HOOFDSTUK 19: VERANDERD BEWUSTZIJN
B E W U S T Z IJN S S T O O R N IS S E N
- Optimaal bewustzijn
o Wakkere toestand, gerichte aandacht en normaal cognitief functioneren
- Bewustzijnsstoornis
o Ruimer begrip dan verlaagd bewustzijn en bewusteloosheid, waarbij vermogen om
gebeurtenissen waar te nemen is verloren gegaan
o Niet alleen gedaald bewustzijn => bewustzijn kan ook veranderd zijn
o Vormen van veranderd bewustzijn
§ Misinterpretatie vd omgeving en onvermogen om aandacht te richten op info die
op dat moment cruciaal is
o Grenzen tussen categorieën zijn niet altijd duidelijk
§ Neuroloog en psychiater ontmoeten elkaar regelmatig wanneer het gaat om
problemen vh bewustzijn
Overzicht van de verschillende vormen van veranderd bewustzijn: zie tabel 20.1 p.304 (Kato: tabel 19.1 p.
247)
- Intacte hersenfunctie
o Goede doorbloeding met voldoende voorziening van zuurstof en voedingsstoffen nodig
(energie)
§ Glucose van belang
§ Ontregeling van elektrische activiteit in de cortex kan leiden tot
bewustzijnsverlies
, - Niveau van bewustzijn
o Mate van waakzaamheid = vigilantie
o Gestuurd vanuit formatio reticularis via banen die door thalamus naar cortex cerebri
lopen = acenderende reticulaire activerende systeem (ARAS)
§ Formatio reticulairs ontvangt sensorische stimuli die niveau van alertheid
beïnvloeden
• Fel licht, harde geluiden, pijnprikkels, zacht gehuil baby bij moeder
o Bewustzijn fluctueert fysiologisch van slaap, via doezelen of er niet bij zijn tot alert en ad
rem gedrag
§ NT serotonine, biogeen amine, is hierbij betrokken
- Regulatie aandacht
o Vanuit ARAS
§ Biogene amine noradrenaline speelt een rol
o Delier = verminderde helderheid van besef vd omgeving met stoornis vd aandacht
§ Bewustzijn kan, maar hoeft niet gedaald te zijn (in de zin van vigilantie)
§ Agitatie en sufheid kunnen elkaar afwisselen
- Coma
o Beschadiging van het ARAS
o Langdurend pathologisch verminderd bewustzijn
o Niet fysiologische prikkels zijn nodig om de pt te activeren en dan wordt nog niet een
normaal bewustzijn bereikt
- Glasgow coma schaal
o Geleidelijke verschillen tussen optimaal bewustzijn en volledig bewustzijnsverlies worden
gegradeerd met de GCS
o Nederlands: EMV-score
§ Coma: score E1-M5-V2 (8) of lager
o Alternatief EMV-score is FOUR score
§ Full outline of unresponsiveness score
§ 4 domeinen die elk een maximale score van 4 kunnen halen
§ Wordt minder algemeen gebruikt
§ Biedt meer info over toestand pt
§ Toont vooral aan wat van belang bij de beoordeling van een pt in coma
B E W U S T Z IJN S S T O O R N IS S E N
- Optimaal bewustzijn
o Wakkere toestand, gerichte aandacht en normaal cognitief functioneren
- Bewustzijnsstoornis
o Ruimer begrip dan verlaagd bewustzijn en bewusteloosheid, waarbij vermogen om
gebeurtenissen waar te nemen is verloren gegaan
o Niet alleen gedaald bewustzijn => bewustzijn kan ook veranderd zijn
o Vormen van veranderd bewustzijn
§ Misinterpretatie vd omgeving en onvermogen om aandacht te richten op info die
op dat moment cruciaal is
o Grenzen tussen categorieën zijn niet altijd duidelijk
§ Neuroloog en psychiater ontmoeten elkaar regelmatig wanneer het gaat om
problemen vh bewustzijn
Overzicht van de verschillende vormen van veranderd bewustzijn: zie tabel 20.1 p.304 (Kato: tabel 19.1 p.
247)
- Intacte hersenfunctie
o Goede doorbloeding met voldoende voorziening van zuurstof en voedingsstoffen nodig
(energie)
§ Glucose van belang
§ Ontregeling van elektrische activiteit in de cortex kan leiden tot
bewustzijnsverlies
, - Niveau van bewustzijn
o Mate van waakzaamheid = vigilantie
o Gestuurd vanuit formatio reticularis via banen die door thalamus naar cortex cerebri
lopen = acenderende reticulaire activerende systeem (ARAS)
§ Formatio reticulairs ontvangt sensorische stimuli die niveau van alertheid
beïnvloeden
• Fel licht, harde geluiden, pijnprikkels, zacht gehuil baby bij moeder
o Bewustzijn fluctueert fysiologisch van slaap, via doezelen of er niet bij zijn tot alert en ad
rem gedrag
§ NT serotonine, biogeen amine, is hierbij betrokken
- Regulatie aandacht
o Vanuit ARAS
§ Biogene amine noradrenaline speelt een rol
o Delier = verminderde helderheid van besef vd omgeving met stoornis vd aandacht
§ Bewustzijn kan, maar hoeft niet gedaald te zijn (in de zin van vigilantie)
§ Agitatie en sufheid kunnen elkaar afwisselen
- Coma
o Beschadiging van het ARAS
o Langdurend pathologisch verminderd bewustzijn
o Niet fysiologische prikkels zijn nodig om de pt te activeren en dan wordt nog niet een
normaal bewustzijn bereikt
- Glasgow coma schaal
o Geleidelijke verschillen tussen optimaal bewustzijn en volledig bewustzijnsverlies worden
gegradeerd met de GCS
o Nederlands: EMV-score
§ Coma: score E1-M5-V2 (8) of lager
o Alternatief EMV-score is FOUR score
§ Full outline of unresponsiveness score
§ 4 domeinen die elk een maximale score van 4 kunnen halen
§ Wordt minder algemeen gebruikt
§ Biedt meer info over toestand pt
§ Toont vooral aan wat van belang bij de beoordeling van een pt in coma
