Sociologie
Deel 1 (H2-3-4): Wat is sociologie?
BEGRIP DEFINITIE
Sociologie Wetenschappelijke bestudering van interactie tss personen & sociale eenheden, vd
factoren die die interactie bepalen en vd gevolgen daarvan op menselijk gedrag
Interactie (Sociaal handelen) Elk gedrag dat gericht is op anderen of beïnvloed wordt door anderen
(bv. een sms)
Gedrag Alle cognitieve, affectieve en dynamische uitingen van een individu
Cognitief Kennis opnemen/verwerken, dingen waarnemen, denken, taal, bewustzijn, geheugen,
aandacht en concentratie
Affectief Gevoelsbewustzijn, gevoelstoon (emo kind of person)
Dynamisch ?
Macro Samenleving als geheel, categorieën op basis van
nabijheid/verwantschap/overeenkomstige positie of kenmerken (sekse, leeftijd, klasse,
beroep, taal…)
Meso Groeperingen en organisaties (wijk/buurt, bedrijf, scholen, opleiding, ziekenhuis, clubs,
ministerie…)
Micro Kleine groeperingen, persoonlijke relaties (gezin, buren, vriendenkring, werkploeg, klas,
moeder-dochter, baas-werknemer…)
Maatschappelijke Alles met mensen onderling en het stukje door mensen ingerichte en aangeduide wereld
context waarin zij wonen en leven (Bv verschillen tss generaties)
Sociale ruil Theorie: mensen gaan relaties aan (langdurige interactie) als ze er (beiden) voordeel uit
kunnen halen. Wederzijdse verwachtingen en verplichtingen liggen niet contractueel
vast, er wordt om de zoveel tijd opnieuw een baten-kostenbalans gemaakt
Zowel materieel als niet materieel (werk, kennis, goederen, aandacht, sympathie…)
Economische ruil Theorie: zowel tegenprestaties als termijn van de relatie worden op voorhand bepaald.
Wederzijdse verwachtingen en verplichtingen liggen wel contractueel vast.
Conflicten Wanneer partijen niet overeenkomen over een bepaalde interactie.
Bv over toe-eigenen schaarse middelen (#turkeysofGB)
Conformiteit Vorm van interactie waarbij betrokkenen in hoge maten voldoen aan verwachtingen die
anderen hebben van hun gedrag (normatieve verwachtingen; geldende gebruiken of
voorschriften, groepsnorm of maatschappelijke leven): ROLVERWACHTINGEN
! Geldt pas als iedereen ervan op de hoogte is !
Eist sociale integratie, doet interactie vlotter verlopen
Bv: etiquetten
Machtsuitoefening De machtigste interactiepartner gaat de andere(n) beïnvloeden om hun eigen doel te
bereiken, KA zelfs tegen doelstellingen/weerstand vd onderworpene(n) in.
Toch wederzijdse invloed op elkaar door eigenschappen en verwachtingen tegenpartij
(zie voorbeeld Amazon)
Samenwerking Beide partijen gaan samen een doel achterna ipv apart (sociale ruil). Vaak taakverdeling
met (silent) afspraken.
Deviant gedrag Afwijkend gedrag van min. 1 interactiepartner: houdt zich niet aan de (niet-)expliciet
afgesproken regels
2.5
Contextuele factoren kenmerken van de maatschappij, omgeving of groepering waarin onze interacties
plaatsvinden.
Alle factoren bepalen een groot deel van wie wij mensen zijn. Er zijn er 5.
Demografische Meetbare eigenschappen van een bevolking of bevolkingsgroep en de
factoren samenstelling daarvan. Bv: geschiedenis van de mens
Heeft zeer veel invloed op een samenleving (bv vergrijzing)
Degrow Ontgroeien, een term die gebruikt wordt om bijvoorbeeld kapitalisme tegen te gaan. We
moeten terug naar de basics.
Gunnar Heison Auteur en bedenker van The Youth Bulge: Hebben het oa over de zonen in een
gezin. N°1 erft, n°2 gaat id clerus, nr°3 & 4 migreren meestal om werk te vinden.
, Door de 'youth bulge' lens worden jongeren - vooral mannen - voorgesteld als huidige of
toekomstige geweldplegers. Dit komt omdat ze vaak geen toekomst zien en dus gaan
radicaliseren.
Ecologische factoren topografie, het klimaat of het milieu waarbinnen het maatschappelijk leven zich afspeelt.
Alles wat met de natuurlijke omgeving te maken heeft
Materiële & Hieronder vallen grondstoffen, technologie en de infrastructuur van een maatschappij.
technologische Huisvestigingsnormen, transport en communicatie vallen hier ook onder.
factoren
Economische factoren Factoren die in verband staan met de productie, distributie en consumptie van goederen
BNP Bruto Nationaal Product
De totale toegevoegde waarde van alle goederen en diensten die in een bepaalde
periode door een bepaald land wordt geproduceerd
Economische Conjunctuur of fluctuatie is de verandering van het groeipercentage van de economie of
conjuctuur de productie op de korte termijn
Economische recessie Als de het Bruto Binnenlands Product (BBP) minstens twee opeenvolgende kwartalen
daalt. Recessie betekent letterlijk teruggang.
Sociologische factoren Dit zijn factoren die zelf het resultaat zijn van interactie tussen personen of sociale
eenheden. Op hun beurt beïnvloeden ze nieuwe interactiepatronen
Structuur Dit verwijst naar de opbouw van een samenleving. Hieronder vallen de diverse
groeperingen van de maatschappij en de posities van de individuen daarin. Ook
hiërarchie en sociale ongelijkheid rekenen we hierbij.
Cultuur Dit gaat over wat mensen typeert/onderling verbindt. Het gaat over gemeenschappelijke
kennis, verwachtingen, doeleinden, opinies, waarden en normen
Referentiekader Een referentiekader bestaat uit iemands kennis en verklaringen van en oordelen over de
sociale werkelijkheid
Halo-effect De neiging om te denken dat wanneer iemand op één terrein positief opvalt, die ook wel
goed zal zijn op andere terreinen
Sociaal bewustzijn Sociaal bewustzijn houdt in dat je zicht hebt op de snijpunten tussen je persoonlijk
levenslot, geschiedenis en sociale omstandigheden
Cognitieve Een psychologische term voor de onaangename spanning die ontstaat bij het
dissonantie kennisnemen van feiten of opvattingen die strijdig zijn met een eigen overtuiging of
mening
Deel 1 (H2-3-4): Wat is sociologie?
BEGRIP DEFINITIE
Sociologie Wetenschappelijke bestudering van interactie tss personen & sociale eenheden, vd
factoren die die interactie bepalen en vd gevolgen daarvan op menselijk gedrag
Interactie (Sociaal handelen) Elk gedrag dat gericht is op anderen of beïnvloed wordt door anderen
(bv. een sms)
Gedrag Alle cognitieve, affectieve en dynamische uitingen van een individu
Cognitief Kennis opnemen/verwerken, dingen waarnemen, denken, taal, bewustzijn, geheugen,
aandacht en concentratie
Affectief Gevoelsbewustzijn, gevoelstoon (emo kind of person)
Dynamisch ?
Macro Samenleving als geheel, categorieën op basis van
nabijheid/verwantschap/overeenkomstige positie of kenmerken (sekse, leeftijd, klasse,
beroep, taal…)
Meso Groeperingen en organisaties (wijk/buurt, bedrijf, scholen, opleiding, ziekenhuis, clubs,
ministerie…)
Micro Kleine groeperingen, persoonlijke relaties (gezin, buren, vriendenkring, werkploeg, klas,
moeder-dochter, baas-werknemer…)
Maatschappelijke Alles met mensen onderling en het stukje door mensen ingerichte en aangeduide wereld
context waarin zij wonen en leven (Bv verschillen tss generaties)
Sociale ruil Theorie: mensen gaan relaties aan (langdurige interactie) als ze er (beiden) voordeel uit
kunnen halen. Wederzijdse verwachtingen en verplichtingen liggen niet contractueel
vast, er wordt om de zoveel tijd opnieuw een baten-kostenbalans gemaakt
Zowel materieel als niet materieel (werk, kennis, goederen, aandacht, sympathie…)
Economische ruil Theorie: zowel tegenprestaties als termijn van de relatie worden op voorhand bepaald.
Wederzijdse verwachtingen en verplichtingen liggen wel contractueel vast.
Conflicten Wanneer partijen niet overeenkomen over een bepaalde interactie.
Bv over toe-eigenen schaarse middelen (#turkeysofGB)
Conformiteit Vorm van interactie waarbij betrokkenen in hoge maten voldoen aan verwachtingen die
anderen hebben van hun gedrag (normatieve verwachtingen; geldende gebruiken of
voorschriften, groepsnorm of maatschappelijke leven): ROLVERWACHTINGEN
! Geldt pas als iedereen ervan op de hoogte is !
Eist sociale integratie, doet interactie vlotter verlopen
Bv: etiquetten
Machtsuitoefening De machtigste interactiepartner gaat de andere(n) beïnvloeden om hun eigen doel te
bereiken, KA zelfs tegen doelstellingen/weerstand vd onderworpene(n) in.
Toch wederzijdse invloed op elkaar door eigenschappen en verwachtingen tegenpartij
(zie voorbeeld Amazon)
Samenwerking Beide partijen gaan samen een doel achterna ipv apart (sociale ruil). Vaak taakverdeling
met (silent) afspraken.
Deviant gedrag Afwijkend gedrag van min. 1 interactiepartner: houdt zich niet aan de (niet-)expliciet
afgesproken regels
2.5
Contextuele factoren kenmerken van de maatschappij, omgeving of groepering waarin onze interacties
plaatsvinden.
Alle factoren bepalen een groot deel van wie wij mensen zijn. Er zijn er 5.
Demografische Meetbare eigenschappen van een bevolking of bevolkingsgroep en de
factoren samenstelling daarvan. Bv: geschiedenis van de mens
Heeft zeer veel invloed op een samenleving (bv vergrijzing)
Degrow Ontgroeien, een term die gebruikt wordt om bijvoorbeeld kapitalisme tegen te gaan. We
moeten terug naar de basics.
Gunnar Heison Auteur en bedenker van The Youth Bulge: Hebben het oa over de zonen in een
gezin. N°1 erft, n°2 gaat id clerus, nr°3 & 4 migreren meestal om werk te vinden.
, Door de 'youth bulge' lens worden jongeren - vooral mannen - voorgesteld als huidige of
toekomstige geweldplegers. Dit komt omdat ze vaak geen toekomst zien en dus gaan
radicaliseren.
Ecologische factoren topografie, het klimaat of het milieu waarbinnen het maatschappelijk leven zich afspeelt.
Alles wat met de natuurlijke omgeving te maken heeft
Materiële & Hieronder vallen grondstoffen, technologie en de infrastructuur van een maatschappij.
technologische Huisvestigingsnormen, transport en communicatie vallen hier ook onder.
factoren
Economische factoren Factoren die in verband staan met de productie, distributie en consumptie van goederen
BNP Bruto Nationaal Product
De totale toegevoegde waarde van alle goederen en diensten die in een bepaalde
periode door een bepaald land wordt geproduceerd
Economische Conjunctuur of fluctuatie is de verandering van het groeipercentage van de economie of
conjuctuur de productie op de korte termijn
Economische recessie Als de het Bruto Binnenlands Product (BBP) minstens twee opeenvolgende kwartalen
daalt. Recessie betekent letterlijk teruggang.
Sociologische factoren Dit zijn factoren die zelf het resultaat zijn van interactie tussen personen of sociale
eenheden. Op hun beurt beïnvloeden ze nieuwe interactiepatronen
Structuur Dit verwijst naar de opbouw van een samenleving. Hieronder vallen de diverse
groeperingen van de maatschappij en de posities van de individuen daarin. Ook
hiërarchie en sociale ongelijkheid rekenen we hierbij.
Cultuur Dit gaat over wat mensen typeert/onderling verbindt. Het gaat over gemeenschappelijke
kennis, verwachtingen, doeleinden, opinies, waarden en normen
Referentiekader Een referentiekader bestaat uit iemands kennis en verklaringen van en oordelen over de
sociale werkelijkheid
Halo-effect De neiging om te denken dat wanneer iemand op één terrein positief opvalt, die ook wel
goed zal zijn op andere terreinen
Sociaal bewustzijn Sociaal bewustzijn houdt in dat je zicht hebt op de snijpunten tussen je persoonlijk
levenslot, geschiedenis en sociale omstandigheden
Cognitieve Een psychologische term voor de onaangename spanning die ontstaat bij het
dissonantie kennisnemen van feiten of opvattingen die strijdig zijn met een eigen overtuiging of
mening
