Hoofdstuk 1: Onderwijs in lezen
1.1 Lezen in het leven
Lezen is een ondersteunende taalactiviteit als het de doelstelling heeft om de leesvaardigheid te
vergroten (leeslessen). Lezen is een functionele taalactiviteit als de leerlingen hun leesvaardigheid
moeten toepassen (ook in andere lessen).
1.2 Lezen in de basisschool
1.2.1 Vormen van leesonderwijs
Technisch lezen
Technisch lezen is de vaardigheid om geschreven taal om te zetten in gesproken taal. Hardop
verklanken van de woorden, maar ook in je hoofd kunnen lezen. Alfabetisch schriftsysteem (zie
spelling). Ook ligt er een nadruk op het voordrachtslezen of expressief lezen; lezen met klanken.
Begrijpend en studerend lezen
Achterhalen van betekenis van een tekst. Begrijpend lezen kan uiteraard niet zonder technisch lezen.
Voor goed expressief lezen is het nodig dat lezer de tekst ook begrijpt, ofterwijl technisch lezen is
moeilijk los te koppelen van begrijpend lezen. Je kan wel losse onzin woordjes gaan oefenen voor
technisch lezen maar is niet motiverend.
Studerend lezen gaat nog verder dan begrijpend lezen: de lezer moet inhoud kunnen vastleggen in
bijvoorbeeld schema of samenvatting. Toepassing van begrijpend lezen.
Belevend lezen
Emotionele betrokkenheid van lezer bij tekst centraal. Inleven, emoties voelen.
1.2.2 Fasen in het leesonderwijs (fasen van technisch lezen)
Voorbereidend lezen (groep 1 en 2)
Niet zelf lezen, maar wel voorbereiden op het lezen. Als juf voorleest: voorbereiding op belevend
lezen. Samen praten over wat er op poster te zien is: voorbereiding op begrijpend lezen. Bezig zijn
met rijmoefeningen met juf: voorbereiding op technisch lezen. Aanloop naar groep 3. Beginnende
geletterdheid: spontane belangstelling van peuters en kleuters voor het geschreven woord.
Aanvankelijk lezen (groep 3)
Fase waarin ze foneem-grafeemkoppeling leren is aanvankelijk lezen. Eigen maken van de
leestechniek.
Voortgezet lezen
Als ze alle letters kennen. Technisch, begrijpend en belevend lezen. Vergroten van leestempo,
automatiseren van leesstrategieën en realiseren van goede voordracht.
1.1 Lezen in het leven
Lezen is een ondersteunende taalactiviteit als het de doelstelling heeft om de leesvaardigheid te
vergroten (leeslessen). Lezen is een functionele taalactiviteit als de leerlingen hun leesvaardigheid
moeten toepassen (ook in andere lessen).
1.2 Lezen in de basisschool
1.2.1 Vormen van leesonderwijs
Technisch lezen
Technisch lezen is de vaardigheid om geschreven taal om te zetten in gesproken taal. Hardop
verklanken van de woorden, maar ook in je hoofd kunnen lezen. Alfabetisch schriftsysteem (zie
spelling). Ook ligt er een nadruk op het voordrachtslezen of expressief lezen; lezen met klanken.
Begrijpend en studerend lezen
Achterhalen van betekenis van een tekst. Begrijpend lezen kan uiteraard niet zonder technisch lezen.
Voor goed expressief lezen is het nodig dat lezer de tekst ook begrijpt, ofterwijl technisch lezen is
moeilijk los te koppelen van begrijpend lezen. Je kan wel losse onzin woordjes gaan oefenen voor
technisch lezen maar is niet motiverend.
Studerend lezen gaat nog verder dan begrijpend lezen: de lezer moet inhoud kunnen vastleggen in
bijvoorbeeld schema of samenvatting. Toepassing van begrijpend lezen.
Belevend lezen
Emotionele betrokkenheid van lezer bij tekst centraal. Inleven, emoties voelen.
1.2.2 Fasen in het leesonderwijs (fasen van technisch lezen)
Voorbereidend lezen (groep 1 en 2)
Niet zelf lezen, maar wel voorbereiden op het lezen. Als juf voorleest: voorbereiding op belevend
lezen. Samen praten over wat er op poster te zien is: voorbereiding op begrijpend lezen. Bezig zijn
met rijmoefeningen met juf: voorbereiding op technisch lezen. Aanloop naar groep 3. Beginnende
geletterdheid: spontane belangstelling van peuters en kleuters voor het geschreven woord.
Aanvankelijk lezen (groep 3)
Fase waarin ze foneem-grafeemkoppeling leren is aanvankelijk lezen. Eigen maken van de
leestechniek.
Voortgezet lezen
Als ze alle letters kennen. Technisch, begrijpend en belevend lezen. Vergroten van leestempo,
automatiseren van leesstrategieën en realiseren van goede voordracht.
