De patiënt met een huidtumor:
Week 1
Oorzaken tumorontwikkeling:
Kanker = ‘een ongecontroleerde deling van lichaamscellen’
Kwaadaardige tumor = een gezwel bestaande uit een autonome weefselwoekering waarbij
de controle van weefselgroei afwezig is
Benigne tumor Maligne tumor
Cellen zijn goed gedifferentieerd Cellen zijn laag gedifferentieerd
Weinig mitosen Veel mitosen
Weinig kern-atypie Veel kern-atypie
Achtervoegsel -oom wordt vaak gebruikt Achtervoegsels: carcinoom, sarcoom,
(bijv. adenoom, lipoom) – er zijn veel blastoom – veel uitzonderingen (bijv.
uitzonderingen (bijv. melanoom, lymfoom) leukemie)
Benigne tumor metastaseert niet (= Maligne tumor kan wel metastaseren
uitzaaien)
Metastasering (ook wel uitzaaiing of disseminatie genoemd) = tumorcellen komen door de
infiltratieve groei in de lymfbaan en bloedbaan, migreren vervolgens naar een andere plaats
en daar zetten zij zich vast en groeien uit tot een nieuwe tumor. Kan plaatsvinden via drie
wegen:
- Lymfogene metastasering = via lymfvatstelsel
- Hematogene metastasering = via bloedbaan
- Entmetastasen = langs directe weg
Fasen in de vormen van een maligne tumor:
- Initiatie = mutatie vindt plaats onder invloed van carcinogene factoren (bijv. roet, UV)
- Promotie = verdere groei van de geïnitieerde cel (bijv. onder invloed van hormonale en
immunologische factoren)
- Progressie = toevoer van bloed, met toevoer van zuurstof en afvalstoffen en afvoer van
afvalstoffen (zo blijft de tumor ‘leven’)
,TNM-classificatie:
- T = tumor (ingroei en grootte)
- N = lymfklier (regionale lymfkliermetastasen)
- M = metastasen (hematogene metastasen op afstand)
In welk stadium is de ziekte?
T = uitbreiding primaire tumor (T0, T1-T4: afhankelijk van grootte en relatie met omgevend
weefsel)
N = metastase(n) in lymfklieren (N0, N1- N3: afhankelijk van lokalisatie, aantal en grootte)
M = metastase(n) op afstand (M0, M1)
T1 = tumor < 3 cm
T2 = tumor > 3 cm en meer dan 2 cm verwijderd van de spitsing
MX = onbekend of er elders in het lichaam uitzaaiing is
M0 = geen uitzaaiingen elders in het lichaam
M1 = uitzaaiingen elders in het lichaam
N0 = geen lymfeklier uitzaaiing
N1 = uitzaaiing in de dichtstbijzijnde lymfeklieren
N2 = uitzaaiing in verder gelegen lymfeklieren
i.s. = in situ = op zijn plek
X = onbekend
0 = geen aanwijzingen voor
Diagnostisch onderzoek bij kanker vindt plaats ten behoeve van:
- Stellen van de diagnose
- Vaststellen van het stadium
Wat heb je nodig bij het screenen:
- RPS formulier
- DTH formulier
- Rode vlaggen lijst
- Ugly duckling
- ABCDE regel
- PROVOKE
- Pluis/niet pluis
- Kenmerken en patronen lijst
Week 2
Hoe beoordeel je de inhoudelijke kwaliteit van onderzoek?
- Betrouwbaarheid
Toevallige fouten = “Als er andere personen in de steekproef hadden gezeten, waren de
resultaten anders uitgevallen”
Herhaalbaarheid/test-retest/stability = “Toen het experiment werd herhaald, kwam er iets
anders uit”
Objectiviteit/inter-rater/interobserver = “Een andere onderzoeker krijgt bij het uitvoeren
van hetzelfde onderzoek andere resultaten”
- Validiteit
,- Generaliseerbaarheid/externe validiteit
Kwalitatief onderzoek Kwantitatief onderzoek
Tekstueel Cijfermatig
Exploratief en verklarend Beschrijvend en normerend
Betrouwbaarheidseisen:
- Kwantitatief onderzoek = steekproefomvang, test-hertest
- Kwalitatief onderzoek = interbeoordelaarsbetrouwbaarheid, triangulatie (= als je
verschillende bronnen, theorieën, onderzoeksmethoden of data-analysemethoden gebruikt
om iets te onderzoeken), iteratief (= proces wat zich continue kan herhalen)
- Kwalitatief/kwantitatief onderzoek = standaardisering, rapportage en verantwoording, peer
feedback
Validiteit:
- Interne validiteit = controle, randomisatie, systematische meetfouten
- Externe validiteit = onderzoeksdesign, reikwijdte
Generaliseerbaarheid:
- Representatief
- Inhoudelijk overeenkomstig
Hoe beoordeel je de inhoudelijke kwaliteit van informatie (over onderzoek)?
- Betrouwbaarheid: auteur, gebruikte bronnen, doel van de informatie
- Validiteit: feitelijke gegevens, geldigheid/publicatie datum, redenering, relevantie voor de
doelgroep
- Generaliseerbaarheid: vorm van de publicatie, situatie doelgroep, bruikbaarheid
Voorlichten = overbrengen van informatie gericht op toepassing ervan door de ontvanger in
diens situatie met het oog op de verbetering daarvan
Voorlichten is niet hetzelfde als informeren. Voorlichting is het beïnvloeden van gedrag.
Stappen voorlichtingstraject:
1. Het vooronderzoek:
- Het probleem
, Welk probleem wil je oplossen?
Primaire of secundaire preventie
Incidentie of prevalentie
- De doelgroep
Voor wie wil je dit probleem oplossen?
Is er een subdoelgroep?
Wat kenmerkt deze doelgroep? (bijv. leeftijd, sekse etc.)
- De doelstelling
Wat is het doel van de voorlichting? Wat wil je bereiken?
2. Het onderzoek:
- Belangrijkste onderwerpen
Expertise
Evidence based
- Gedrag
Onderzoek het gedrag wat je wilt veranderen, gebruik gedragsmodellen (houd rekening
met het veranderproces)
- Best practices
3. Voorlichting ontwikkelen: het conecpt
- Trek de aandact: kleuren, taalgebruik, uiterlijk
- Gebruik sociale bewijslast
- Herhaling boodschap
- Betrek de doelgroep actief
- Zorg ervoor dat de doelgroep zich kan identificeren
Theorie van gepland gedrag
- Waarde onderschrijven = laat zien dat je van te veel zonnen huidkanker kan krijgen
- Gedragseffectiviteit = laat zien dat insmeren helpt tegen uv-schade aan de huid
- Persoonlijke effectiviteit = laat zien dat het weinig moeite kost om je in te smeren en dat
iedereen dit kan doen, jij ook!
- Sociale norm = laat zien dat andere mensen het ook belangrijk vinden om zich tegen de
norm te beschermen
Het individuele veranderingsproces:
Week 1
Oorzaken tumorontwikkeling:
Kanker = ‘een ongecontroleerde deling van lichaamscellen’
Kwaadaardige tumor = een gezwel bestaande uit een autonome weefselwoekering waarbij
de controle van weefselgroei afwezig is
Benigne tumor Maligne tumor
Cellen zijn goed gedifferentieerd Cellen zijn laag gedifferentieerd
Weinig mitosen Veel mitosen
Weinig kern-atypie Veel kern-atypie
Achtervoegsel -oom wordt vaak gebruikt Achtervoegsels: carcinoom, sarcoom,
(bijv. adenoom, lipoom) – er zijn veel blastoom – veel uitzonderingen (bijv.
uitzonderingen (bijv. melanoom, lymfoom) leukemie)
Benigne tumor metastaseert niet (= Maligne tumor kan wel metastaseren
uitzaaien)
Metastasering (ook wel uitzaaiing of disseminatie genoemd) = tumorcellen komen door de
infiltratieve groei in de lymfbaan en bloedbaan, migreren vervolgens naar een andere plaats
en daar zetten zij zich vast en groeien uit tot een nieuwe tumor. Kan plaatsvinden via drie
wegen:
- Lymfogene metastasering = via lymfvatstelsel
- Hematogene metastasering = via bloedbaan
- Entmetastasen = langs directe weg
Fasen in de vormen van een maligne tumor:
- Initiatie = mutatie vindt plaats onder invloed van carcinogene factoren (bijv. roet, UV)
- Promotie = verdere groei van de geïnitieerde cel (bijv. onder invloed van hormonale en
immunologische factoren)
- Progressie = toevoer van bloed, met toevoer van zuurstof en afvalstoffen en afvoer van
afvalstoffen (zo blijft de tumor ‘leven’)
,TNM-classificatie:
- T = tumor (ingroei en grootte)
- N = lymfklier (regionale lymfkliermetastasen)
- M = metastasen (hematogene metastasen op afstand)
In welk stadium is de ziekte?
T = uitbreiding primaire tumor (T0, T1-T4: afhankelijk van grootte en relatie met omgevend
weefsel)
N = metastase(n) in lymfklieren (N0, N1- N3: afhankelijk van lokalisatie, aantal en grootte)
M = metastase(n) op afstand (M0, M1)
T1 = tumor < 3 cm
T2 = tumor > 3 cm en meer dan 2 cm verwijderd van de spitsing
MX = onbekend of er elders in het lichaam uitzaaiing is
M0 = geen uitzaaiingen elders in het lichaam
M1 = uitzaaiingen elders in het lichaam
N0 = geen lymfeklier uitzaaiing
N1 = uitzaaiing in de dichtstbijzijnde lymfeklieren
N2 = uitzaaiing in verder gelegen lymfeklieren
i.s. = in situ = op zijn plek
X = onbekend
0 = geen aanwijzingen voor
Diagnostisch onderzoek bij kanker vindt plaats ten behoeve van:
- Stellen van de diagnose
- Vaststellen van het stadium
Wat heb je nodig bij het screenen:
- RPS formulier
- DTH formulier
- Rode vlaggen lijst
- Ugly duckling
- ABCDE regel
- PROVOKE
- Pluis/niet pluis
- Kenmerken en patronen lijst
Week 2
Hoe beoordeel je de inhoudelijke kwaliteit van onderzoek?
- Betrouwbaarheid
Toevallige fouten = “Als er andere personen in de steekproef hadden gezeten, waren de
resultaten anders uitgevallen”
Herhaalbaarheid/test-retest/stability = “Toen het experiment werd herhaald, kwam er iets
anders uit”
Objectiviteit/inter-rater/interobserver = “Een andere onderzoeker krijgt bij het uitvoeren
van hetzelfde onderzoek andere resultaten”
- Validiteit
,- Generaliseerbaarheid/externe validiteit
Kwalitatief onderzoek Kwantitatief onderzoek
Tekstueel Cijfermatig
Exploratief en verklarend Beschrijvend en normerend
Betrouwbaarheidseisen:
- Kwantitatief onderzoek = steekproefomvang, test-hertest
- Kwalitatief onderzoek = interbeoordelaarsbetrouwbaarheid, triangulatie (= als je
verschillende bronnen, theorieën, onderzoeksmethoden of data-analysemethoden gebruikt
om iets te onderzoeken), iteratief (= proces wat zich continue kan herhalen)
- Kwalitatief/kwantitatief onderzoek = standaardisering, rapportage en verantwoording, peer
feedback
Validiteit:
- Interne validiteit = controle, randomisatie, systematische meetfouten
- Externe validiteit = onderzoeksdesign, reikwijdte
Generaliseerbaarheid:
- Representatief
- Inhoudelijk overeenkomstig
Hoe beoordeel je de inhoudelijke kwaliteit van informatie (over onderzoek)?
- Betrouwbaarheid: auteur, gebruikte bronnen, doel van de informatie
- Validiteit: feitelijke gegevens, geldigheid/publicatie datum, redenering, relevantie voor de
doelgroep
- Generaliseerbaarheid: vorm van de publicatie, situatie doelgroep, bruikbaarheid
Voorlichten = overbrengen van informatie gericht op toepassing ervan door de ontvanger in
diens situatie met het oog op de verbetering daarvan
Voorlichten is niet hetzelfde als informeren. Voorlichting is het beïnvloeden van gedrag.
Stappen voorlichtingstraject:
1. Het vooronderzoek:
- Het probleem
, Welk probleem wil je oplossen?
Primaire of secundaire preventie
Incidentie of prevalentie
- De doelgroep
Voor wie wil je dit probleem oplossen?
Is er een subdoelgroep?
Wat kenmerkt deze doelgroep? (bijv. leeftijd, sekse etc.)
- De doelstelling
Wat is het doel van de voorlichting? Wat wil je bereiken?
2. Het onderzoek:
- Belangrijkste onderwerpen
Expertise
Evidence based
- Gedrag
Onderzoek het gedrag wat je wilt veranderen, gebruik gedragsmodellen (houd rekening
met het veranderproces)
- Best practices
3. Voorlichting ontwikkelen: het conecpt
- Trek de aandact: kleuren, taalgebruik, uiterlijk
- Gebruik sociale bewijslast
- Herhaling boodschap
- Betrek de doelgroep actief
- Zorg ervoor dat de doelgroep zich kan identificeren
Theorie van gepland gedrag
- Waarde onderschrijven = laat zien dat je van te veel zonnen huidkanker kan krijgen
- Gedragseffectiviteit = laat zien dat insmeren helpt tegen uv-schade aan de huid
- Persoonlijke effectiviteit = laat zien dat het weinig moeite kost om je in te smeren en dat
iedereen dit kan doen, jij ook!
- Sociale norm = laat zien dat andere mensen het ook belangrijk vinden om zich tegen de
norm te beschermen
Het individuele veranderingsproces:
