Overheidscommunicatie
Hoofdstuk 1
Overheidscommunicatie word gebruikt voor:
- Afremmen van ongewenst gedrag (zoals schade brengen aan gezondheid, veiligheid
of milieu)
- Maatschappelijk gewenst gedrag realiseren (grotere opkomst bij het stemmen of
veilig digitaal gedrag)
- Informeren (bekendmaken van nieuwe regelingen, plannen of mogelijkheden. Zoals
kansen op subsidie, het onderhoud van een wijk)
- Economische overwegingen (het bevorderen van ondernemerschap, keuzes voor bèta
opleidingen, toerisme stimuleren, vestigen van bedrijven aantrekkelijker maken)
Niet alleen kan de overheid communicatie gebruiken voor verandering:
- Dwang: de overheid kan inwoners verplichten belasting te betalen.
- Straffen: door middel van boetes of de gevangenis.
- Heffingen: bijv. op alcohol/sigaretten zodat ze minder aantrekkelijk zijn om te kopen.
- Beloningen: zoals die smiley of een duimpje die je krijgt als je de goede snelheid rijd.
- Voorbeeldgedrag: laten zien hoe het wel moet.
Een tijdje lang was er een discussie of campagnes gedrag wel kunnen veranderen. Later werd
gesteld dat ze wel impact hadden en bijvoorbeeld in de gezondheidszorg minder kosten
opleverde. Na de discussie of gedragsverandering wel werkt of niet, kwam er een andere
discussie. Mag de overheid beïnvloeding gebruiken op een manier waarop het niet duidelijk
is dat ze probeert te beïnvloeden? Argumenten voor overheidsbeïnvloeding:
- Voor:
o Vooralsnog zijn er geen slechte bedoelingen geweest met de beïnvloedingen. Ze
zijn bedoeld om burgers een gezonde levensstijl aan te laten houden, zoals niet
roken en veilig rijden. Dit soort beïnvloedingen, noemen we nudges.
o Alhoewel deze nudges een invloed uitoefenen, hebben mensen nog altijd hun
eigen keuze. Nudges zijn geen dwang en zullen mensen die zeker zijn van hun zaak
ook niet snel overtuigen.
o Daarnaast kan het ook onethisch bevonden worden van de overheid om geen
nudges te gebruiken. Dit aangezien wat mensen doen ook impact heeft op de
burgers waar de overheid verantwoordelijk voor is.
- Tegen
o Een principiële reden dat je niet wilt dat de overheid beïnvloed is als je vind dat
de overheid niet mag ingrijpen in het leven van mensen. Dan is je standpunt: ‘Als
iemand kiest voor een ongezonde levensstijl, is dat zijn zaak’.
, Verbeek stelt dat het niet de vraag is of de overheid nudges mag gebruiken, maar hoe je wilt
dat ze gebruikt worden. Nudges kunnen ook kwaadwillig gebruikt worden. Het lastige is om
ervoor te zorgen dat alle overheidswerkers de nudges niet zomaar naar eigen inzicht gaan
gebruiken. Dat gaat namelijk in tegen de democratische grondslag.
Hoofdstuk 1
Overheidscommunicatie word gebruikt voor:
- Afremmen van ongewenst gedrag (zoals schade brengen aan gezondheid, veiligheid
of milieu)
- Maatschappelijk gewenst gedrag realiseren (grotere opkomst bij het stemmen of
veilig digitaal gedrag)
- Informeren (bekendmaken van nieuwe regelingen, plannen of mogelijkheden. Zoals
kansen op subsidie, het onderhoud van een wijk)
- Economische overwegingen (het bevorderen van ondernemerschap, keuzes voor bèta
opleidingen, toerisme stimuleren, vestigen van bedrijven aantrekkelijker maken)
Niet alleen kan de overheid communicatie gebruiken voor verandering:
- Dwang: de overheid kan inwoners verplichten belasting te betalen.
- Straffen: door middel van boetes of de gevangenis.
- Heffingen: bijv. op alcohol/sigaretten zodat ze minder aantrekkelijk zijn om te kopen.
- Beloningen: zoals die smiley of een duimpje die je krijgt als je de goede snelheid rijd.
- Voorbeeldgedrag: laten zien hoe het wel moet.
Een tijdje lang was er een discussie of campagnes gedrag wel kunnen veranderen. Later werd
gesteld dat ze wel impact hadden en bijvoorbeeld in de gezondheidszorg minder kosten
opleverde. Na de discussie of gedragsverandering wel werkt of niet, kwam er een andere
discussie. Mag de overheid beïnvloeding gebruiken op een manier waarop het niet duidelijk
is dat ze probeert te beïnvloeden? Argumenten voor overheidsbeïnvloeding:
- Voor:
o Vooralsnog zijn er geen slechte bedoelingen geweest met de beïnvloedingen. Ze
zijn bedoeld om burgers een gezonde levensstijl aan te laten houden, zoals niet
roken en veilig rijden. Dit soort beïnvloedingen, noemen we nudges.
o Alhoewel deze nudges een invloed uitoefenen, hebben mensen nog altijd hun
eigen keuze. Nudges zijn geen dwang en zullen mensen die zeker zijn van hun zaak
ook niet snel overtuigen.
o Daarnaast kan het ook onethisch bevonden worden van de overheid om geen
nudges te gebruiken. Dit aangezien wat mensen doen ook impact heeft op de
burgers waar de overheid verantwoordelijk voor is.
- Tegen
o Een principiële reden dat je niet wilt dat de overheid beïnvloed is als je vind dat
de overheid niet mag ingrijpen in het leven van mensen. Dan is je standpunt: ‘Als
iemand kiest voor een ongezonde levensstijl, is dat zijn zaak’.
, Verbeek stelt dat het niet de vraag is of de overheid nudges mag gebruiken, maar hoe je wilt
dat ze gebruikt worden. Nudges kunnen ook kwaadwillig gebruikt worden. Het lastige is om
ervoor te zorgen dat alle overheidswerkers de nudges niet zomaar naar eigen inzicht gaan
gebruiken. Dat gaat namelijk in tegen de democratische grondslag.
