AANDOENINGEN VAN HET ONDERSTE LIDMAAT
DE KINDERVOET
PLATVOET
= pes planovalgus
Aanleiding v 90% v raadpleging voor voetproblemen bij kind
KLINIEK
Doorgezakte mediale voetboog en valgusstand v hiel
→ Vandaar ook term talipes planovalgus
Let op!
Er is een belangrijk onderscheid tss soepele en rigide platvoet, die zelden voorkomt maar altijd moet
worden uitgesloten.
Soepele platvoet
fysiologisch, normaal voorkomend fenomeen in groeiproces v meeste kinderen
Voor 3 – 4 jaar: fysiologisch
wnr kind start met steunname en lopen tot leeftijd van 3 - 4 jaar zakt bijna elke voet door of geeft
voet indruk v doorzakken door vetpad aan mediale boord
daarna krijgt voet meer volwassen vorm
soms verloopt dat trager en normaliseert voet pas op 8 - 10 jaar
o Later ziet men nog weinig spontane evolutie in voetgewelf en zal die vermoedelijk
blijvend zijn
spontane vlotte correctie mogelijk
o uitlokken door teenstand: wanneer kind op tenen staat, ziet men spontaan een normaal
mediaal voetgewelf vormen en de hiel neutraliseren
o uitlokken door grote teen omhoog te brengen (dorsiflexie)
o wnr voet weer ontspant, recidiveert planovalgus opnieuw en zakt voet opnieuw door
o hierbij is het belangrijk stand v benen in rekening te brengen
→ bij beide manoeuvres voetboog afwezig en hiel in valgus = nietsoepele platvoet
(uitzonderlijk) ⟹ wss onderliggende aandoening zoals een tarsale coalitie of aangeboren
verticale talus ⟹ rigide platvoet
Rigide platvoet
tarsale coalities (beenderige verbruggingen)
o Meest voorkomende = calcaneo- naviculaire synostose = CN bar
synostosis tss os calcaneum en naviculare vervormt voet rigide in valgus
R/ losmaken en wekedelen interpositie
o talocalcaneaire bar
Slechte prognose
verticale talus = rocker-bottomafwijking = schommelvoet
o geen vergroeiing, maar talus verkeerd gepositioneerd
1
, o os naviculare zit geluxeerd op dorsum v talus
bij rigide platvoet is beweging in subtalaire gewricht beperkt/afwezig
o bij jonge kinderen is bar vaak kraakbenig, bij maturiteit beenderig
CAVE: ball and socket joint = tibiotalaire valgusvoet
o CN bar
o Fibulaire hemimelie
⟹ doordat voetje in utero rigide zijn, kunnen ze niet goed bewegen
⟹ enkelgewricht wordt bolgewricht
BEHANDELING
Soepele platvoet
geen behandeling, maar geruststelling v ouders
meeste verdwijnen spontaan
Soms steunzool
o beïnvloedt outcome niet
of het zal verdwijnen staat in de genen geschreven
o overwogen bij:
pijn of vermoeidheid
schuin aflopen van de schoenen
ernstige platvoet
o aanrader: stevig hielstuk (contrefort) in schoen, waarin hiel neutraal gehouden en max
ondersteund
< 3 jaar: Thomashak
Rigide platvoet
symptomatisch met nodige ondersteuning v zool en schoen behandeld
steunzolen
o symptomatisch: door verdelen v druk bij staan en stappen wordt eeltvorming (callus)
voorkomen
chirurgische correcties zoals wegnemen synostosis of correctie v talusdeformiteit best uitgevoerd
zodra duidelijke diagnose
2
, HOLVOET
= cavovarus
hoge wreef
veel minder frequent
meestal idiopathische vorm (met vaak familiale incidentie)
altijd aandacht besteden aan mogelijke onderliggende aandoening
o spina bifida occulta
o neuromusculaire aandoeningen (oa Charcot-Marie-Tooth of fibulaire spieratrofie)
o neurologische aandoeningen (oa Friedreich ataxie, cerebral palsy)
o infectieuze aandoeningen zoals polio, geassocieerd met holvoeten, vaak progressief
→ evolutie opvolgen
KLINIEK
Toegenomen mediale voetboog en in uitgesproken vormen zelfs laterale voetboog
↔ platvoet
Vaak ook varusstand v achter- en middenvoet (talipes cavovarus)
Soms ontstaan er drukpunten (metatarsaalkoppen en hiel) met callusvorming en klauwtenen
BEHANDELING
Steunzaal
indien pijn en callus
druk beter en evenrediger verdelen bij staan en stappen
voorkomt callusvorming
ook hier voet niet gecorrigeerd
Chirurgisch ingegrepen
zelden
vooral bij progressieve of neurologische holvoet
fascia plantaris losgemaakt, pees getransfereerd om musculaire balans te verbeteren
(tibialis-posteriorpees)
Correctieve wigosteotomie v os calcaneum (hielbeen) of fixatie hiel (triple artrodese) bij oudere
kind: drastische maatregelen die soms aangewezen bij uitgesproken deformiteit
3
DE KINDERVOET
PLATVOET
= pes planovalgus
Aanleiding v 90% v raadpleging voor voetproblemen bij kind
KLINIEK
Doorgezakte mediale voetboog en valgusstand v hiel
→ Vandaar ook term talipes planovalgus
Let op!
Er is een belangrijk onderscheid tss soepele en rigide platvoet, die zelden voorkomt maar altijd moet
worden uitgesloten.
Soepele platvoet
fysiologisch, normaal voorkomend fenomeen in groeiproces v meeste kinderen
Voor 3 – 4 jaar: fysiologisch
wnr kind start met steunname en lopen tot leeftijd van 3 - 4 jaar zakt bijna elke voet door of geeft
voet indruk v doorzakken door vetpad aan mediale boord
daarna krijgt voet meer volwassen vorm
soms verloopt dat trager en normaliseert voet pas op 8 - 10 jaar
o Later ziet men nog weinig spontane evolutie in voetgewelf en zal die vermoedelijk
blijvend zijn
spontane vlotte correctie mogelijk
o uitlokken door teenstand: wanneer kind op tenen staat, ziet men spontaan een normaal
mediaal voetgewelf vormen en de hiel neutraliseren
o uitlokken door grote teen omhoog te brengen (dorsiflexie)
o wnr voet weer ontspant, recidiveert planovalgus opnieuw en zakt voet opnieuw door
o hierbij is het belangrijk stand v benen in rekening te brengen
→ bij beide manoeuvres voetboog afwezig en hiel in valgus = nietsoepele platvoet
(uitzonderlijk) ⟹ wss onderliggende aandoening zoals een tarsale coalitie of aangeboren
verticale talus ⟹ rigide platvoet
Rigide platvoet
tarsale coalities (beenderige verbruggingen)
o Meest voorkomende = calcaneo- naviculaire synostose = CN bar
synostosis tss os calcaneum en naviculare vervormt voet rigide in valgus
R/ losmaken en wekedelen interpositie
o talocalcaneaire bar
Slechte prognose
verticale talus = rocker-bottomafwijking = schommelvoet
o geen vergroeiing, maar talus verkeerd gepositioneerd
1
, o os naviculare zit geluxeerd op dorsum v talus
bij rigide platvoet is beweging in subtalaire gewricht beperkt/afwezig
o bij jonge kinderen is bar vaak kraakbenig, bij maturiteit beenderig
CAVE: ball and socket joint = tibiotalaire valgusvoet
o CN bar
o Fibulaire hemimelie
⟹ doordat voetje in utero rigide zijn, kunnen ze niet goed bewegen
⟹ enkelgewricht wordt bolgewricht
BEHANDELING
Soepele platvoet
geen behandeling, maar geruststelling v ouders
meeste verdwijnen spontaan
Soms steunzool
o beïnvloedt outcome niet
of het zal verdwijnen staat in de genen geschreven
o overwogen bij:
pijn of vermoeidheid
schuin aflopen van de schoenen
ernstige platvoet
o aanrader: stevig hielstuk (contrefort) in schoen, waarin hiel neutraal gehouden en max
ondersteund
< 3 jaar: Thomashak
Rigide platvoet
symptomatisch met nodige ondersteuning v zool en schoen behandeld
steunzolen
o symptomatisch: door verdelen v druk bij staan en stappen wordt eeltvorming (callus)
voorkomen
chirurgische correcties zoals wegnemen synostosis of correctie v talusdeformiteit best uitgevoerd
zodra duidelijke diagnose
2
, HOLVOET
= cavovarus
hoge wreef
veel minder frequent
meestal idiopathische vorm (met vaak familiale incidentie)
altijd aandacht besteden aan mogelijke onderliggende aandoening
o spina bifida occulta
o neuromusculaire aandoeningen (oa Charcot-Marie-Tooth of fibulaire spieratrofie)
o neurologische aandoeningen (oa Friedreich ataxie, cerebral palsy)
o infectieuze aandoeningen zoals polio, geassocieerd met holvoeten, vaak progressief
→ evolutie opvolgen
KLINIEK
Toegenomen mediale voetboog en in uitgesproken vormen zelfs laterale voetboog
↔ platvoet
Vaak ook varusstand v achter- en middenvoet (talipes cavovarus)
Soms ontstaan er drukpunten (metatarsaalkoppen en hiel) met callusvorming en klauwtenen
BEHANDELING
Steunzaal
indien pijn en callus
druk beter en evenrediger verdelen bij staan en stappen
voorkomt callusvorming
ook hier voet niet gecorrigeerd
Chirurgisch ingegrepen
zelden
vooral bij progressieve of neurologische holvoet
fascia plantaris losgemaakt, pees getransfereerd om musculaire balans te verbeteren
(tibialis-posteriorpees)
Correctieve wigosteotomie v os calcaneum (hielbeen) of fixatie hiel (triple artrodese) bij oudere
kind: drastische maatregelen die soms aangewezen bij uitgesproken deformiteit
3
