Ziekteleer
1 e bachelor kinesitherapie
Inhoud
Hoofdstuk 1: ziekte versus gezondheid..................................................................................................4
Hoe omschrijven we gezondheid en ziekte?.......................................................................................4
Wat is ziektebeeld, ziekzijn, ziektegedrag en ziekterol?.....................................................................4
Hoe verloopt een ziekteproces?.........................................................................................................5
Wat zijn de eigenschappen van ziekteproces?...................................................................................5
Waarom en hoe meten we gezondheid/ziekte?.................................................................................6
Wat omvat ziektepreventie?..............................................................................................................8
Hoe stellen we diagnose bij ziekte?....................................................................................................9
Hoe is de gezondheidszorg georganiseerd?......................................................................................10
Hoofdstuk 2.1: oxygenatie (gasuitwisseling)........................................................................................11
Wat omvat de ademhaling?..............................................................................................................11
Hoe verloopt de ventilatie?..............................................................................................................11
Hoe komt ademhaling tot stand?.....................................................................................................11
Hoe wordt de gasuitwisseling gerealiseerd?....................................................................................13
Waarop berust het transport van O2 en CO2?.................................................................................14
Hoe wordt ademhaling gestuurd?....................................................................................................14
Waarom en hoe meten we longvolumes en langcapaciteiten?........................................................14
Welke klachten worden veroorzaakt door longpathologie?.............................................................14
Wat is het verschil tussen restrictieve en obstructieve longpathologie?..........................................14
Wat is en hoe ontstaat hypoxie?......................................................................................................15
Wat is het belang van een goede luchtkwaliteit?.............................................................................15
Hoofdstuk 2.2: stofwisseling.................................................................................................................16
Wat omvat het metabolisme?..........................................................................................................16
Hoe verloopt de afbraak van voedingsstoffen..................................................................................16
Hoe wordt energie gewonnen?........................................................................................................17
Wat is anabolisme/katabolisme?......................................................................................................17
Welke voedingsstoffen zijn nodig om aan de energiebehoefte te voorzien?...................................17
Hoe wordt de voedselinname gereguleerd?.....................................................................................18
Hoe ontstaat obesitas en wat zijn de gevolgen ervan?.....................................................................18
Welke klachten en afwijkingen worden veroorzaakt door ziekten van de GI tractus?.....................18
Hoe verloopt de thermoregulatie?...................................................................................................18
1
,Hoofdstuk 2.3: circulatie & hemostase.................................................................................................19
Hoe komt de hartfunctie tot stand?.................................................................................................19
Wat bepaalt de bloedsomloop & orgaandoorstroming?..................................................................19
Hoe wordt de water- en zouthuishouding geregeld?.......................................................................19
Wat is hypertensie/hartfalen/…?......................................................................................................19
Hoe verloopt de bloedstolling?........................................................................................................20
Welke stollingsstoornissen zijn er?...................................................................................................20
Hoe worden stollingsstoornissen behandeld?..................................................................................21
Hoofdstuk 2.4: Afweer..........................................................................................................................21
Wat is weerstand & immuniteit?......................................................................................................21
Hoe ziet het immunologisch systeem er uit?....................................................................................21
Wat is het verschil tussen aangeboren afweer en de verworven afweer?.......................................21
Wat doet de eerste verdedigingslinie?.............................................................................................22
Welke cellen zijn betrokken in de aangeboren afweer?...................................................................22
Wat zijn/doen complementfactoren?...............................................................................................22
Waaruit bestaat de cellulaire verworven afweer?............................................................................22
Wat omvat de humorale verworven afweer?...................................................................................22
Hoofdstuk 2.5: bioregulatie..................................................................................................................24
Wat is homeostase?.........................................................................................................................24
Welke biologische regelsystemen onderscheiden we?....................................................................24
Hoe is het functionele bouwplan van het zenuwstelsel?..................................................................24
Hoe verloopt de neuronale prikkeloverdracht?................................................................................25
Hoe worden vegetatieve processen geregeld?.................................................................................25
Hoe ontstaat gewaarwording & pijn?...............................................................................................26
Wat omvat de hormonale regulatie?................................................................................................26
Wat is stress?....................................................................................................................................27
Hoofdstuk 2.6 Beweging, inspanning & immobiliteit...........................................................................27
Waaruit bestaat het musculoskeletale systeem?.............................................................................27
Hoe komt spiercontractie tot stand?................................................................................................27
Welke aanpassingen treden er op bij inspanning?...........................................................................28
Hoe meten we belasting en belastbaarheid?...................................................................................28
Wat is het belang van beweging?.....................................................................................................29
Hoofdstuk 3: genetische basis van ziekte.............................................................................................29
Hoe is onze genetische code opgebouwd?.......................................................................................29
Hoe wordt onze genetische code omgezet?.....................................................................................29
2
, Wat is het gevolg van veranderingen aan DNA?...............................................................................29
Waaruit bestaat ‘genetische therapie’?............................................................................................32
Hoofdstuk 4.1: Reactie op schade........................................................................................................32
Wat gebeurd er bij celschade?.........................................................................................................32
(Ir)reversiebele reactie op celschade ?.............................................................................................32
Wat is en hoe ontstaat ontsteking ?.................................................................................................34
Acute versus chronische ontsteking?...............................................................................................35
Hoe verloopt wondhelingsproces?...................................................................................................36
Welke problemen leiden tot vertraagde wondgenezing?................................................................36
Hoofdstuk 4.2: Infectie.........................................................................................................................36
Wat is een infectieziekte?.................................................................................................................36
Hoe ontstaat een infectie?...............................................................................................................36
Wat zijn belangrijkste verwekkers van infectieziekten?...................................................................38
Wat zijn de verschillen tussen bacteriën/virussen/schimmels?.......................................................38
wat zijn prionen?..............................................................................................................................38
Hoe kunnen we een infectie vaststellen?.........................................................................................39
Hoe behandelen we infectieziekten?...............................................................................................40
Hoofdstuk 4.3: Kanker..........................................................................................................................40
Wat is kanker en welke soorten zijn er?...........................................................................................40
Hoe frequent komt kanker voor?.....................................................................................................41
Hoe ontstaat kanker?.......................................................................................................................41
Wat zijn de gevolgen en klachten van kanker?.................................................................................42
Hoe wordt de diagnose gesteld?......................................................................................................43
Wat omvat de preventie & behandeling van kanker?......................................................................43
Hoofdstuk 4.4: afweerstoornissen........................................................................................................44
Welke afweerstoornissen onderscheiden we?.................................................................................44
Wat is primaire versus secundaire immuundeficiëntie?...................................................................44
Wat zijn auto-immuunziekten?........................................................................................................46
Wat verstaan we onder allergie?......................................................................................................46
Hoe kunnen we het afweersysteem beïnvloeden?...........................................................................46
Hoofdstuk 5: veroudering.....................................................................................................................47
Wat is ouderdom?...........................................................................................................................47
Hoe komt het dat we verouderen?...................................................................................................47
Wat zijn de effecten van veroudering?.............................................................................................48
Hoe stellen we de dood vast?...........................................................................................................48
3
, Hoofdstuk 1: ziekte versus gezondheid
- Onze huidige visie op gezondheid
o De individuele eigenschap om lichamelijk, geestelijk en sociaal, naar eigen
vermogen en beleven, adequaat te functioneren in de samenleving
- Medicalisering
o Definiëren van normale levensprocessen in termen van ziekte en gezondheid
Maatschappelijke problemen worden geïndividualiseerd
Alles wat anders is wordt tot ziekte verklaard
Financiële prikkels in zorgsector
o ‘pathologisch gedrag’
Dunne grens tussen iets verbeteren en iets ‘verzieken’
o Medicalisering gepaard met farmacologisering
- Leven we dan niet gezonder dan vroeger?
o Toename van levensverwachting
o Toename chronische ziekten en klachten
o Persoonlijke keuzes beïnvloeden de levensverwachting
Hoe omschrijven we gezondheid en ziekte?
- Biomedische benadering van gezondheid
o Gezond -> vrij van ziekte en met normaal lichamelijk functioneren
- Hartaderbreuk: hart slagader verstopping
o Atherosclerose = arteriosclerose = atheromatose
Slagaderverkalking
- Kritiek op WHO definitie: “health is a state of complete
physical, social and mental well-being and not merely the absence of disease”
o ‘well-being’ -> welvaart? Of welzijn?
o ‘complete gezondheid’ -> wordt te ruim en utopisch bekeken
o Gezondheid is een dynamisch gegeven
o Welbevinden is een subjectieve toestand
- Hoe moeten we gezondheid omschrijven?
o Vermogen zich aan te passen in het licht van de fysische, emotionele en sociale
uitdagingen van het leven
- Definitie van gezondheid
o Ziekte ≠ afwezigheid van gezondheid
o Verstoring van “normale” vitale functioneren van het gehele individu
Wat is ziektebeeld, ziekzijn, ziektegedrag en ziekterol?
- Gevolgen van ziekte: ziektebeeld
o Symptomen = ziekteklachten (mondeling meegedeeld) en/of ziektetekens (zaken die
je ziet)
o Medisch ziektebeeld = symptomatologie typerend voor bepaald ziekte
o Ziektebegrip = opvatting & denkbeeld over ziekte en ziek-zijn
o Classificatie disabiliteit
Stoornis
Beperking in activiteit
Participatierestrictie
4
1 e bachelor kinesitherapie
Inhoud
Hoofdstuk 1: ziekte versus gezondheid..................................................................................................4
Hoe omschrijven we gezondheid en ziekte?.......................................................................................4
Wat is ziektebeeld, ziekzijn, ziektegedrag en ziekterol?.....................................................................4
Hoe verloopt een ziekteproces?.........................................................................................................5
Wat zijn de eigenschappen van ziekteproces?...................................................................................5
Waarom en hoe meten we gezondheid/ziekte?.................................................................................6
Wat omvat ziektepreventie?..............................................................................................................8
Hoe stellen we diagnose bij ziekte?....................................................................................................9
Hoe is de gezondheidszorg georganiseerd?......................................................................................10
Hoofdstuk 2.1: oxygenatie (gasuitwisseling)........................................................................................11
Wat omvat de ademhaling?..............................................................................................................11
Hoe verloopt de ventilatie?..............................................................................................................11
Hoe komt ademhaling tot stand?.....................................................................................................11
Hoe wordt de gasuitwisseling gerealiseerd?....................................................................................13
Waarop berust het transport van O2 en CO2?.................................................................................14
Hoe wordt ademhaling gestuurd?....................................................................................................14
Waarom en hoe meten we longvolumes en langcapaciteiten?........................................................14
Welke klachten worden veroorzaakt door longpathologie?.............................................................14
Wat is het verschil tussen restrictieve en obstructieve longpathologie?..........................................14
Wat is en hoe ontstaat hypoxie?......................................................................................................15
Wat is het belang van een goede luchtkwaliteit?.............................................................................15
Hoofdstuk 2.2: stofwisseling.................................................................................................................16
Wat omvat het metabolisme?..........................................................................................................16
Hoe verloopt de afbraak van voedingsstoffen..................................................................................16
Hoe wordt energie gewonnen?........................................................................................................17
Wat is anabolisme/katabolisme?......................................................................................................17
Welke voedingsstoffen zijn nodig om aan de energiebehoefte te voorzien?...................................17
Hoe wordt de voedselinname gereguleerd?.....................................................................................18
Hoe ontstaat obesitas en wat zijn de gevolgen ervan?.....................................................................18
Welke klachten en afwijkingen worden veroorzaakt door ziekten van de GI tractus?.....................18
Hoe verloopt de thermoregulatie?...................................................................................................18
1
,Hoofdstuk 2.3: circulatie & hemostase.................................................................................................19
Hoe komt de hartfunctie tot stand?.................................................................................................19
Wat bepaalt de bloedsomloop & orgaandoorstroming?..................................................................19
Hoe wordt de water- en zouthuishouding geregeld?.......................................................................19
Wat is hypertensie/hartfalen/…?......................................................................................................19
Hoe verloopt de bloedstolling?........................................................................................................20
Welke stollingsstoornissen zijn er?...................................................................................................20
Hoe worden stollingsstoornissen behandeld?..................................................................................21
Hoofdstuk 2.4: Afweer..........................................................................................................................21
Wat is weerstand & immuniteit?......................................................................................................21
Hoe ziet het immunologisch systeem er uit?....................................................................................21
Wat is het verschil tussen aangeboren afweer en de verworven afweer?.......................................21
Wat doet de eerste verdedigingslinie?.............................................................................................22
Welke cellen zijn betrokken in de aangeboren afweer?...................................................................22
Wat zijn/doen complementfactoren?...............................................................................................22
Waaruit bestaat de cellulaire verworven afweer?............................................................................22
Wat omvat de humorale verworven afweer?...................................................................................22
Hoofdstuk 2.5: bioregulatie..................................................................................................................24
Wat is homeostase?.........................................................................................................................24
Welke biologische regelsystemen onderscheiden we?....................................................................24
Hoe is het functionele bouwplan van het zenuwstelsel?..................................................................24
Hoe verloopt de neuronale prikkeloverdracht?................................................................................25
Hoe worden vegetatieve processen geregeld?.................................................................................25
Hoe ontstaat gewaarwording & pijn?...............................................................................................26
Wat omvat de hormonale regulatie?................................................................................................26
Wat is stress?....................................................................................................................................27
Hoofdstuk 2.6 Beweging, inspanning & immobiliteit...........................................................................27
Waaruit bestaat het musculoskeletale systeem?.............................................................................27
Hoe komt spiercontractie tot stand?................................................................................................27
Welke aanpassingen treden er op bij inspanning?...........................................................................28
Hoe meten we belasting en belastbaarheid?...................................................................................28
Wat is het belang van beweging?.....................................................................................................29
Hoofdstuk 3: genetische basis van ziekte.............................................................................................29
Hoe is onze genetische code opgebouwd?.......................................................................................29
Hoe wordt onze genetische code omgezet?.....................................................................................29
2
, Wat is het gevolg van veranderingen aan DNA?...............................................................................29
Waaruit bestaat ‘genetische therapie’?............................................................................................32
Hoofdstuk 4.1: Reactie op schade........................................................................................................32
Wat gebeurd er bij celschade?.........................................................................................................32
(Ir)reversiebele reactie op celschade ?.............................................................................................32
Wat is en hoe ontstaat ontsteking ?.................................................................................................34
Acute versus chronische ontsteking?...............................................................................................35
Hoe verloopt wondhelingsproces?...................................................................................................36
Welke problemen leiden tot vertraagde wondgenezing?................................................................36
Hoofdstuk 4.2: Infectie.........................................................................................................................36
Wat is een infectieziekte?.................................................................................................................36
Hoe ontstaat een infectie?...............................................................................................................36
Wat zijn belangrijkste verwekkers van infectieziekten?...................................................................38
Wat zijn de verschillen tussen bacteriën/virussen/schimmels?.......................................................38
wat zijn prionen?..............................................................................................................................38
Hoe kunnen we een infectie vaststellen?.........................................................................................39
Hoe behandelen we infectieziekten?...............................................................................................40
Hoofdstuk 4.3: Kanker..........................................................................................................................40
Wat is kanker en welke soorten zijn er?...........................................................................................40
Hoe frequent komt kanker voor?.....................................................................................................41
Hoe ontstaat kanker?.......................................................................................................................41
Wat zijn de gevolgen en klachten van kanker?.................................................................................42
Hoe wordt de diagnose gesteld?......................................................................................................43
Wat omvat de preventie & behandeling van kanker?......................................................................43
Hoofdstuk 4.4: afweerstoornissen........................................................................................................44
Welke afweerstoornissen onderscheiden we?.................................................................................44
Wat is primaire versus secundaire immuundeficiëntie?...................................................................44
Wat zijn auto-immuunziekten?........................................................................................................46
Wat verstaan we onder allergie?......................................................................................................46
Hoe kunnen we het afweersysteem beïnvloeden?...........................................................................46
Hoofdstuk 5: veroudering.....................................................................................................................47
Wat is ouderdom?...........................................................................................................................47
Hoe komt het dat we verouderen?...................................................................................................47
Wat zijn de effecten van veroudering?.............................................................................................48
Hoe stellen we de dood vast?...........................................................................................................48
3
, Hoofdstuk 1: ziekte versus gezondheid
- Onze huidige visie op gezondheid
o De individuele eigenschap om lichamelijk, geestelijk en sociaal, naar eigen
vermogen en beleven, adequaat te functioneren in de samenleving
- Medicalisering
o Definiëren van normale levensprocessen in termen van ziekte en gezondheid
Maatschappelijke problemen worden geïndividualiseerd
Alles wat anders is wordt tot ziekte verklaard
Financiële prikkels in zorgsector
o ‘pathologisch gedrag’
Dunne grens tussen iets verbeteren en iets ‘verzieken’
o Medicalisering gepaard met farmacologisering
- Leven we dan niet gezonder dan vroeger?
o Toename van levensverwachting
o Toename chronische ziekten en klachten
o Persoonlijke keuzes beïnvloeden de levensverwachting
Hoe omschrijven we gezondheid en ziekte?
- Biomedische benadering van gezondheid
o Gezond -> vrij van ziekte en met normaal lichamelijk functioneren
- Hartaderbreuk: hart slagader verstopping
o Atherosclerose = arteriosclerose = atheromatose
Slagaderverkalking
- Kritiek op WHO definitie: “health is a state of complete
physical, social and mental well-being and not merely the absence of disease”
o ‘well-being’ -> welvaart? Of welzijn?
o ‘complete gezondheid’ -> wordt te ruim en utopisch bekeken
o Gezondheid is een dynamisch gegeven
o Welbevinden is een subjectieve toestand
- Hoe moeten we gezondheid omschrijven?
o Vermogen zich aan te passen in het licht van de fysische, emotionele en sociale
uitdagingen van het leven
- Definitie van gezondheid
o Ziekte ≠ afwezigheid van gezondheid
o Verstoring van “normale” vitale functioneren van het gehele individu
Wat is ziektebeeld, ziekzijn, ziektegedrag en ziekterol?
- Gevolgen van ziekte: ziektebeeld
o Symptomen = ziekteklachten (mondeling meegedeeld) en/of ziektetekens (zaken die
je ziet)
o Medisch ziektebeeld = symptomatologie typerend voor bepaald ziekte
o Ziektebegrip = opvatting & denkbeeld over ziekte en ziek-zijn
o Classificatie disabiliteit
Stoornis
Beperking in activiteit
Participatierestrictie
4
