DEEL 1. INLEIDING – H1. HISTORISCH OVERZICHT
1886 - Veel stakingen geleid tot 1e sociale wetgeving
Einde 19E - 1e arbeidsrechtelijke wetten (bv. bescherming vrouwen en kinderen)
- 1e wet AO voor werklieden (ó bedienden pas 1922)
WO1 - Wet verenigingsvrijheid maar coalitieverbod tot 1921
WO2 - Gouden periode arbeidsrecht
- Belangrijkste sociaalzekerheidsrechtelijke wetten
- RSZ-wet
- CAO-wet
- Loonbeschermingswet
1975 - Economische crisis
- # Maatregelen genomen die beperking van rechten WN waren
- Gewoonte gebruik van programmawetten
21E - Geen algemene codificatie arbeidsrecht, wel gedeeltelijk
- AO-wet is codificatie van verschillende vroegere arbeidsrechtelijke wetten
- Sociaal Sw: sancties uit verschillende wetten samengebracht
- Grondrechten: van art. 6, lid 4 Handvest werd vroeger aangenomen dat dit rechtstreekse werking had a HVC: te algemeen en vaag dus ¹
rechtstreekse werking
, DEEL 1. INLEIDING – H2. TOEPASSINGSGEBIED
PERSONAE MATERIAE LOCI
= WN PVS en sommige PBS (= ‘contractanten’) 4 categorieën: BE AR van toepassing op mensen die in BE
- Individueel AR = kern: AO-recht werken " Rome I-Verordening: conflict mbt
1. Onderwijs - Collectief AR = collectieve verhoudingen ó uitvoering van grensoverschrijdende AO vanaf 1
= Gemeenschappen bevoegd georganiseerde WN-collectiviteit en 1 of meer januari 2010
§ Grondwet (georganiseerde) WG
§ Rechtspositiedecreet - Arbeidsreglement = beschermende " Principe: vrijheid van rechtskeuze
(1) Gemeenschapsonderwijs maatregelen door OH tav WN a Geen keuze dan AO beheerst door:
(2) Vrij (WN) en vrij gesubsidieerd (AB) - Sociale HHR = toezicht, afdwingbaarheid en § Lex laboris = van waaruit gewoonlijk, of
(!) Dezelfde regels met oog op sanctionering § Land vestiging, of
gelijkheid hebben geleid tot ongelijke § Nauwerebandencriterium
behandeling (ó Tijdelijk: nadien terug eigen land)
2. Sociaal Sw. " Neutralisatie rechtskeuze
WG en lasthebbers die gezag uitoefenen = Bijzondere dwingende bepalingen (OO)
- Art. 8: ten voordele van WN
3. Gelijkgestelden - Art. 9: IPR vertaald naar NR
In sommige wetten verruimd toepassingsgebied (!) Worden ongeacht rechtskeuze toegepast
" Rechtskeuze ¹ afbreuk aan DetacheringsRL
= Tijdelijke tewerkstelling mbt vrij verkeer van
diensten
DEEL 1. INLEIDING – H3. EIGENHEID RECHTSTAK
ANDERE RECHTSTAKKEN UITZONDERINGSRECHT RECHTSTAK
= Vloeit voort uit = Ja dan zou arbeidsrechtelijke regel enkel Combinatie:
- Burgerlijk recht (bv. contractenrecht) voorrang krijgen als die uitdrukkelijk geformuleerd (1) Publiek: Sw, procesrecht
- Administratief recht (bv. handelingen K) is a Ontkracht arbeidsrechtelijke principes en mag (2) Privaat: AO-recht in ruime zin
- Strafrecht (bv. Sociaal Sw) dus niet altijd gevolgd worden a Hoofdzakelijk tussen particulieren maar vaak
- Economisch recht (bv. faillissementen) collectieve verhoudingen boven individuele en
sterk overheidsoptreden (gezien als derde
rechtstak, zgn. ‘professionele recht’)
, DEEL 1. INLEIDING – H4. BRONNEN
INTERNATIONALE BRONNEN NATIONALE BRONNEN
= Indeling volgens de instellingen 1. Klassieke indeling
waarbinnen ze ontstaan zijn = Grondwet, wet, rechtspraak en rechtsleer, andere rechtsbronnen
(1) VN: meeste verdragen
bevatten geen belangrijke 2. Eigen rechtsvorming
bepalingen, behalve art. 8 1) Conventioneel recht
ECOSOC (stakingsrecht) = In individuele en collectieve AO: WN en WG regelen arbeidsverhoudingen
(2) IAO: gespecialiseerde
organisatie van de VN en zijn 2) Van reglementaire aard
van belang voor tewerkstelling a. Arbeidsreglement: schriftelijk stuk waarin de OR of WG de regels vaststelt die AO beheersen
in landen buiten westerse b. Beslissingen PC: # wetten geven PC de bevoegdheid om beslissingen te nemen die na bekrachtiging via KB
wereld (bv. kinderarbeid: geen de hoedanigheid van reglementen krijgen
algemeen verbod (in BE wel) § PC ¹ auteur CAO want kan ook buiten PC " vakbonden en WG-organisaties maken CAO
maar verbod ergste vormen) § 3 soorten KB
(3) OESO: gedragscodes voor (1) Reglementaire besluiten: ter uitvoering van wet
multinationale ondernemingen (2) Besluiten tot AVV: normatieve bepalingen van CAO
maar ¹ dwingend en moeilijk (3) Besluiten die in beperkt # gevallen beslissingen van PC algemeen verbindend kunnen verklaren
afdwingbaar (!) Wel allemaal dezelfde juridische waarde
(4) RVE: EVRM en Handvest
(5) EU: # richtlijnen die belangrijk
zijn in AR, bv. detachering;
inzake Europese
ondernemingsraad; inzake
tijdelijke arbeid
a Belang IR ¹ overdrijven: bv.
art. 6 bijlage OESO bepaalt dat
naleving geschiedt op
vrijwilligheid en dus ¹ kan
worden afgedwongen
, HIËRARCHIE DER NORMEN HIËRARCHISCHE SOCIAALRECHTELIJKE NORMEN
= Opgesomd in art. 51 CAO-wet maar 1. Rang 1: Dwingende bepalingen
- ¹ Volledig: IR ontbreekt terwijl ze met Omvat wet, KB, MB en besluiten deelregeringen
DW wel voorrang hebben; ook ¹
beslissingen PC of OR 2. Rang 2: AVV CAO
- Dwingende bepalingen van wet staan o Onvolledig:
bovenaan: art. 51 heeft dus ¹ - ¹ Beslissingen PC terwijl die wel in CAO-wet geregeld worden
betrekking op aanvullend recht a Er zijn ¹ veel beslissingen PC die vandaag dag nog relevant zijn want meeste geregeld door CAO
- Lagere mag ¹ in strijd met hogere a (beslissing PC = RH van PC ó CAO = beslissing in PC)
Geen sprake van strijdigheid als - ¹ Beslissingen OR: eerder schaars
normen ¹ hetzelfde voorwerp of wet
anders bepaalt o CAO gesloten in # paritaire organen:
a. NAR = interprofessioneel overlegorgaan waar sociale partners adviezen geven en waarin CAO’s
worden gesloten die voor gehele private nijverheid van toepassing zijn (bv. CAO kennelijk onredelijk
ontslag)
b. PC = per bedrijfstak, soms 1 of meer (bv. 1 voor arbeiders, 1 voor bedienden), ook gemengde mogelijk
§ PC arbeiders: nr. in 100
§ PC bedienden: nr. in 200
§ Gemengde PC: nr. in 300
c. PSC = PC bevoegd voor bepaalde deelactiviteit of territorium (bv. PC metaalnijverheid is opgesplitst in
PC metaalnijverheid Waasland & PC metaalnijverheid Luik)
" AVV:
= Als CAO gesloten in PC
" Reglementair KB ó AVV CAO? (§1 en §2)
= Bepalingen CAO in PC moeten in overeenstemming zijn met reglementaire KB
a Strijdig = nietig en Koning mag # goedkeuren
1886 - Veel stakingen geleid tot 1e sociale wetgeving
Einde 19E - 1e arbeidsrechtelijke wetten (bv. bescherming vrouwen en kinderen)
- 1e wet AO voor werklieden (ó bedienden pas 1922)
WO1 - Wet verenigingsvrijheid maar coalitieverbod tot 1921
WO2 - Gouden periode arbeidsrecht
- Belangrijkste sociaalzekerheidsrechtelijke wetten
- RSZ-wet
- CAO-wet
- Loonbeschermingswet
1975 - Economische crisis
- # Maatregelen genomen die beperking van rechten WN waren
- Gewoonte gebruik van programmawetten
21E - Geen algemene codificatie arbeidsrecht, wel gedeeltelijk
- AO-wet is codificatie van verschillende vroegere arbeidsrechtelijke wetten
- Sociaal Sw: sancties uit verschillende wetten samengebracht
- Grondrechten: van art. 6, lid 4 Handvest werd vroeger aangenomen dat dit rechtstreekse werking had a HVC: te algemeen en vaag dus ¹
rechtstreekse werking
, DEEL 1. INLEIDING – H2. TOEPASSINGSGEBIED
PERSONAE MATERIAE LOCI
= WN PVS en sommige PBS (= ‘contractanten’) 4 categorieën: BE AR van toepassing op mensen die in BE
- Individueel AR = kern: AO-recht werken " Rome I-Verordening: conflict mbt
1. Onderwijs - Collectief AR = collectieve verhoudingen ó uitvoering van grensoverschrijdende AO vanaf 1
= Gemeenschappen bevoegd georganiseerde WN-collectiviteit en 1 of meer januari 2010
§ Grondwet (georganiseerde) WG
§ Rechtspositiedecreet - Arbeidsreglement = beschermende " Principe: vrijheid van rechtskeuze
(1) Gemeenschapsonderwijs maatregelen door OH tav WN a Geen keuze dan AO beheerst door:
(2) Vrij (WN) en vrij gesubsidieerd (AB) - Sociale HHR = toezicht, afdwingbaarheid en § Lex laboris = van waaruit gewoonlijk, of
(!) Dezelfde regels met oog op sanctionering § Land vestiging, of
gelijkheid hebben geleid tot ongelijke § Nauwerebandencriterium
behandeling (ó Tijdelijk: nadien terug eigen land)
2. Sociaal Sw. " Neutralisatie rechtskeuze
WG en lasthebbers die gezag uitoefenen = Bijzondere dwingende bepalingen (OO)
- Art. 8: ten voordele van WN
3. Gelijkgestelden - Art. 9: IPR vertaald naar NR
In sommige wetten verruimd toepassingsgebied (!) Worden ongeacht rechtskeuze toegepast
" Rechtskeuze ¹ afbreuk aan DetacheringsRL
= Tijdelijke tewerkstelling mbt vrij verkeer van
diensten
DEEL 1. INLEIDING – H3. EIGENHEID RECHTSTAK
ANDERE RECHTSTAKKEN UITZONDERINGSRECHT RECHTSTAK
= Vloeit voort uit = Ja dan zou arbeidsrechtelijke regel enkel Combinatie:
- Burgerlijk recht (bv. contractenrecht) voorrang krijgen als die uitdrukkelijk geformuleerd (1) Publiek: Sw, procesrecht
- Administratief recht (bv. handelingen K) is a Ontkracht arbeidsrechtelijke principes en mag (2) Privaat: AO-recht in ruime zin
- Strafrecht (bv. Sociaal Sw) dus niet altijd gevolgd worden a Hoofdzakelijk tussen particulieren maar vaak
- Economisch recht (bv. faillissementen) collectieve verhoudingen boven individuele en
sterk overheidsoptreden (gezien als derde
rechtstak, zgn. ‘professionele recht’)
, DEEL 1. INLEIDING – H4. BRONNEN
INTERNATIONALE BRONNEN NATIONALE BRONNEN
= Indeling volgens de instellingen 1. Klassieke indeling
waarbinnen ze ontstaan zijn = Grondwet, wet, rechtspraak en rechtsleer, andere rechtsbronnen
(1) VN: meeste verdragen
bevatten geen belangrijke 2. Eigen rechtsvorming
bepalingen, behalve art. 8 1) Conventioneel recht
ECOSOC (stakingsrecht) = In individuele en collectieve AO: WN en WG regelen arbeidsverhoudingen
(2) IAO: gespecialiseerde
organisatie van de VN en zijn 2) Van reglementaire aard
van belang voor tewerkstelling a. Arbeidsreglement: schriftelijk stuk waarin de OR of WG de regels vaststelt die AO beheersen
in landen buiten westerse b. Beslissingen PC: # wetten geven PC de bevoegdheid om beslissingen te nemen die na bekrachtiging via KB
wereld (bv. kinderarbeid: geen de hoedanigheid van reglementen krijgen
algemeen verbod (in BE wel) § PC ¹ auteur CAO want kan ook buiten PC " vakbonden en WG-organisaties maken CAO
maar verbod ergste vormen) § 3 soorten KB
(3) OESO: gedragscodes voor (1) Reglementaire besluiten: ter uitvoering van wet
multinationale ondernemingen (2) Besluiten tot AVV: normatieve bepalingen van CAO
maar ¹ dwingend en moeilijk (3) Besluiten die in beperkt # gevallen beslissingen van PC algemeen verbindend kunnen verklaren
afdwingbaar (!) Wel allemaal dezelfde juridische waarde
(4) RVE: EVRM en Handvest
(5) EU: # richtlijnen die belangrijk
zijn in AR, bv. detachering;
inzake Europese
ondernemingsraad; inzake
tijdelijke arbeid
a Belang IR ¹ overdrijven: bv.
art. 6 bijlage OESO bepaalt dat
naleving geschiedt op
vrijwilligheid en dus ¹ kan
worden afgedwongen
, HIËRARCHIE DER NORMEN HIËRARCHISCHE SOCIAALRECHTELIJKE NORMEN
= Opgesomd in art. 51 CAO-wet maar 1. Rang 1: Dwingende bepalingen
- ¹ Volledig: IR ontbreekt terwijl ze met Omvat wet, KB, MB en besluiten deelregeringen
DW wel voorrang hebben; ook ¹
beslissingen PC of OR 2. Rang 2: AVV CAO
- Dwingende bepalingen van wet staan o Onvolledig:
bovenaan: art. 51 heeft dus ¹ - ¹ Beslissingen PC terwijl die wel in CAO-wet geregeld worden
betrekking op aanvullend recht a Er zijn ¹ veel beslissingen PC die vandaag dag nog relevant zijn want meeste geregeld door CAO
- Lagere mag ¹ in strijd met hogere a (beslissing PC = RH van PC ó CAO = beslissing in PC)
Geen sprake van strijdigheid als - ¹ Beslissingen OR: eerder schaars
normen ¹ hetzelfde voorwerp of wet
anders bepaalt o CAO gesloten in # paritaire organen:
a. NAR = interprofessioneel overlegorgaan waar sociale partners adviezen geven en waarin CAO’s
worden gesloten die voor gehele private nijverheid van toepassing zijn (bv. CAO kennelijk onredelijk
ontslag)
b. PC = per bedrijfstak, soms 1 of meer (bv. 1 voor arbeiders, 1 voor bedienden), ook gemengde mogelijk
§ PC arbeiders: nr. in 100
§ PC bedienden: nr. in 200
§ Gemengde PC: nr. in 300
c. PSC = PC bevoegd voor bepaalde deelactiviteit of territorium (bv. PC metaalnijverheid is opgesplitst in
PC metaalnijverheid Waasland & PC metaalnijverheid Luik)
" AVV:
= Als CAO gesloten in PC
" Reglementair KB ó AVV CAO? (§1 en §2)
= Bepalingen CAO in PC moeten in overeenstemming zijn met reglementaire KB
a Strijdig = nietig en Koning mag # goedkeuren
