Thema 2 Transport
Basisstof 1
Circulatiesystemen zorgen voor het transport van stoffen en warmte tussen intern en extern milieu.
De bloedsomloop zorgt ook voor een homogeen (gelijkmatig) en constant intern milieu.
Bijv.: voedingsstoffen, afvalstoffen, signaalstoffen en bestanddelen van het afweer systeem.
Transport door diffusie bij protisten en dieren die uit enkele cellagen bestaan.
Open bloedsoploop: het bloed stroomt voor een deel vrij door het lichaam (bijv. bij geleedpotigen).
Gesloten bloedsomloop (bloedvatenstelsels): het bloed stroomt in bloedvaten door heel het lichaam
(bijv. bij gewervelden). Het bloed is dan gescheiden van de lichaamsvloeistoffen. Het transport van
stoffen kan effectiever en over grotere afstanden plaatsvinden dan bij een open bloedsomloop.
Er worden lichaamsvloeistof en bloedplasma onderscheiden.
Enkelvoudige bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed één keer door het hart (bijv. bij
vissen).
Dubbele bloedsomloop: per omloop stroom het bloed twee keer door het hart (bijv. bij
vogels en zoogdieren). Met een dubbele bloedsomloop kan een hogere druk worden bereikt
dan bij een enkelvoudige bloedsomloop.
Kleine bloedsomloop: de rechterhelft van het hart pompt het bloed naar beide longen.
Vanuit de longen stroomt het bloed naar de linkerharthelft.
Grote bloedsomloop: de linkerhelft van het hart pompt het bloed heel het lichaam door, van
waar het uiteindelijk weer bij de rechterhelft van het hart komt.
De bouw en werking van een bloedsomloop hangt samen met de wijze van zuurstofvoorziening en de
zuurstofbehoefte van een diersoort.
De embryonale bloedsomloop bezit aanpassingen waardoor er weinig bloed door de longen stroomt.
Via een opening tussen de rechter- en linkerboezem (ovale venster) stroomt het bloed
meteen van de rechter- naar linkerboezem.
Via een verbinding tussen de longslagader en de aorta (ductus arteriosis), komt het grootste
deel van het bloed dat door de rechterkamer wordt weggepompt, in de aorta terecht.
Veranderingen in de bloedsomloop tijdens en na de geboorte:
Het ovale venster wordt door een klep gesloten (deze klep vergroeit met de
harttussenwand).
De ductus arteriosis vernauwt, verschrompelt en verdwijnt.
De resten van de navelstrengslagaders en –aders verschrompelen en verdwijnen.
Direct na de geboorte wordt de verbinding met de placenta verbroken en begint de baby te ademen.
Doordat de longen zich vullen met lucht, neemt de weerstand in de longhaarvaten af. Het bloed
stroomt nu gemakkelijker vanuit de rechterkamer in de longslagaders en longhaarvaten. Hierdoor
daalt de bloeddruk in de rechterkamer en ook in de rechterboezem, terwijl de bloeddruk in de
linkerboezem stijgt door de aanvoer van bloed vanuit de longen. Dit heeft tot gevolg dat het ovale
venster door een klep wordt gesloten.
Basisstof 2
Delen Kenmerken en functies
Rechterboezem - Ontvangt zuurstofarm bloed uit de onderste en bovenste
holle ader en voert dit door naar de rechterkamer.
- Weinig gespierde wand.
Basisstof 1
Circulatiesystemen zorgen voor het transport van stoffen en warmte tussen intern en extern milieu.
De bloedsomloop zorgt ook voor een homogeen (gelijkmatig) en constant intern milieu.
Bijv.: voedingsstoffen, afvalstoffen, signaalstoffen en bestanddelen van het afweer systeem.
Transport door diffusie bij protisten en dieren die uit enkele cellagen bestaan.
Open bloedsoploop: het bloed stroomt voor een deel vrij door het lichaam (bijv. bij geleedpotigen).
Gesloten bloedsomloop (bloedvatenstelsels): het bloed stroomt in bloedvaten door heel het lichaam
(bijv. bij gewervelden). Het bloed is dan gescheiden van de lichaamsvloeistoffen. Het transport van
stoffen kan effectiever en over grotere afstanden plaatsvinden dan bij een open bloedsomloop.
Er worden lichaamsvloeistof en bloedplasma onderscheiden.
Enkelvoudige bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed één keer door het hart (bijv. bij
vissen).
Dubbele bloedsomloop: per omloop stroom het bloed twee keer door het hart (bijv. bij
vogels en zoogdieren). Met een dubbele bloedsomloop kan een hogere druk worden bereikt
dan bij een enkelvoudige bloedsomloop.
Kleine bloedsomloop: de rechterhelft van het hart pompt het bloed naar beide longen.
Vanuit de longen stroomt het bloed naar de linkerharthelft.
Grote bloedsomloop: de linkerhelft van het hart pompt het bloed heel het lichaam door, van
waar het uiteindelijk weer bij de rechterhelft van het hart komt.
De bouw en werking van een bloedsomloop hangt samen met de wijze van zuurstofvoorziening en de
zuurstofbehoefte van een diersoort.
De embryonale bloedsomloop bezit aanpassingen waardoor er weinig bloed door de longen stroomt.
Via een opening tussen de rechter- en linkerboezem (ovale venster) stroomt het bloed
meteen van de rechter- naar linkerboezem.
Via een verbinding tussen de longslagader en de aorta (ductus arteriosis), komt het grootste
deel van het bloed dat door de rechterkamer wordt weggepompt, in de aorta terecht.
Veranderingen in de bloedsomloop tijdens en na de geboorte:
Het ovale venster wordt door een klep gesloten (deze klep vergroeit met de
harttussenwand).
De ductus arteriosis vernauwt, verschrompelt en verdwijnt.
De resten van de navelstrengslagaders en –aders verschrompelen en verdwijnen.
Direct na de geboorte wordt de verbinding met de placenta verbroken en begint de baby te ademen.
Doordat de longen zich vullen met lucht, neemt de weerstand in de longhaarvaten af. Het bloed
stroomt nu gemakkelijker vanuit de rechterkamer in de longslagaders en longhaarvaten. Hierdoor
daalt de bloeddruk in de rechterkamer en ook in de rechterboezem, terwijl de bloeddruk in de
linkerboezem stijgt door de aanvoer van bloed vanuit de longen. Dit heeft tot gevolg dat het ovale
venster door een klep wordt gesloten.
Basisstof 2
Delen Kenmerken en functies
Rechterboezem - Ontvangt zuurstofarm bloed uit de onderste en bovenste
holle ader en voert dit door naar de rechterkamer.
- Weinig gespierde wand.
