PnF Swennen, F., in eerste zit gehaald!!

Personen en familierecht Julie Verbaeten


SAMENVATTING personen- en familierecht
PERSONENRECHT
 Waarover gaat het > zie inleidend college
 De natuurlijke persoon
 De menselijke persoon en zijn persoonlijkheidsrechten
 De juridische persoon en zijn staat
 De identificatie van de persoon
De natuurlijke persoon
WIE
 Welke entiteit is een mens (cf. ‘monstres’ mensen met een beperking ; cyborgs)?
 Elke entiteit die uit een mens is geboren op basis van menselijke gameten eicel en zaadcel


VANAF WANNEER
Art 44 OBW (een akte van geboorte moet worden vastgesteld, vermeld datum en uur van
geboorte) (geboorte=wanneer je uit baarmoeder komt)
 Uitgangspunt: levende (bv huilen bij geboorte)en levensvatbare
geboorte (in staat om zelf en zelfstandig te overleven)
 Situering
 Begrip
 Akte van geboorte
 Akte van geboorte en van overlijden (van rechtspersoonlijkheid)
 Doodgeboorte
 Evolutie tem 1999 geen regeling over, juridisch niet relevant => ouders
wouden wel erkenning => regeling maken
 Begrafenis/crematie kind dat dood geboren is kan worden
begraven/gecremeerd. Eenmaal de wettelijke levensvatbaarheidsgrens is
bereikt, is de begrafenis of crematie verplicht
 Akte van een levenloos kind – lees eerst de artikelen 58-59 oud BW officiële
erkenning maken  &kind heeft geen akte van geboorte omdat er geen
mens, persoon is geweest (soort akte overlijden) ouders krijgen de keuze
 Zwangerschap < 140 d er gebeurt niets owv abortussen, geen officiële
erkenning mogelijk / ≥ 140 en < 180 dagen voldoende relevant voor

,Personen en familierecht Julie Verbaeten


erkenning: ouders hebben de keuze voor akte van levenloos kind / ≥
180 dagen verplicht om akte op te stellen
 Vermeldingen: verplichte / voornamen 140 – 180 d / naam pas vanaf
180 d + gegevens ouders nodig (ad hoc bepaling in art 59)
Overzicht:
- Akte van geboorte: medisch attest door arts of vroedvrouw => kind komt levend en
levensvatbaar uit baarmoeder
- Akte van geboorte en van overlijden: kind overlijdt na vaststelling maar voor aangifte
van geboorte
- Begrafenis of crematie: doodgeboren kind => kind wordt levenloos geboren
- Akte van levenloos kind => pas bij vaststelling geboorte is te zien dat kind dood is 
door arts of vroedvrouw


 Nog geen geboorte
 Infans conceptus … een kind dat reeds verwekt is, w als reeds geboren
beschouwd, indien dit in zijn voordeel speelt (nadien: levend en
levensvatbaar geboren)
 Fictieregel
 “Verwekking” we gaan ervan uit dat dit tussen de 180d en 380d is
voor de geboorte  !!! regel houdt n iet in dat kind reeds als persoon
wordt beschouwd, wel indien levend en levensvatbaar – retro actief
persoonlijkheid => anders is abortus moord (volgens recht in B niet)
(nesteling in de baarmoeder) => wordt het kind niet levend en
levensvatbaar geboren, wordt het beschouwd nooit te hebben
bestaan
 Wettelijke toepassingen
Vb. Man (ijk) en vrouw hebben relatie, niet gehuwd, vriendin is
zwanger, man overlijdt – kind wordt geboren en dode man heeft kind
verwekt => beroep op infans conceptus regel owv het belang van het
kind
 Ruimere toepssing?
Vb: arrest Voo : 2 mevr voo (1 zwanger, andere niet)  omgewisseld




Context: het menselijke leven voor de geboorte
 Situering ongeboren kind: geen persoon, en ook geen dier, dus voorwerp?

,Personen en familierecht Julie Verbaeten


 Dadelijke bescherming van verwekt leven: menswaardigheid je kan geen
embryo verkopen, voorwerpen wel. Kan dus niet op zelfde manier
uitgeoefend worden in ons eigendomsrecht. Ongeborene heeft enkel
bescherming obv van algemeen belang, niet owv natuurlijk persoon
 Nog niet verwekt leven
TOT WANNEER
 Overlijden art 55: altijd een arts die het vaststelt
- Vitale functies werken niet  adem, hart,…
- hersendood
 Situering
 Begrip
 Akte van overlijden
 Afwezigheid (= onzekerheid over leven of dood) overleden persoon = lijk of stoffelijk
overschot
 Lees eerst de artikelen 112-125 oud BW
 Vermoeden van afwezigheid
 Voorwaarden: driemaandenregel
 Gevolgen goederen beheerd door gevolmachtigde of gerechtelijk
bewind, kinderen  voogdijrecht, afwezige man niet automatisch
vader als vrouw na meer dan 300d na zijn verdwijning bevalt, geen
gevolgen voor huwelijks of andere relatie maar wel bijzondere
bescherming
 Einde
1. Vermoedelijke afwezige keert terug of men ontvangt nieuws
2. Overlijden, terugvinden van identificeerbaar lijk
3. Verklaring van afwezigheid
 Afwezigheid (= onzekerheid over leven of dood)
 Verklaring van afwezigheid
 Voorwaarden: vijfjaarsregel of zevenjaarsregel 5j na vermoeden van
afwezigheid werd uitgesproken door rb of 7j nadat persoon niet meer
is verschenen of nieuws van is verkregen
= overlijden
 Gevolgen

, Personen en familierecht Julie Verbaeten


 Terugkeer indien persoon plots opduikt, mogelijkheid om verklaring
recht te zetten in vorm van een verbetering
 Gerechtelijke verklaring van overlijden (zekere dood, maar geen (zeker) lijk)
 Lees eerst de artikelen 126-135 oud BW
 Voorwaarden: in levensbedreigende omstandigheden verdwenen, zodat zeker
overleden
 Gevolgen
 Verbetering
Bv natasha in peru: niets aan te doen, niet lang genoeg weg (moet 3m zijn), niet
vermist want geen levensbedreigende situatie, geen lijk
 Context: het menselijke leven na de dood
 Situering
 Staat van de overledene
 Vermogen van de overledene
 Persoon van de overledene in principe dooft persoonlijkheid uit na overlijden
Bv man in Turkije wordt doodgeschoten, oren worden afgesneden  lijk
wordt verminkt teruggegeven => familie vindt dit foltering (oren wel pas na
dood afgesneden) rechtspersoonlijkheid is weg na overlijden dus geen
foltering, wel owv menswaardigheid  verbod van grafschennis, laster en
eerroof
Bv: UA: peter benoit blijkt een pedo te zijn, niet volledig bewezen dus beeld
kan niet worden weggehaald
Bv, briefwisseling, fotos van zieke persoon voor overlijden  verspreiding
mag niet  nabestaanden kunnen bescherming waarmaken
Bv cartoons mohammed, moslims vinden dit een schending en enkelen
beschouwen zich ook als nabestaanden van hen




De menselijke persoon
WAAROVER GAAT HET?
 Situering iedereen is uniek
 Indeling
 Kwalificatie