Samenvatting Dermatologie les 8: systeemziekten

Les 8: Huidaantasting bij
systeemziekten
INLEIDING
 Per definitie aantasting van verschillende organen MOGELIJK (niet noodzakelijk)  70% van
de patiënten met cutane lupus, heeft geen systeemaantasting (enkel cutaan)
 Pathogenese: complex, auto-immuunaandoeningen
 Aanpak: multidisciplinair
o Dermatologie, inwendige, reumatologie,…
o Huidafwijkingen = goed zichtbaar dus vaak het eerste signaal van mogelijke
systeemaantasting, inpakt op QoL
o Huid = gemakkelijk te biopteren (ivm nier)
o Zo kunnen huidafwijkingen dus bijdragen tot diagnose

LUPUS ERYTHEMATOSUS (V>M)

NIET-SPECIFIEKE HUIDLETSELS
 Huidletsels beschreven bij LE, maar niet exclusief en niet
diagnostisch, maar kunnen wel een puzzelstukje zijn in de
totaaldiagnose
o Wanneer men denkt aan de diagnose van SLE,
kunnen deze niet-specifieke huidletsels een extra
bekrachtiging geven van uw diagnose-idee
 Vasculitis: purpura, urticariële vasculitis
 Haarverlies (telogeen effluvium): lupushaar
o Droge glansloze haren  als je trekt, heb je plukken haar mee…
o Diffuse uitdunning haardos
o Omkeerbaar! (geen verlittekening, haarcyclus is verstoord)
o Soms gevolg van medicatie voor lupus
 Aften
 Fotosensitiviteit
o Bij minimale blootstelling aan de zon,
extreem reageren
o = een typisch kenmerk van bijna alle
subtypes van cutane LE (Acute CLE en
subacute CLE >> chronisch discoide CLE)
o = niet ALLEEN bij lupus! (ook fototoxische reactie op oa. medicatie, polymorfe
lichteruptie/zonneallergie, dermatomyositis,…)
o Meer jeukend + bobbels
 Andere vasculaire letsels
o Livedo reticularis
(“bloemetjes op de benen”)
 kan ook fysiologisch zijn na
uit de douche komen
o Raynaud
o Palmair/periunguaal
erytheem

Pagina 1 van 14

,  Palmair erytheem kan ook door leverprobleem
 Hierbij gaat een biopsie dus geen diagnose kunnen stellen! (bv. biopsie uit aft, nutteloos)

SPECIFIEKE HUIDLETSELS
 Karakteristieke kliniek en histologie, biopsie is hier wel zinvol!
 Acute cutane LE
o Vlindererytheem (butterfly rash)
 Wolfsmasker  hier komt de naam “lupus” vandaan!
 Letsel op beide wangen, lopend over neusbrug, uitsparen
van nasolabiale plooi, voorhoofd kan ook meedoen maar is
minder typisch!
 Differentieel Diagnose: Rosacea - Allergisch contacteczeem  lupus mag je
NIET missen, dus liefst te snel doorverwijzen!
 Wijst (bijna altijd) op aanwezigheid van (meestal actieve) systeemaantasting!
 Het is dus een alarmsignaal, doorverwijzing is dringend!!
 Subacute cutane LE
o Meestal anulaire letsels!
o Symmetrisch verspreide letsels
o ± begin volgens fotodistributie/zonblootstelling
(bovenrug, decolleté, strekzijde van de armen),
maar het kan afzakken
o Soms ook wat bruine verkleuring
o Genezing zonder verlittekening
o Differentieel Diagnose: Psoriasis -Eczeem -Tinea corporis - Erythema annulare
centrifugum
 Bij twijfel neem je een biopsie
o Frequent (≥ 70%): milde systeemziekte (muskuloskeletaal, labo-afwijkingen)
o Zelden (≤ 10%) ernstige systeemziekte (nieraantasting, neurologisch)
 Chronische cutane LE
o DISCOIDE lupus erythematosus
 Meestal beperkte uitgebreidheid
 Voornamelijk hoofd-halsgebied (scalp ook
mogelijk)
 Zelfde distributie als bij vlindererytheem, maar
hier zie je ook vastzittende schilfering
 Rood, vrij scherp begrensd, zon-blootgestelde gebieden en vaak al zondes
van verlittekening te zien
 Adherente folliculair gebonden hyperkeratose
 Atrofie
 Cicatriële alopecie: permanente verlittekening op de
scalp, je krijgt hier dan ook geen nieuwe haargroei
meer!
 Palmoplantaire vorm mogelijk, maar dan is de DD met
psoriasis moeilijk!!
 Zeldzaam: meer uitgebreide vormen (bv. over hele rug
letsels)
o SCLE: geen verlittekening vs. CDLE: wel verlittekening!



Pagina 2 van 14