Samenvatting college 2 Goederenrecht + bijbehorende literatuur samengevat
Overdracht
‘Een door partijen overeengekomen levering bewerkstelligende rechtsovergang aan de ander.’
Centraal staat artikel 3:84 lid 1 BW voor overdracht zijn 3 vereisten:
- Geldige titel
- Beschikkingsbevoegdheid
- Levering
Aan een overdracht is voldaan op het moment waarop de levering in haar totaliteit is voltooid.
Overdraagbaarheid
Art. 3:83 lid 1 BW
Eigendom, beperkte rechten en vorderingsrechten zijn overdraagbaar, tenzij de wet of de aard van
het recht zich tegen een overdracht verzet.
Uitzonderingen:
- Zie bijvoorbeeld art. 3:226 lid 4 BW (een wettelijke uitzondering)
- Erfdienstbaarheid (naar aard niet zelfstandig overdraagbaar)
Rechtsgeldige titel voor levering
De rechtsverhouding die aan de overdracht ten grondslag ligt.
Juridisch relevantie gebeurtenis of handeling waaruit bedoeling blijkt om het goed over te
dragen.
Verplicht om het goed te leveren
Rechtshandelingen die tot een levering verplichten:
- Meerzijdige rechtshandeling, bijvoorbeeld een koop-, ruil-, of schenkingsovereenkomst
- Eenzijdige rechtshandeling, bijvoorbeeld een legaat (art. 4:117 lid 1 BW)
Legaat is een stuk in een testament waarin staat dat iets speciaal voor iemand bedoeld is.
- Andere handeling, bijvoorbeeld rechtmatige daad (onverschuldigde betaling) en
onrechtmatige daad.
- Ongedaanmakingsverbintenissen, bijvoorbeeld na ontbinding (wederkerige) overeenkomst.
LET OP: bij twee botsende rechten op levering gaat het oudste recht op levering voor art. 3:298
BW. Echter NIET als er al geleverd is (absoluut voor relatief).
Causaal leveringsstelsel
- Voor geldige overdracht is een geldige titel nodig
- Vernietiging heeft terugwerkende kracht (art. 3:53 lid 1 BW)
Goederenrechtelijk effect met terugwerkende kracht
Titel nietig: wegens strijd met wet, openbare orde of goede zeden wegens schending
vormvoorschriften of wegens handelingsonbevoegdheid (art. 3:39, 40, 43 BW)
Titel vernietigbaar: Handelingsonbekwaamheid van een der partijen wegens bedreiging, bedrog,
misbruik van de omstandigheden of wegens benadeling van schuldeisers (art. 3.:32 lid 2, 44, 45, en
6:228 BW)
, Wel goederenrechtelijk effect maar geen terugwerkende kracht
Onder meer vervulling van een ontbindende voorwaarde.
- Voorbeeld: A verkoopt en levert een zaak aan B onder de ontbindende voorwaarde an niet
betaling binnen een bepaalde periode Wanneer niet tijdig betaald:
- Koop ontbinden
- Verbintenis tot levering vervalt (art. 6:22 BW)
- Vervulling ontbindende voorwaarde geen terugwerkende kracht (art. 3:38 lid 2 BW) titel
ten tijde van de levering was wel geldig
- Toch vervalt overdracht niet met terugwerkende kracht, maar op het moment van het
intreden van de ontbindende voorwaarde (art. 3:84 lid 4 BW)
Noch goederenrechtelijk effect noch met terugwerkende kracht
Bijvoorbeeld de ontbinding wegens tekortkoming (art. 6:265, 269 en 271 BW)
Met name in geval van insolventie (faillissement) van debiteur voor crediteur nadelig.
Art. 3:53 BW is een artikel voor de terugwerkende kracht.
Rechtsgeldige levering
Leveringseis valt uiteen in twee delen:
1. De eis van een goederenrechtelijke overeenkomst
2. De eis van een leveringshandeling
De goederenrechtelijke overeenkomst
Dit is een:
a. Twee- of meerzijdige, op een rechtstitel berustende rechtshandeling waarbij partijen (bij de
levering de vervreemder en verkrijger)
b. Hetzij zonder meer, hetzij in combinatie met een formaliteit die ook buiten de actieve
medewerking van die niet-belanghebbende partij kan worden vervuld
c. Een goed overdragen dan wel een goederenrechtelijk recht doen ontstaan dan wet teniet
doen gaan.
De eis van een leveringshandeling
De leveringshandeling is afhankelijk van het over te dragen goed.
Registerzaken
Voor levering: art. 3:89 lid 1 BW
- Notariële akte
- Inschrijving afschrift/uittreksel in openbare registers
Art. 3:89 lid 2 BW: Transportakte moet titel (=rechtsgrond) van overdacht vermelden.
Art. 3:89 lid 3 BW: Indien gevolmachtigde bij levering optreedt de volmacht moet in de akte
vermeld worden.
Art. 3:20 BW: Wanneer niet aan art. 3:89 lid 2 en 3 BW is voldaan bewaarder weigert inschrijving
in registers.
LET OP art. 3;89 lid 1-3 BW ook van toepassing op teboekgestelde schepen en luchtvaartuigen.
Roerende niet-registergoederen
Art. 3:90 BW
Vervreemder / houder en vervreemder / bezitter leveren door bezitsverschaffing
Zie ook art. 3:112-115 BW
Overdracht
‘Een door partijen overeengekomen levering bewerkstelligende rechtsovergang aan de ander.’
Centraal staat artikel 3:84 lid 1 BW voor overdracht zijn 3 vereisten:
- Geldige titel
- Beschikkingsbevoegdheid
- Levering
Aan een overdracht is voldaan op het moment waarop de levering in haar totaliteit is voltooid.
Overdraagbaarheid
Art. 3:83 lid 1 BW
Eigendom, beperkte rechten en vorderingsrechten zijn overdraagbaar, tenzij de wet of de aard van
het recht zich tegen een overdracht verzet.
Uitzonderingen:
- Zie bijvoorbeeld art. 3:226 lid 4 BW (een wettelijke uitzondering)
- Erfdienstbaarheid (naar aard niet zelfstandig overdraagbaar)
Rechtsgeldige titel voor levering
De rechtsverhouding die aan de overdracht ten grondslag ligt.
Juridisch relevantie gebeurtenis of handeling waaruit bedoeling blijkt om het goed over te
dragen.
Verplicht om het goed te leveren
Rechtshandelingen die tot een levering verplichten:
- Meerzijdige rechtshandeling, bijvoorbeeld een koop-, ruil-, of schenkingsovereenkomst
- Eenzijdige rechtshandeling, bijvoorbeeld een legaat (art. 4:117 lid 1 BW)
Legaat is een stuk in een testament waarin staat dat iets speciaal voor iemand bedoeld is.
- Andere handeling, bijvoorbeeld rechtmatige daad (onverschuldigde betaling) en
onrechtmatige daad.
- Ongedaanmakingsverbintenissen, bijvoorbeeld na ontbinding (wederkerige) overeenkomst.
LET OP: bij twee botsende rechten op levering gaat het oudste recht op levering voor art. 3:298
BW. Echter NIET als er al geleverd is (absoluut voor relatief).
Causaal leveringsstelsel
- Voor geldige overdracht is een geldige titel nodig
- Vernietiging heeft terugwerkende kracht (art. 3:53 lid 1 BW)
Goederenrechtelijk effect met terugwerkende kracht
Titel nietig: wegens strijd met wet, openbare orde of goede zeden wegens schending
vormvoorschriften of wegens handelingsonbevoegdheid (art. 3:39, 40, 43 BW)
Titel vernietigbaar: Handelingsonbekwaamheid van een der partijen wegens bedreiging, bedrog,
misbruik van de omstandigheden of wegens benadeling van schuldeisers (art. 3.:32 lid 2, 44, 45, en
6:228 BW)
, Wel goederenrechtelijk effect maar geen terugwerkende kracht
Onder meer vervulling van een ontbindende voorwaarde.
- Voorbeeld: A verkoopt en levert een zaak aan B onder de ontbindende voorwaarde an niet
betaling binnen een bepaalde periode Wanneer niet tijdig betaald:
- Koop ontbinden
- Verbintenis tot levering vervalt (art. 6:22 BW)
- Vervulling ontbindende voorwaarde geen terugwerkende kracht (art. 3:38 lid 2 BW) titel
ten tijde van de levering was wel geldig
- Toch vervalt overdracht niet met terugwerkende kracht, maar op het moment van het
intreden van de ontbindende voorwaarde (art. 3:84 lid 4 BW)
Noch goederenrechtelijk effect noch met terugwerkende kracht
Bijvoorbeeld de ontbinding wegens tekortkoming (art. 6:265, 269 en 271 BW)
Met name in geval van insolventie (faillissement) van debiteur voor crediteur nadelig.
Art. 3:53 BW is een artikel voor de terugwerkende kracht.
Rechtsgeldige levering
Leveringseis valt uiteen in twee delen:
1. De eis van een goederenrechtelijke overeenkomst
2. De eis van een leveringshandeling
De goederenrechtelijke overeenkomst
Dit is een:
a. Twee- of meerzijdige, op een rechtstitel berustende rechtshandeling waarbij partijen (bij de
levering de vervreemder en verkrijger)
b. Hetzij zonder meer, hetzij in combinatie met een formaliteit die ook buiten de actieve
medewerking van die niet-belanghebbende partij kan worden vervuld
c. Een goed overdragen dan wel een goederenrechtelijk recht doen ontstaan dan wet teniet
doen gaan.
De eis van een leveringshandeling
De leveringshandeling is afhankelijk van het over te dragen goed.
Registerzaken
Voor levering: art. 3:89 lid 1 BW
- Notariële akte
- Inschrijving afschrift/uittreksel in openbare registers
Art. 3:89 lid 2 BW: Transportakte moet titel (=rechtsgrond) van overdacht vermelden.
Art. 3:89 lid 3 BW: Indien gevolmachtigde bij levering optreedt de volmacht moet in de akte
vermeld worden.
Art. 3:20 BW: Wanneer niet aan art. 3:89 lid 2 en 3 BW is voldaan bewaarder weigert inschrijving
in registers.
LET OP art. 3;89 lid 1-3 BW ook van toepassing op teboekgestelde schepen en luchtvaartuigen.
Roerende niet-registergoederen
Art. 3:90 BW
Vervreemder / houder en vervreemder / bezitter leveren door bezitsverschaffing
Zie ook art. 3:112-115 BW
