Introductie: Wat Antropologen doen. (Gatse: inleiding / hfst 1 / hfst 2)
Antropologie komt in verschillende vormen. De term, die in zijn oorspronkelijke Grieks ‘de studie van
de mens’ betekend, helpt niet echt om één duidelijk beeld te geven van wat antropologie nu precies
inhoud. Zeker wanneer je weet dat sommige antropologen meer met apen en andere niet-menselijke
primaten werken dan met mensen! De term heeft verschillende betekenissen in verschillende landen
en kent zelfs subtiele verschillen in het zelfde land. Zelfs bij antropologen zelf is de term een breed
begrip. Deze introductie gaat over de verschillende dingen die antropologen doen om deze titel te
verdienen.
In dit boek ligt onze focus voornamelijk op de sociale en culturele antropologie. Daarom gaan we niet
in op archeologie. Soms wordt archeologie ook onder antropologie gerekend maar archeologie heeft
zijn eigen experts en methodes. We gaan ook niet in op biologische antropologie. Dit is wederom
verwant, maar gaat voornamelijk over anatomie, psychologie en, zoals ook bij archeologie, het
onderzoeken van voorwerpen uit de oudheid om zo theorieën te vormen over evolutie van de mens.
Ik Amerika wordt taalwetenschap ook gezien als tak van antropologie. We zullen dit veld hier en daar
raken, maar alleen waar het ons de sociale en culturele aspecten van het menselijk leven helpt
begrijpen.
Wat sociale en culturele antropologen delen is een interesse in de verschillende manieren waarop
mensen naar de wereld kijken waar ze in leven. Niet individueel, maar de verschillen tussen mensen
wonend in bijvoorbeeld Birmingham en Brighton, of Bermuda en Bangkok, of misschien zelfs een
aantal groepen in één stad. Er is een bijna ongelimiteerde verscheidenheid aan wereld visies voor ons
om te bestuderen, en elke antropoloog streeft, in ieder geval voor een periode, om zich te
specialiseren in één van deze.
De meeste sociale antropologen verkrijgen hun specialistische kennis door een jaar of langer te gaan
wonen in de maatschappij die ze onderzoeken. Ze proberen zo precies mogelijk te leven als de lokale
bewoners om zo uit te zoeken hoe het is om deel uit te maken van die maatschappij.
Deze vorm van onderzoeken heet: Participant Observation (Deelname observatie) – Een methode
waarin antropologen over mensen leren door ze te observeren alsmede deel te nemen aan hun
leven. De antropoloog doet alles wat de geobserveerde mensen ook doen. Dit gaat zover als nodig,
van het deelnemen aan intieme ceremonies en rites tot zelfs het innemen van psychedelische drugs
of lange perioden van de nacht in een ijskoude beek staan. Het idee is om exact te ervaren wat de
bestudeerde persoon ervaart.
Erg belangrijk hierbij is het leren van de taal. Het werken met tolken geeft volgens veel antropologen
een inadequaat beeld omdat woorden in een context vaak een andere betekenis hebben dan in een
woordenboek wordt beschreven.
Zelfs wanneer een antropoloog werkt in een gebied waar zijn moedertaal wordt gesproken is het
noodzaak om hier rekening mee te houden. Elke taal kent verschillen in de verschillende regio’s,
maar ook als het gaat om etnische afkomst, klasse of beroep. Hier moet een antropoloog bijzonder
rekening mee houden. Denk bijvoorbeeld aan de verschillen tussen Amerikaanse, Engelse en
Australische humor. Dit is een belangrijk onderdeel van Fieldwork (Veldwerk) – Praktisch onderzoek
ter voorbereiding op een antropologisch onderzoek.
Een andere moeilijkheid is dat sommige mensen niet zitten te wachten op iemand die ze observeert
of zijn neus steekt in allerlei zaken om hiervan te leren. Daarom is het goed om open en eerlijk te zijn
over de bedoelingen van het onderzoek, te respecteren dat er soms een verzoek komt om iets niet te
publiceren en wellicht soms het geleerde te bespreken met een aantal van de bestudeerde groep.
Antropologie komt in verschillende vormen. De term, die in zijn oorspronkelijke Grieks ‘de studie van
de mens’ betekend, helpt niet echt om één duidelijk beeld te geven van wat antropologie nu precies
inhoud. Zeker wanneer je weet dat sommige antropologen meer met apen en andere niet-menselijke
primaten werken dan met mensen! De term heeft verschillende betekenissen in verschillende landen
en kent zelfs subtiele verschillen in het zelfde land. Zelfs bij antropologen zelf is de term een breed
begrip. Deze introductie gaat over de verschillende dingen die antropologen doen om deze titel te
verdienen.
In dit boek ligt onze focus voornamelijk op de sociale en culturele antropologie. Daarom gaan we niet
in op archeologie. Soms wordt archeologie ook onder antropologie gerekend maar archeologie heeft
zijn eigen experts en methodes. We gaan ook niet in op biologische antropologie. Dit is wederom
verwant, maar gaat voornamelijk over anatomie, psychologie en, zoals ook bij archeologie, het
onderzoeken van voorwerpen uit de oudheid om zo theorieën te vormen over evolutie van de mens.
Ik Amerika wordt taalwetenschap ook gezien als tak van antropologie. We zullen dit veld hier en daar
raken, maar alleen waar het ons de sociale en culturele aspecten van het menselijk leven helpt
begrijpen.
Wat sociale en culturele antropologen delen is een interesse in de verschillende manieren waarop
mensen naar de wereld kijken waar ze in leven. Niet individueel, maar de verschillen tussen mensen
wonend in bijvoorbeeld Birmingham en Brighton, of Bermuda en Bangkok, of misschien zelfs een
aantal groepen in één stad. Er is een bijna ongelimiteerde verscheidenheid aan wereld visies voor ons
om te bestuderen, en elke antropoloog streeft, in ieder geval voor een periode, om zich te
specialiseren in één van deze.
De meeste sociale antropologen verkrijgen hun specialistische kennis door een jaar of langer te gaan
wonen in de maatschappij die ze onderzoeken. Ze proberen zo precies mogelijk te leven als de lokale
bewoners om zo uit te zoeken hoe het is om deel uit te maken van die maatschappij.
Deze vorm van onderzoeken heet: Participant Observation (Deelname observatie) – Een methode
waarin antropologen over mensen leren door ze te observeren alsmede deel te nemen aan hun
leven. De antropoloog doet alles wat de geobserveerde mensen ook doen. Dit gaat zover als nodig,
van het deelnemen aan intieme ceremonies en rites tot zelfs het innemen van psychedelische drugs
of lange perioden van de nacht in een ijskoude beek staan. Het idee is om exact te ervaren wat de
bestudeerde persoon ervaart.
Erg belangrijk hierbij is het leren van de taal. Het werken met tolken geeft volgens veel antropologen
een inadequaat beeld omdat woorden in een context vaak een andere betekenis hebben dan in een
woordenboek wordt beschreven.
Zelfs wanneer een antropoloog werkt in een gebied waar zijn moedertaal wordt gesproken is het
noodzaak om hier rekening mee te houden. Elke taal kent verschillen in de verschillende regio’s,
maar ook als het gaat om etnische afkomst, klasse of beroep. Hier moet een antropoloog bijzonder
rekening mee houden. Denk bijvoorbeeld aan de verschillen tussen Amerikaanse, Engelse en
Australische humor. Dit is een belangrijk onderdeel van Fieldwork (Veldwerk) – Praktisch onderzoek
ter voorbereiding op een antropologisch onderzoek.
Een andere moeilijkheid is dat sommige mensen niet zitten te wachten op iemand die ze observeert
of zijn neus steekt in allerlei zaken om hiervan te leren. Daarom is het goed om open en eerlijk te zijn
over de bedoelingen van het onderzoek, te respecteren dat er soms een verzoek komt om iets niet te
publiceren en wellicht soms het geleerde te bespreken met een aantal van de bestudeerde groep.
