5 Het auditieve systeem
5.1 Geluid
Geluiden = hoorbare variaties in luchtdruk, die bestaan uit een alternerende compressie en rarefactie
van luchtmoleculen longitudinaal voortgeleide drukgolf
Sinusgolf:
- Frequentie (Hz): bepalen van toonhoogte (infra en ultrasound)
- Intensiteit: bepalen van luidheid
- Decibel sound pressure level (dB SPL): intensiteit op logaritmische schaal referentiedruk =
gemiddelde menselijke gehoordrempel bij 1 kHz
5.2 Het perifeer sensoriële apparaat
5.2.1 Het buitenoor
> oorschelp (pinna) en uitwendige gehoorgang
- Ftie pinna = geluidversterking + geluidlokalisatie
5.2.2 Het middenoor
> 3 gehoorsbeentjes: malleus, incus en stapes
brengen trillingen in trommelvlies over op ovale venster druk op ovale venster fel versterkt
(ampllificatie) door hefboomwerking gehoorbeentjes + kleinere oppervlakte ovale venster dan
trommelvlies impedantie-matching: luchttrillingen (lage impedantie) worden efficiënt omgezet in
trillingen van de vloeistof in binnenoor (hoge impedantie)
Attenuatie-reflex: gehoorbeenketen wordt rigider door contractie van m tensor tympani en m
stapedius geluiden minder sterk overgebracht naar binnenoor, wat resulteert in:
- Adaptatie bij sterke geluiden met verhogen dynamische range (niet bij plotse geluiden!)
- Bescherming binnenoor tegen intense geluiden
- Perceptie hoogfrequente geluiden in achtergrondgeluiden met veel lage frequenties
- Activatie bij eigen spraak want mond dichtbij eigen gehoor
5.2.3 Het binnenoor
Anatomie op p90 Zie sciot
5.2.3.1 De basilaire membraan
Reageert anders op geluiden van verschillende frequenties smaller en meer rigide aan basis dan
aan apex hoogfrequente geluiden aan basis en laag aan apex = tonotopische organisatie vh
auditief systeem (organisatie volgens geluidsfrequentie) vormt basis voor neurale representatie
van toonhoogte
Reissner en basilair membraan bewegen tesamen. Op bepaalde plaats in membraan is er een
voorkeursfrequentie voor de haarcellen.
Geluid op ovale venster perilymfe in scala vestibuli beweegt endolymfe beweegt
golfbeweging van basis naar apex
, 5.2.3.2 Het orgaan van Corti
Hier: auditieve receptorcellen (haarcellen) bevatten elk +/- 100 stereocilia (geen kinocilium!)
Deze zitten tussen basilaire membraan en lamina reticularis.
- Inwendige haarcellen (3500): enkelvoudige rij cellen dichtbij modiolus
o De ong 35000 neuronen in ggl spirale ontvangen
elk input van 1 inwendige haarcel, en elke
inwendige haarcel is verbonden met ong 10
ganglioncellen 95% van gehoorzenuw
- Uitwendige haarcellen: 3 rijen cellen
o Omgekeerd: elke ganglioncel krijgt input van vele
uitwendige haarcellen en slechts 5% van vezels in
gehoorzenuw is afkomstig van uitwendige
haarcellen
auditieve receptie is afhankelijk van slechts 3500 haarcellen vs visueel systeem 100
miljoen fotoreceptoren!
haarcellen vormen synaps met neuronen die hun cellichamen hebben in ggl spirale:
meeste axonen van gehoorzenuw maken synaps met inwendige haarcellen
Bewegingen basilaire membraan bewegingen in stereocilia receptorpotentiaal alterneert
tussen depolarisatie en hyperpolarisatie (mechano-elektrische transductie)
- Stereocilia naar buiten = depolarisatie (K-influx door kanalen verbonden via tiplinks)
- Stereocilia naar binnen = hyperpolarisatie
Cochleaire versterking (amplificatie signaal) is de functie van uitwendige haarcellen:
elektromotiliteit (elektromechanische transductie) = cellichaam korter bij depolarisatie en langer bij
hyperpolarisatie dmv prestin (motoreiwit) in membraan van uitwendige haarcel basilaire
membraan (en dus stereocilia) naar lamina reticularis en membrana tectoria getrokken of verwijderd
Gehoorbeschadiging door
ototoxische antibiotica en lawaai:
verlies aan uitwendige haarcellen over breed gebied en verlies van inwendige
haarcellen over beperkt gebied. Amplificatie van het signaal kan het verlies aan
uitwendige haarcellen compenseren, maar niet het verlies van
frequentieselectiviteit!
Gehoorzenuw bevat olivo-cochleaire efferenten met projecties vanuit hersenstam naar uitwendige
haarcellen stimulatie efferenten verandert
vorm uitwendige haarcellen auditieve
gevoeligheid regelen
bezenuwing van OHC vanuit nc olivaris sup, en
IHC krijgt geen rechtstreekse input
5.1 Geluid
Geluiden = hoorbare variaties in luchtdruk, die bestaan uit een alternerende compressie en rarefactie
van luchtmoleculen longitudinaal voortgeleide drukgolf
Sinusgolf:
- Frequentie (Hz): bepalen van toonhoogte (infra en ultrasound)
- Intensiteit: bepalen van luidheid
- Decibel sound pressure level (dB SPL): intensiteit op logaritmische schaal referentiedruk =
gemiddelde menselijke gehoordrempel bij 1 kHz
5.2 Het perifeer sensoriële apparaat
5.2.1 Het buitenoor
> oorschelp (pinna) en uitwendige gehoorgang
- Ftie pinna = geluidversterking + geluidlokalisatie
5.2.2 Het middenoor
> 3 gehoorsbeentjes: malleus, incus en stapes
brengen trillingen in trommelvlies over op ovale venster druk op ovale venster fel versterkt
(ampllificatie) door hefboomwerking gehoorbeentjes + kleinere oppervlakte ovale venster dan
trommelvlies impedantie-matching: luchttrillingen (lage impedantie) worden efficiënt omgezet in
trillingen van de vloeistof in binnenoor (hoge impedantie)
Attenuatie-reflex: gehoorbeenketen wordt rigider door contractie van m tensor tympani en m
stapedius geluiden minder sterk overgebracht naar binnenoor, wat resulteert in:
- Adaptatie bij sterke geluiden met verhogen dynamische range (niet bij plotse geluiden!)
- Bescherming binnenoor tegen intense geluiden
- Perceptie hoogfrequente geluiden in achtergrondgeluiden met veel lage frequenties
- Activatie bij eigen spraak want mond dichtbij eigen gehoor
5.2.3 Het binnenoor
Anatomie op p90 Zie sciot
5.2.3.1 De basilaire membraan
Reageert anders op geluiden van verschillende frequenties smaller en meer rigide aan basis dan
aan apex hoogfrequente geluiden aan basis en laag aan apex = tonotopische organisatie vh
auditief systeem (organisatie volgens geluidsfrequentie) vormt basis voor neurale representatie
van toonhoogte
Reissner en basilair membraan bewegen tesamen. Op bepaalde plaats in membraan is er een
voorkeursfrequentie voor de haarcellen.
Geluid op ovale venster perilymfe in scala vestibuli beweegt endolymfe beweegt
golfbeweging van basis naar apex
, 5.2.3.2 Het orgaan van Corti
Hier: auditieve receptorcellen (haarcellen) bevatten elk +/- 100 stereocilia (geen kinocilium!)
Deze zitten tussen basilaire membraan en lamina reticularis.
- Inwendige haarcellen (3500): enkelvoudige rij cellen dichtbij modiolus
o De ong 35000 neuronen in ggl spirale ontvangen
elk input van 1 inwendige haarcel, en elke
inwendige haarcel is verbonden met ong 10
ganglioncellen 95% van gehoorzenuw
- Uitwendige haarcellen: 3 rijen cellen
o Omgekeerd: elke ganglioncel krijgt input van vele
uitwendige haarcellen en slechts 5% van vezels in
gehoorzenuw is afkomstig van uitwendige
haarcellen
auditieve receptie is afhankelijk van slechts 3500 haarcellen vs visueel systeem 100
miljoen fotoreceptoren!
haarcellen vormen synaps met neuronen die hun cellichamen hebben in ggl spirale:
meeste axonen van gehoorzenuw maken synaps met inwendige haarcellen
Bewegingen basilaire membraan bewegingen in stereocilia receptorpotentiaal alterneert
tussen depolarisatie en hyperpolarisatie (mechano-elektrische transductie)
- Stereocilia naar buiten = depolarisatie (K-influx door kanalen verbonden via tiplinks)
- Stereocilia naar binnen = hyperpolarisatie
Cochleaire versterking (amplificatie signaal) is de functie van uitwendige haarcellen:
elektromotiliteit (elektromechanische transductie) = cellichaam korter bij depolarisatie en langer bij
hyperpolarisatie dmv prestin (motoreiwit) in membraan van uitwendige haarcel basilaire
membraan (en dus stereocilia) naar lamina reticularis en membrana tectoria getrokken of verwijderd
Gehoorbeschadiging door
ototoxische antibiotica en lawaai:
verlies aan uitwendige haarcellen over breed gebied en verlies van inwendige
haarcellen over beperkt gebied. Amplificatie van het signaal kan het verlies aan
uitwendige haarcellen compenseren, maar niet het verlies van
frequentieselectiviteit!
Gehoorzenuw bevat olivo-cochleaire efferenten met projecties vanuit hersenstam naar uitwendige
haarcellen stimulatie efferenten verandert
vorm uitwendige haarcellen auditieve
gevoeligheid regelen
bezenuwing van OHC vanuit nc olivaris sup, en
IHC krijgt geen rechtstreekse input
