Samenvatting VAG
Principes:
Treat first what kills first
Do no further harm
Regels die op de achtergrond aanwezig blijven:
1. Let op gevaar; eerst jezelf en omstanders, daarna het slachtoffer
2. Ga na wat er is gebeurd en wat het slachtoffer mankeert
3. Stel het slachtoffer gerust en zorg voor beschutting
4. Zorg voor deskundige hulp
5. Help het slachtoffer op de plaats waar hij ligt; als het een gevaarlijke situatie is, mag je hem
verplaatsen
DRS wordt te allen tijde uitgevoerd, maar de volgende hebben voorrang op het ABCDE:
• Verstikking
• Een zuigende borstwond
• Ernstige bloedingen
• Brandwonden
Danger:
Hier wordt beoordeeld op eventueel gevaar. Het is goed om te kijken (direct zichtbaar gevaar),
ruiken (schadelijke gassen of stoffen) en luisteren (vreemde geluiden). Ook het slachtoffer en
omstanders kunnen gevaar opleveren.
Naast het beoordelen van de ongevalssituatie is het ook belangrijk om een inschatting te maken van
wat er gebeurd kan zijn met het slachtoffer; het ongevalsmechanisme. Probeer aan het slachtoffer
(bewustzijn) of aan omstanders (bewusteloos) te vragen wat er is gebeurd.
Punten die van belang zijn voor professionele hulp:
• Is er sprake van een ongeval of is het slachtoffer onwel geworden?
• Hoeveel slachtoffers zijn er?
• Welke krachten hebben precies op het slachtoffer ingewerkt?
• Is er sprake van een hoog energetisch trauma (HET)?
Bij een HET is er sprake van een grote energieoverdracht op het slachtoffer. Een ster in de voorruit
(veroorzaakt door de inzittende) en vrijgekomen airbags wijzen op een HET. Bij een HET treedt er
veel meer energie overdracht plaats en is er veel meer schade dan bij een LET. Bij een verdenking op
een HET is het belangrijk om de nek te stabiliseren.
Relevantie:
Maakt je alert op mogelijke letsels. Verdere informatie kan leiden tot een hypothese voor het
slachtoffer
Response:
Hier wordt de reactie van het slachtoffer getest. Dit is mogelijk door het slachtogger aan te spreken
en te vragen wat er is gebeurd (informatie inwinnen). Als het slachtoffer niet reageert kan er zachtjes
aan de schouders geschud worden. Stel jezelf voor en vraag de naam van het slachtoffer.
Shout for help:
Hier wordt er voor gezorgd dat tijdig hulp ingeschakeld wordt, in eerste instantie van een omstander.
Spreek je shout direct aan en geef hem taken als:
• Het zorgen voor een veilige omgeving
, • Het assisteren bij de EHV
• Het halen van een verbandkist of AED
Airway:
Asfyxie: de situatie waarbij de normale ademhaling niet kan plaatsvinden. Oorzaken zijn:
• Bewusteloosheid (tong achterin de keel)
• Corpus alienum
• Inhalatietrauma (vuur/rook)
• Allergische reachties (anafylaxie)
• Slijm of bloed in de luchtwegen
• Aangezichtsletsel of kaakfractuur
• Letsels van de hals en larynx
Bij een volledige luchtwegobstructie is er geen ademhaling mogelijk. Hij/zij kan niet spreken of
hoesten en is erg in paniek. Ook zal hij verkleuren. Na ongeveer 1 minuut zal het bewustzijn verloren
gaan.
Bij een gedeeltelijke obstructie is er paniek en grijpt hij/zij naar de keel. Praten en hoesten is vaak
wel mogelijk. Vaak hij zijn er geluiden hoorbaar bij inademing. Bij slachtoffers die buiten bewustzijn
zijn hoor je een gesnurk door de tong die achterin de keel zakt.
Aanvullende handelingen bij specifieke situaties:
• Bij een bewusteloos slachtoffer pas je altijd de chin-lift of jaw-thrust toe. Als er geen
verdenking is op wervelletsel leg je hem in de stabiele zijligging als dat nodig is.
• Bij een anafylaxie; gebruik een EpiPen
• Bij een aangezichtsletsel laat je hem in een halfzittende houding voorover, om te voorkomen
dat het bloed terugstroomt
• Bij een inhalatie trauma laat je hem in een halfzittende houding zitten, wachtend op de
ambulance
• Voer bij een corpus alienum de Heimlich manouvre uit.
Heimlich manouvre: zie handelingen
C-spine:
Bij een HET, kan het cervicale wervelkolom aangetast zijn. Symptomen van een volledige dwarslaesie
zijn:
• Pijn in rug of nek
• Dof gevoel/gevoelloosheid in armen of benen
• Verlamming
• Incontinentie
• Priapisme (blijvende erectie)
• Neurogene shock
Een gedeeltelijke dwarslaesie wordt gekenmerkt door een dof gevoel, of tintelingen in de
nek/rug/arrmen/benen, ze kunnen echter wel pijn voelen.
In het geval van een HET stabiliseer je de nek (shout). Twijfel je of het een HET is? vraag het
slachtoffer dan of hij tintelingen in de rug of nek geeft. Is dit zo dan stabiliseer je.
Breathing:
Bij het controleren van de ademhaling kijk je naar de frequentie, diepte van de ademhaling, en of de
ademhaling adequaat is voor een goede zuurstof voorziening. Ook kijk je naar het uiterlijk en de
beweging van de borstkas. Een volwassen persoon in rust haalt ongeveer 12-16 keer per minuut
adem. Bij het controleren van de ademhaling probeer je dit zo onopvallend mogelijk te doen.
Principes:
Treat first what kills first
Do no further harm
Regels die op de achtergrond aanwezig blijven:
1. Let op gevaar; eerst jezelf en omstanders, daarna het slachtoffer
2. Ga na wat er is gebeurd en wat het slachtoffer mankeert
3. Stel het slachtoffer gerust en zorg voor beschutting
4. Zorg voor deskundige hulp
5. Help het slachtoffer op de plaats waar hij ligt; als het een gevaarlijke situatie is, mag je hem
verplaatsen
DRS wordt te allen tijde uitgevoerd, maar de volgende hebben voorrang op het ABCDE:
• Verstikking
• Een zuigende borstwond
• Ernstige bloedingen
• Brandwonden
Danger:
Hier wordt beoordeeld op eventueel gevaar. Het is goed om te kijken (direct zichtbaar gevaar),
ruiken (schadelijke gassen of stoffen) en luisteren (vreemde geluiden). Ook het slachtoffer en
omstanders kunnen gevaar opleveren.
Naast het beoordelen van de ongevalssituatie is het ook belangrijk om een inschatting te maken van
wat er gebeurd kan zijn met het slachtoffer; het ongevalsmechanisme. Probeer aan het slachtoffer
(bewustzijn) of aan omstanders (bewusteloos) te vragen wat er is gebeurd.
Punten die van belang zijn voor professionele hulp:
• Is er sprake van een ongeval of is het slachtoffer onwel geworden?
• Hoeveel slachtoffers zijn er?
• Welke krachten hebben precies op het slachtoffer ingewerkt?
• Is er sprake van een hoog energetisch trauma (HET)?
Bij een HET is er sprake van een grote energieoverdracht op het slachtoffer. Een ster in de voorruit
(veroorzaakt door de inzittende) en vrijgekomen airbags wijzen op een HET. Bij een HET treedt er
veel meer energie overdracht plaats en is er veel meer schade dan bij een LET. Bij een verdenking op
een HET is het belangrijk om de nek te stabiliseren.
Relevantie:
Maakt je alert op mogelijke letsels. Verdere informatie kan leiden tot een hypothese voor het
slachtoffer
Response:
Hier wordt de reactie van het slachtoffer getest. Dit is mogelijk door het slachtogger aan te spreken
en te vragen wat er is gebeurd (informatie inwinnen). Als het slachtoffer niet reageert kan er zachtjes
aan de schouders geschud worden. Stel jezelf voor en vraag de naam van het slachtoffer.
Shout for help:
Hier wordt er voor gezorgd dat tijdig hulp ingeschakeld wordt, in eerste instantie van een omstander.
Spreek je shout direct aan en geef hem taken als:
• Het zorgen voor een veilige omgeving
, • Het assisteren bij de EHV
• Het halen van een verbandkist of AED
Airway:
Asfyxie: de situatie waarbij de normale ademhaling niet kan plaatsvinden. Oorzaken zijn:
• Bewusteloosheid (tong achterin de keel)
• Corpus alienum
• Inhalatietrauma (vuur/rook)
• Allergische reachties (anafylaxie)
• Slijm of bloed in de luchtwegen
• Aangezichtsletsel of kaakfractuur
• Letsels van de hals en larynx
Bij een volledige luchtwegobstructie is er geen ademhaling mogelijk. Hij/zij kan niet spreken of
hoesten en is erg in paniek. Ook zal hij verkleuren. Na ongeveer 1 minuut zal het bewustzijn verloren
gaan.
Bij een gedeeltelijke obstructie is er paniek en grijpt hij/zij naar de keel. Praten en hoesten is vaak
wel mogelijk. Vaak hij zijn er geluiden hoorbaar bij inademing. Bij slachtoffers die buiten bewustzijn
zijn hoor je een gesnurk door de tong die achterin de keel zakt.
Aanvullende handelingen bij specifieke situaties:
• Bij een bewusteloos slachtoffer pas je altijd de chin-lift of jaw-thrust toe. Als er geen
verdenking is op wervelletsel leg je hem in de stabiele zijligging als dat nodig is.
• Bij een anafylaxie; gebruik een EpiPen
• Bij een aangezichtsletsel laat je hem in een halfzittende houding voorover, om te voorkomen
dat het bloed terugstroomt
• Bij een inhalatie trauma laat je hem in een halfzittende houding zitten, wachtend op de
ambulance
• Voer bij een corpus alienum de Heimlich manouvre uit.
Heimlich manouvre: zie handelingen
C-spine:
Bij een HET, kan het cervicale wervelkolom aangetast zijn. Symptomen van een volledige dwarslaesie
zijn:
• Pijn in rug of nek
• Dof gevoel/gevoelloosheid in armen of benen
• Verlamming
• Incontinentie
• Priapisme (blijvende erectie)
• Neurogene shock
Een gedeeltelijke dwarslaesie wordt gekenmerkt door een dof gevoel, of tintelingen in de
nek/rug/arrmen/benen, ze kunnen echter wel pijn voelen.
In het geval van een HET stabiliseer je de nek (shout). Twijfel je of het een HET is? vraag het
slachtoffer dan of hij tintelingen in de rug of nek geeft. Is dit zo dan stabiliseer je.
Breathing:
Bij het controleren van de ademhaling kijk je naar de frequentie, diepte van de ademhaling, en of de
ademhaling adequaat is voor een goede zuurstof voorziening. Ook kijk je naar het uiterlijk en de
beweging van de borstkas. Een volwassen persoon in rust haalt ongeveer 12-16 keer per minuut
adem. Bij het controleren van de ademhaling probeer je dit zo onopvallend mogelijk te doen.
