Risico (R) is de kans op een gebeurtenis die de veiligheid bedreigt (p) maal de schadelijke effecten
(E) die daarvan het gevolg zijn (R=pxE)
Met de term integrale veiligheid worden al deze risico's niet op een hoop geveegd. Het vertrekpunt
blijft een bepaald veiligheidsprobleem. Integrale veiligheid betekent dat men een bepaald
veiligheidsprobleem in een breder perspectief plaatst langs vier verschillende lijnen:
(I) tijd;
(2) ruimte;
(3) sociale netwerken;
(4) kennisgebied.
integrale veiligheid duidt ook op het feit dat men nadenkt over het voorkómen van incidenten en
over herstel van schade en de nazorg voor slachtoffers. In dit verband hanteren veiligheidskundigen
een veiligheidsketen met vijf schakels of fasen: proactie, preventie, preparatie, repressie en nazorg.
Een veiligheidsprobleem is dus geen moment maar een proces. Het is ook geen punt op een vaste
locatie maar strekt zich uit over geografische lijnen. Deze kenmerken brengen ons als vanzelf bij de
derde dimensie van integrale veiligheid: sociale netwerken. Een veiligheidsprobleem is niet het
probleem van een enkele persoon of zelfs maar van een enkele organisatie. Veiligheidsproblemen
zijn problemen die zich breder uitstrekken en die dus ook moeten worden aangepakt door
samenwerkende personen en organisaties, door coalities van veiligheidspartners. Daarmee is
integrale veiligheid ook een kwestie van informatie uitwisseling, want samenwerken staat of valt
met het delen van informatie.
Safety is in het algemeen op te vatten als de effectieve bescherming van mensen tegen gevaar
(veiligheid). Security is in algemene zin op te vatten als de effectieve bescherming van sociale of
technische systemen tegen ongewenste aantastingen (beveiliging).
Een integrale benadering houdt ook in dat je een veiligheidsprobleem bekijkt vanuit verschillende
kennisgebieden of disciplines: een multidisciplinaire aanpak.
In hoofdstuk 2 zagen we dat integrale veiligheid betekent dat je veiligheidsproblemen in een breder
perspectief plaatst aan de hand van vier dimensies: tijd, ruimte, sociale netwerken en kennisgebied.
Voor het kijken naar de dimensie tijd beschikken we over een hulpmiddel: de veiligheidsketen.
De gedachte achter het model is, populair gezegd, dat je verder kijkt dan je neus lang is, dat
voorkomen beter is dan genezen en dat je samen meer bereikt dan alleen.
De veiligheidsketen bestaat uit vijf fasen of schakels: proactie, preventie, preparatie, repressie en
nazorg. Proactie is het wegnemen van structurele oorzaken van onveiligheid. Het gaat bijvoorbeeld
om beslissingen over de inrichting van de openbare ruimte.
Proactie lijkt eenvoudig en voor de hand liggend. In de praktijk is het echter vaak een moeizaam
proces. Proactieve veiligheidsmaatregelen kosten (veel) geld en ze bewijzen pas hun nut bij
calamiteiten, terwijl ze juist helpen voorkomen dat calamiteiten zich voordoen. Daarnaast is het
sowieso al niet eenvoudig om met veel partijen tot gezamenlijk veiligheidsbeleid te komen.
Preventie is het nemen van maatregelen om bepaalde vormen van onveiligheid die zich in principe
wel voordoen te voorkomen of vroegtijdig te stoppen en daarmee ongewenste gevolgen te beperken.
Voorbeelden zijn het aanbrengen van goed hang- en sluitwerk (inbraakpreventie), het monteren van