Lichaam en mond deel II
Anamnese en algemeen lichamelijk onderzoek
Wat is het belang?
1. medische zorg vooraf nodig?
2. complicatierisico?
3. gevolg van een onderliggende medische aandoening?
4. gevolg van een medische behandeling?
5. tandheelkundige belangrijkheid voor de algemene gezondheid?
6. Slaagkans?
7. Risico op acute situaties?
Wetgeving
- routinevragen betreffende de gezondheidstoestand van de patiënt
- bespreking met de patiënt
- zo nodig overleg met arts (huisarts of specialist)
Mondeling of schriftelijk?
Mondeling:
+ reacties van de patiënt observeren
+ begrijpt de patiënt alles
- vergetelheid van de zorgverlener
- juridisch
- tijdrovend
Schriftelijk:
+ Volledigheid van de anamnese
+ tijdsbesparing
+ juridisch
- implicaties van de antwoorden
Wanneer herhalen?
- 2 jaar
- medicatievoorschrift
- ingrepen
3 onderdelen
1. Algemene anamnese
- doel
- administratieve gegevens
- toestemming uitwisseling informatie
2. medische anamnese
3. tandheelkundige anamnese
Beperkingen van patiënt
- beperkte kennis
- onderschatting bepaalde aandoeningen
- overschatting andere aandoeningen
- nog niet gediagnosticeerde aandoening (zwangerschap, infecties…)
- Taalbarrière
1
, - Culturele verschillen (taboe, andere ziektebeleving)
Een patiënt heeft een afspraak bij jou in het UZ Gent:
Introductie
- verwelkoming patiënt (identificatie?)
- stel jezelf voor
- verduidelijk je rol/functie
- doel van de afspraak
- duur van de afspraak
1. Algemene anamnese
2. Medische anamnese
De vragenlijst polst naar:
- hart-en vaataandoeningen
- aandoeningen van het ademhalingsstelsel
- andere medische aspecten
- medicatiegebruik
- levensstijl
Waar komt deze medische anamnese terecht?
→ EPD (elektronisch patiëntendossier)
3. Tandheelkundige anamnese
Levensstijl + extra vragen
- Klachten? → WWKKVV (MacLeod’s model)
Waar: locatie en uitstraling
Wanneer: wanneer begon het, hoe lang duurt het, variatie
Kwaliteit: hoe voelt het
Kwantiteit: intensiteit, omvang, handicap
Verzwarende en verzachtende omstandigheden
Verwante zaken: andere symptomen
- Behandelplanning
- Prothetisch werk?
Lichamelijk onderzoek
Intra-oraal onderzoek→ Harde tandweefsels, zachte weefsels (tong,
wangen, palatum)
Lichamelijk onderzoek → algemene conditie
Bv. opvallend mager persoon
- anorexia nervosa
- maligniteit (kankers)
- HIV
- Middelen abuse
- ...
Overgewicht
- Hormonaal (bv. cushing syndroom, schildklierproblemen)
- Medicatie (bv.cortisone)
- Obesitas- diabetes type 2
- Oedeem - nier/ hartfalen
2
, - ...
Huid
- Dehydratatie
- Cyanose (blauw uitslaan van lippen, neus) komt door zuurstoftekort
→ fout in hart long stelsel
- Icterus (gelig uitslaan van het gelaat en oogwit → probleem lever of
pancreas. Afvalstof kan niet worden afgevoerd → stapelt zich op →
geel uitslaan)
- Bleekheid (zuurstoftekort in het bloed (anemie) → bleke slijmvliezen)
- Haematomen (blauwe plek, bloedcellen zitten in de cellen en niet meer in de
bloedbaan)
- Xanthomen en Xanthelasmata (Xanthomen in de buurt van gewrichten,
Xanthelasmata in de buurt van het oog (vaak bij ouderen, verontrustend bij
jonge personen) Ophoping van cholesterol in andere plaatsen omdat er in het
bloed te veel is)
- Arcus senilis (opstapeling van cholesterol)
- Kaposi sarcomen (kwaadaardigheid, bij HIV P)
- auto-immuunziekten (dermatologische aandoeningen) foto= lupus
- andere: droogte, psoriasis, eczeem, littekens, zwellingen,...
Ogen
- Epicanthus plooi
- Hypothyreoïdie (schildklier werkt te veel, overproductie
stresshormonen → niet onder controle, patiënt kijkt altijd angstig)
Oren
- Bij-oortje
- Jicht tophi (urine zuurtje die in overmaat aanwezig zijn in het bloed, zoeken
andere plaatsen om op te slaan, vooral oudere populatie)
- aangeboren syndromen (afwijkend of ontbrekend oor)
- Acromegalie (groot oor)
Keel
- kleur
- exsudaat (beslag op amandelen)
- halithosis (foetor ex ore)
- angina (keelontsteking)
● tonsillitis (amandelontsteking)
● geneesmiddelen (bv. litium)
● lever-en nieraandoeningen
● roken
● tandsteen
● parodontitis
● debris achterste tongdeel
- Mooi roze, niets is opgezet, amandelen mooi achter de pijler = gezond
- Rood = ontsteking
Hals
3
, - symmetrie
- zwellingen (schildklier → struma (te grote klier), lymfeklieren →
infectie,...)
Ademhaling
- Frequentie → volwassene + /- 12/min
Hyperventilatie → veel hoger
- Ritme → pauzes tussen het spreken
- Hulpademhalingsspieren hals en schouders
- Geluiden → piepen (astma bij uitademing)
Hartslag en bloeddruk
- Arteria radialis (pols) of arteria carotis (hals) of…
- Frequentie → rust nl. 60-80 slagen/minuut
→ vertraagd bv. vasovagale collaps
→ verhoogd bv. anafylactische reactie
- Regelmatigheid → hartritmestoornissen
- Afwezigheid → circulatiestilstand
- Bloeddruk → laag = hypotensie
→ Verhoogd = hypertensie
→ normaal = normotensie
Overleg arts
- toestemming patiënt vragen
- niet gediagnosticeerde aandoening
- overleg bij medisch-tandheelkundige interacties
antistollingsmedicatie en INR
medicatie geïnduceerde xerostomie
diabetes mellitus en candida infecties oraal
geneesmiddeleninteracties
- allergie uitwerking
- opvolging lever- en nierfunctie
- twijfel ivm info patiënt
Farmacologie
= bestudeert de inwerking van geneesmiddelen op het lichaam.
2 takken
- Medische farmacologie
- Toxicologie
Waarom farmacologie kennen?
- Orale (neven)werking
- Interacties
- Behandelplan
- Bv. Bisfosfonaten vriezen bot in toestand van inname → geen botopbouw
na extractie tand
4
Anamnese en algemeen lichamelijk onderzoek
Wat is het belang?
1. medische zorg vooraf nodig?
2. complicatierisico?
3. gevolg van een onderliggende medische aandoening?
4. gevolg van een medische behandeling?
5. tandheelkundige belangrijkheid voor de algemene gezondheid?
6. Slaagkans?
7. Risico op acute situaties?
Wetgeving
- routinevragen betreffende de gezondheidstoestand van de patiënt
- bespreking met de patiënt
- zo nodig overleg met arts (huisarts of specialist)
Mondeling of schriftelijk?
Mondeling:
+ reacties van de patiënt observeren
+ begrijpt de patiënt alles
- vergetelheid van de zorgverlener
- juridisch
- tijdrovend
Schriftelijk:
+ Volledigheid van de anamnese
+ tijdsbesparing
+ juridisch
- implicaties van de antwoorden
Wanneer herhalen?
- 2 jaar
- medicatievoorschrift
- ingrepen
3 onderdelen
1. Algemene anamnese
- doel
- administratieve gegevens
- toestemming uitwisseling informatie
2. medische anamnese
3. tandheelkundige anamnese
Beperkingen van patiënt
- beperkte kennis
- onderschatting bepaalde aandoeningen
- overschatting andere aandoeningen
- nog niet gediagnosticeerde aandoening (zwangerschap, infecties…)
- Taalbarrière
1
, - Culturele verschillen (taboe, andere ziektebeleving)
Een patiënt heeft een afspraak bij jou in het UZ Gent:
Introductie
- verwelkoming patiënt (identificatie?)
- stel jezelf voor
- verduidelijk je rol/functie
- doel van de afspraak
- duur van de afspraak
1. Algemene anamnese
2. Medische anamnese
De vragenlijst polst naar:
- hart-en vaataandoeningen
- aandoeningen van het ademhalingsstelsel
- andere medische aspecten
- medicatiegebruik
- levensstijl
Waar komt deze medische anamnese terecht?
→ EPD (elektronisch patiëntendossier)
3. Tandheelkundige anamnese
Levensstijl + extra vragen
- Klachten? → WWKKVV (MacLeod’s model)
Waar: locatie en uitstraling
Wanneer: wanneer begon het, hoe lang duurt het, variatie
Kwaliteit: hoe voelt het
Kwantiteit: intensiteit, omvang, handicap
Verzwarende en verzachtende omstandigheden
Verwante zaken: andere symptomen
- Behandelplanning
- Prothetisch werk?
Lichamelijk onderzoek
Intra-oraal onderzoek→ Harde tandweefsels, zachte weefsels (tong,
wangen, palatum)
Lichamelijk onderzoek → algemene conditie
Bv. opvallend mager persoon
- anorexia nervosa
- maligniteit (kankers)
- HIV
- Middelen abuse
- ...
Overgewicht
- Hormonaal (bv. cushing syndroom, schildklierproblemen)
- Medicatie (bv.cortisone)
- Obesitas- diabetes type 2
- Oedeem - nier/ hartfalen
2
, - ...
Huid
- Dehydratatie
- Cyanose (blauw uitslaan van lippen, neus) komt door zuurstoftekort
→ fout in hart long stelsel
- Icterus (gelig uitslaan van het gelaat en oogwit → probleem lever of
pancreas. Afvalstof kan niet worden afgevoerd → stapelt zich op →
geel uitslaan)
- Bleekheid (zuurstoftekort in het bloed (anemie) → bleke slijmvliezen)
- Haematomen (blauwe plek, bloedcellen zitten in de cellen en niet meer in de
bloedbaan)
- Xanthomen en Xanthelasmata (Xanthomen in de buurt van gewrichten,
Xanthelasmata in de buurt van het oog (vaak bij ouderen, verontrustend bij
jonge personen) Ophoping van cholesterol in andere plaatsen omdat er in het
bloed te veel is)
- Arcus senilis (opstapeling van cholesterol)
- Kaposi sarcomen (kwaadaardigheid, bij HIV P)
- auto-immuunziekten (dermatologische aandoeningen) foto= lupus
- andere: droogte, psoriasis, eczeem, littekens, zwellingen,...
Ogen
- Epicanthus plooi
- Hypothyreoïdie (schildklier werkt te veel, overproductie
stresshormonen → niet onder controle, patiënt kijkt altijd angstig)
Oren
- Bij-oortje
- Jicht tophi (urine zuurtje die in overmaat aanwezig zijn in het bloed, zoeken
andere plaatsen om op te slaan, vooral oudere populatie)
- aangeboren syndromen (afwijkend of ontbrekend oor)
- Acromegalie (groot oor)
Keel
- kleur
- exsudaat (beslag op amandelen)
- halithosis (foetor ex ore)
- angina (keelontsteking)
● tonsillitis (amandelontsteking)
● geneesmiddelen (bv. litium)
● lever-en nieraandoeningen
● roken
● tandsteen
● parodontitis
● debris achterste tongdeel
- Mooi roze, niets is opgezet, amandelen mooi achter de pijler = gezond
- Rood = ontsteking
Hals
3
, - symmetrie
- zwellingen (schildklier → struma (te grote klier), lymfeklieren →
infectie,...)
Ademhaling
- Frequentie → volwassene + /- 12/min
Hyperventilatie → veel hoger
- Ritme → pauzes tussen het spreken
- Hulpademhalingsspieren hals en schouders
- Geluiden → piepen (astma bij uitademing)
Hartslag en bloeddruk
- Arteria radialis (pols) of arteria carotis (hals) of…
- Frequentie → rust nl. 60-80 slagen/minuut
→ vertraagd bv. vasovagale collaps
→ verhoogd bv. anafylactische reactie
- Regelmatigheid → hartritmestoornissen
- Afwezigheid → circulatiestilstand
- Bloeddruk → laag = hypotensie
→ Verhoogd = hypertensie
→ normaal = normotensie
Overleg arts
- toestemming patiënt vragen
- niet gediagnosticeerde aandoening
- overleg bij medisch-tandheelkundige interacties
antistollingsmedicatie en INR
medicatie geïnduceerde xerostomie
diabetes mellitus en candida infecties oraal
geneesmiddeleninteracties
- allergie uitwerking
- opvolging lever- en nierfunctie
- twijfel ivm info patiënt
Farmacologie
= bestudeert de inwerking van geneesmiddelen op het lichaam.
2 takken
- Medische farmacologie
- Toxicologie
Waarom farmacologie kennen?
- Orale (neven)werking
- Interacties
- Behandelplan
- Bv. Bisfosfonaten vriezen bot in toestand van inname → geen botopbouw
na extractie tand
4
