: belasting voor contractie
Afterload: belasting na contractie
Barareceptorreflex:
Anatomie:
- Sinus caroticum en aortaboog
- Venen, pulmonaalvaten en myocard
Fysiologie:
- Respons op gemiddelde bloeddruk MAP en op polsdruk
- Maximale respons rond normale MAP
Effect via hersenstam:
- Sympathisch naar hart, arteriolen en venen
- parasympatisch naar hart.
Daling bloeddruk → afname vuurfrequentie baroreceptoren
Parasympatisch hart → SA knoop → toename hartfrequentie
Parasympatisch hart → cardiomyocyt → toename contractiliteit
Sympathisch hart → SA knoop → toename hartfrequentie
Sympathisch hart heeft ook invloed op SVR en veneuze vloed en slagvolume
Baroreceptorreflex:
- korte termijn effect
- adaptatie na korte tijd
- Langetermijn regulatie via bloedvolume
- hoge bloeddruk verlaagt bloedvolume
- hoog bloedvolume verhoogt bloeddruk
- Regulatie via water en zout uitscheiding in nier
- Andere factoren effect bloeddruk: PaO2, PaCO2, pijn en activiteit
Klinische symptomen van shock:
- hypotensie (tekortschieting acute compensatie)
- hoge hartfrequentie, geringe polsdruk (compensatie laag slagvolume)
- hoge ademfrequentie (respiratoire compensatie)
- koude of warme extremiteiten
SOFA score: kwantificeren ernst v/d shock.
, Septische shock: levensbedreigende orgaan disfunctie veroorzaakt door de gereguleerde
reactie op infectie.
- sympatico adrenerge respons
- neuroendocrine response
- vrijmaken immunomodulatoren
- effecten hemodynamiek en microcirculatie
- activatie stollingscascade
Behandeling shock:
- optimaliseren: preload, afterload, contractiliteit en hartfrequentie
- preload → volume expansie
- Contractiliteit: sympathicomimetica en inotropica
- Afterload: vasoconstrictor, vasodilatatoren
- Hartfrequentie: anti-aritmica, B blokkers.
Behandeling shock: oorzakelijk
Initieel ABC (airway breathing circulation), treat first, what kills first
Snelle aanvullende diagnostiek: lab, beeldvorming, ECG
Controleren bloeding (trauma)
behandel ACS (acuut coronair syndroom)
opheffen obstructie
breedspectrum antibiotica en drainage abcessen.
Dendrieten: binnenkomen van informatie
Cellichaam: cellulair behoud en informatie processing
Axon: informatie transport
Zenuw Terminalen: output van informatie
signaal transmissie tussen cellen
- Hormonale overdracht door het bloed (endocrien
- Via gap junctions vanuit de signaal cel naar de doelcel (direct contact)
- Een zenuwcel geeft neurotransmitters af aan de doelcel (synaptisch)
Twee soorten synapsen:
Elektrische synapsen: Er is een synapsspleet, maar het potentiaalverschil wordt rechtstreeks
via gap junctions overgedragen.
Chemische synapsen: Neurotransmitters wordt afgegeven en de receptoren vangen deze
op.
Acetylcholine = AcCOA + choline
Het verschil tussen een noradrenerge en adrenerge transmitter is een enzym stap.
Fast signaling en slow signaling: acetylcholine zit bij beide.
