Aansprakelijkheidsrecht 2
Waar gaan we het over hebben?
Wie is aanspraakelijk en wie betaalt er
Aansprakelijkheid
Brugerlijk: De opzet is het slachtoffer gaan vergoeden
- Buitencontractueel (BCA) (je hebt geen enkele verbintenis met de beklaagde)
- Contractueel
Strafrechtelijk: fraude, witwassen en verduistering
Deontlogisch: hier zal het BIV uitspraken over doen. De meest voorkomende hiervan
is het misbruiken van de 3e rekening
Oefening PPt les 1
1. Een botsing Burgerrechtelijk buitencontractueel/ook strafrecht want politie
rechtbank
2. Dakwerker burgerrechterlijk contractuele aansprakelijkheid
3. Vastgoedmakelaar Burgerrechtelijk buitencontractueel (de makelaar heeft geen
contract met de kandidaat koper, bemiddelaar)
4. Buurtbewoner Burgerrechtelijk buitencontractueel
Voorwaarden voor aansprakelijkheid:
= Er moet een fout zijn gebeurd en er moet ook schade zijn. Er moet dus een Causaal
verband zijn.
BCA 1ste voorwaarde Een fout
We maken onderscheid tussen 2 soorten
Persoonlijke aansprakelijkheid: Aansprakelijk voor eigen gedrag
Kwalitatieve aansprakelijkheid: iemand anders zijn gedrag of fouten
o Ondernemingen over werknemers
Wel als WN een zware fout maakt
WN doet bedrog (opzettelijk)
WN maakt een vaak voorkoemde lichte fout, WN maakt veel kleine
foutjes (andere werknemer lastigvallen)
o Kinderen (voogd)
o Dieren
o Gebouwen (eigenaar is aansprakelijk) Trap dat instort hoort hierbij
o De bewaarder van een gebrekkige zaak (1 traptreden stort in)
Aansprakelijkheid voor eigen gedrag:
Art. 1382 oud BW:
,Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht
degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden.
Art. 1383 oud BW:
Ieder is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke hij door zijn daad, maar ook voor die
welke hij door zijn nalatigheid of door zijn onvoorzichtigheid heeft veroorzaakt.
2 vereisten voor aansprakelijkheid voor eigen gedrag
Eerste vereiste Objectief ellement:
= Onrechtmatige handelen: Schendingen van de algemene zorgvuldigheidsnorm of van een
bepaald gebod of verbod
Wanneer Vervul je het objectief ellement :
De schending van een gedragsnorm
a. Wanneer een norm een bepaald gedrag gebiedt of verbiedt, is de loutere
overtreding van die norm een buitencontractuele fout (op voorwaarde dat de
schending wetens en willens gebeurde).
b. Geen toetsing aan de algemene zorgvuldigheidsnorm en
voorzienbaarheidsvereiste (zie volgende slide)
c. Handelen in overeenstemming met de wet betekent niet automatisch dat
men geen fout begaat. ( aannemer werd toegestaan om dynamiet te
gerbuiken maar hij gebruikt te veel)
De schending van de algemene zorgvuldigheidsnorm
d. Dit is abstracto: Het feitelijk gedrag van een schadeverwekker zal worden
getoetst aan het gedrag van een normaal zorgvuldig en vooruitziend persoon
(bonus pater familias) geplaatst in dezelfde externe omstandigheden
1. Vooruitziend: Nedeligen gevolgen van handelen inbeelden
2. Zorgvuldigheid: gepaste voorzorgsmaatregelen nemen
3. In dezelfde externe omstandigheden: enkel de externe
omstandigheden zoals plaats, tijd, de atmosferische toestand,
met intern zoals itelligentie of leeftijd(ervaring) wordt GEEN
rekening gehouden
4. Beroepsbekwaamheid: kan enkel rekening houden tijdens het
uitvoeren van zijn werk en zal rekening houden met de vereiste
bekwaamheid denk aan ik metsel een muur fout dan zal de
rechter bekijken hoe een goede aannemer deze muur zou
hebben gemetseld
Oefening:
Schending van een decreet gedragsnorm
Schending van de zorgvuldigheidsnorm hij houd rekening met ervaring en dat is een
intern aspect
, Tweede vereiste Het subjectieve element
= De dader vh foutieve gedrag moet op het moment van het schadegeval schuldbekwaam
zijn en vervolgens moet de daad of het nalaten aan hem kunnen worden toegerekend
Schuldbekwaamheid: dader op moment vd feiten bekwaam was zijn
handelen te beheersen
Onderzoek in concreto: de rechter moet rekening houden met de
geestelijke capaciteiten (leeftijd/geestenstoris)
Iedereen is in principe schuldbekwaam
Is vereist bij schendning vd algemene zorgvuldigheidsnorm en schending
van een gedragsnorm
Toepassingsgevallen van GEBREK aan schuldbekwaamheid
De infantes =
• Case. 30 mei 1969 (roltraparrest): een kind kan slechts persoonlijk
aansprakelijk worden gesteld wanneer hij het oordeel des onderscheids bezit
• Het kind moet in staat zijn om de gevolgen van zijn daden in te
schatten.
• De beoordeling vd vrije wil vd minderjarige schadeverwekker zal
steeds in concreto gebeuren
• Meestal vanaf 7 à 8 jaar.
Denk er aan, wanneer de rechter de kinderen niet aansprakelijk stelt kunnen de slachtoffers
nog steeds de ouders aanspreken (Art. 1384)
Geestenzieken =
Schade verwekkers die op moment feiten niet is staat zijn hun handelen te
beoordelen wegens geestestoornis schuldonbekwaam
Handeling niet vrij en bewust. Het subjectief ellement is niet vervuld. Om er
voor te zorgen dat schade onvergoed zou zijn is er Art. 1386bis Oud BW.
Wie valt er onder deze regeleling van geestenzieke:
De rechter moet in concreto nagaan of de schadeverwekker geschikt was om zijn daden
te controleren
De schuldonbekwaamheid moet
a. Ontoerekenbaar: schuldonbekwaamheid mag niet et wijten zijn aan de fout van
aangesprokene (geestesstoornis door overmatig alcoholgebruik)
b. Onvoorzienbaar: Als je aan bepaalde geestestoornis lijd mag je niet in situaties
terechtkomen die tot schade kunnen leiden
c. Onoverkomelijkheid: Na het opkomen van symptomen mag je bepaalde
handelingen niet verder uitvoeren epilepsy en auto rijden
, Het subjectief element: toerekenbaar
de schadeverwekker kan slechts aansprakelijk worden gesteld ingeval hij uit vrije en
bewuste wil onrechtmatig heeft gehandeld.
Indien schuldbekwaam, principieel ook toerekenbaar, tenzij
1. Overmacht = niet aansprakelijk wegens onvoorzienbare en onweerstaanbare
gebeurtenissen die hem niet kan worden toegerekend
• Onvoorzienbaar: toets aan zorgvuldigheidsnorm – had een nrml
vooruitziende, zorgvuldige persoon, in dezelfde omstandigheden, de
gebeurtenis kunnen voorzien?
• Onweerstaanbaar: de feitenrechter moet in alle redelijkheid beoordelen of hij
anders kon handelen dan hij deed.
• Niet-toerekenbaarheid: houdt in dat hij deze gebeurtenis niet (mee) mag
hebben veroorzaakt door zijn eigen fout (bv. oververmoeid/dronken achter
stuur)
2. Rechtvaardigheidsgronden = Een externe, onvoorziene en onoverkomelijke
omstandigheden die de vrije wil vd schadeverwekker uitschakelt:
• Wettige verdediging: moet proportioneel zijn en moet stoppen wanneer de
aanval stopt
• Noodtoestand:
• Bevel/toelating van de wet of overheid: Bv van de we mag een arts snijden in
andere mensen of bevel van een verkeersagent
• Dwang (fysiek of psychisch)
• Onoverkomelijke dwaling
Oefeningen:
1. Wettelijke verdiging maar was niet proportioneel
2. De rechtbank aanvaard dit niet als psychische dwang
3. Neen, een dakconstructie moet af/onafgewerkt bestand moeten zijn tegen
windstoten van die soort
Rechtsmisbruik:
= de uitoefening van een recht op een wijze die kennelijk de grenzen te buiten gaat vd
normale uitoefening van dat recht door een voorzichtig en bezorgd persoon.
Iemand die rechtsmisbruik pleegt begaat een fout (Art 1382 oud BW) .
Rechtsmisbruik kan gebeuren in contractuele context (toepassing vragen van een
overdreven, onredelijk beding)
Waar gaan we het over hebben?
Wie is aanspraakelijk en wie betaalt er
Aansprakelijkheid
Brugerlijk: De opzet is het slachtoffer gaan vergoeden
- Buitencontractueel (BCA) (je hebt geen enkele verbintenis met de beklaagde)
- Contractueel
Strafrechtelijk: fraude, witwassen en verduistering
Deontlogisch: hier zal het BIV uitspraken over doen. De meest voorkomende hiervan
is het misbruiken van de 3e rekening
Oefening PPt les 1
1. Een botsing Burgerrechtelijk buitencontractueel/ook strafrecht want politie
rechtbank
2. Dakwerker burgerrechterlijk contractuele aansprakelijkheid
3. Vastgoedmakelaar Burgerrechtelijk buitencontractueel (de makelaar heeft geen
contract met de kandidaat koper, bemiddelaar)
4. Buurtbewoner Burgerrechtelijk buitencontractueel
Voorwaarden voor aansprakelijkheid:
= Er moet een fout zijn gebeurd en er moet ook schade zijn. Er moet dus een Causaal
verband zijn.
BCA 1ste voorwaarde Een fout
We maken onderscheid tussen 2 soorten
Persoonlijke aansprakelijkheid: Aansprakelijk voor eigen gedrag
Kwalitatieve aansprakelijkheid: iemand anders zijn gedrag of fouten
o Ondernemingen over werknemers
Wel als WN een zware fout maakt
WN doet bedrog (opzettelijk)
WN maakt een vaak voorkoemde lichte fout, WN maakt veel kleine
foutjes (andere werknemer lastigvallen)
o Kinderen (voogd)
o Dieren
o Gebouwen (eigenaar is aansprakelijk) Trap dat instort hoort hierbij
o De bewaarder van een gebrekkige zaak (1 traptreden stort in)
Aansprakelijkheid voor eigen gedrag:
Art. 1382 oud BW:
,Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht
degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden.
Art. 1383 oud BW:
Ieder is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke hij door zijn daad, maar ook voor die
welke hij door zijn nalatigheid of door zijn onvoorzichtigheid heeft veroorzaakt.
2 vereisten voor aansprakelijkheid voor eigen gedrag
Eerste vereiste Objectief ellement:
= Onrechtmatige handelen: Schendingen van de algemene zorgvuldigheidsnorm of van een
bepaald gebod of verbod
Wanneer Vervul je het objectief ellement :
De schending van een gedragsnorm
a. Wanneer een norm een bepaald gedrag gebiedt of verbiedt, is de loutere
overtreding van die norm een buitencontractuele fout (op voorwaarde dat de
schending wetens en willens gebeurde).
b. Geen toetsing aan de algemene zorgvuldigheidsnorm en
voorzienbaarheidsvereiste (zie volgende slide)
c. Handelen in overeenstemming met de wet betekent niet automatisch dat
men geen fout begaat. ( aannemer werd toegestaan om dynamiet te
gerbuiken maar hij gebruikt te veel)
De schending van de algemene zorgvuldigheidsnorm
d. Dit is abstracto: Het feitelijk gedrag van een schadeverwekker zal worden
getoetst aan het gedrag van een normaal zorgvuldig en vooruitziend persoon
(bonus pater familias) geplaatst in dezelfde externe omstandigheden
1. Vooruitziend: Nedeligen gevolgen van handelen inbeelden
2. Zorgvuldigheid: gepaste voorzorgsmaatregelen nemen
3. In dezelfde externe omstandigheden: enkel de externe
omstandigheden zoals plaats, tijd, de atmosferische toestand,
met intern zoals itelligentie of leeftijd(ervaring) wordt GEEN
rekening gehouden
4. Beroepsbekwaamheid: kan enkel rekening houden tijdens het
uitvoeren van zijn werk en zal rekening houden met de vereiste
bekwaamheid denk aan ik metsel een muur fout dan zal de
rechter bekijken hoe een goede aannemer deze muur zou
hebben gemetseld
Oefening:
Schending van een decreet gedragsnorm
Schending van de zorgvuldigheidsnorm hij houd rekening met ervaring en dat is een
intern aspect
, Tweede vereiste Het subjectieve element
= De dader vh foutieve gedrag moet op het moment van het schadegeval schuldbekwaam
zijn en vervolgens moet de daad of het nalaten aan hem kunnen worden toegerekend
Schuldbekwaamheid: dader op moment vd feiten bekwaam was zijn
handelen te beheersen
Onderzoek in concreto: de rechter moet rekening houden met de
geestelijke capaciteiten (leeftijd/geestenstoris)
Iedereen is in principe schuldbekwaam
Is vereist bij schendning vd algemene zorgvuldigheidsnorm en schending
van een gedragsnorm
Toepassingsgevallen van GEBREK aan schuldbekwaamheid
De infantes =
• Case. 30 mei 1969 (roltraparrest): een kind kan slechts persoonlijk
aansprakelijk worden gesteld wanneer hij het oordeel des onderscheids bezit
• Het kind moet in staat zijn om de gevolgen van zijn daden in te
schatten.
• De beoordeling vd vrije wil vd minderjarige schadeverwekker zal
steeds in concreto gebeuren
• Meestal vanaf 7 à 8 jaar.
Denk er aan, wanneer de rechter de kinderen niet aansprakelijk stelt kunnen de slachtoffers
nog steeds de ouders aanspreken (Art. 1384)
Geestenzieken =
Schade verwekkers die op moment feiten niet is staat zijn hun handelen te
beoordelen wegens geestestoornis schuldonbekwaam
Handeling niet vrij en bewust. Het subjectief ellement is niet vervuld. Om er
voor te zorgen dat schade onvergoed zou zijn is er Art. 1386bis Oud BW.
Wie valt er onder deze regeleling van geestenzieke:
De rechter moet in concreto nagaan of de schadeverwekker geschikt was om zijn daden
te controleren
De schuldonbekwaamheid moet
a. Ontoerekenbaar: schuldonbekwaamheid mag niet et wijten zijn aan de fout van
aangesprokene (geestesstoornis door overmatig alcoholgebruik)
b. Onvoorzienbaar: Als je aan bepaalde geestestoornis lijd mag je niet in situaties
terechtkomen die tot schade kunnen leiden
c. Onoverkomelijkheid: Na het opkomen van symptomen mag je bepaalde
handelingen niet verder uitvoeren epilepsy en auto rijden
, Het subjectief element: toerekenbaar
de schadeverwekker kan slechts aansprakelijk worden gesteld ingeval hij uit vrije en
bewuste wil onrechtmatig heeft gehandeld.
Indien schuldbekwaam, principieel ook toerekenbaar, tenzij
1. Overmacht = niet aansprakelijk wegens onvoorzienbare en onweerstaanbare
gebeurtenissen die hem niet kan worden toegerekend
• Onvoorzienbaar: toets aan zorgvuldigheidsnorm – had een nrml
vooruitziende, zorgvuldige persoon, in dezelfde omstandigheden, de
gebeurtenis kunnen voorzien?
• Onweerstaanbaar: de feitenrechter moet in alle redelijkheid beoordelen of hij
anders kon handelen dan hij deed.
• Niet-toerekenbaarheid: houdt in dat hij deze gebeurtenis niet (mee) mag
hebben veroorzaakt door zijn eigen fout (bv. oververmoeid/dronken achter
stuur)
2. Rechtvaardigheidsgronden = Een externe, onvoorziene en onoverkomelijke
omstandigheden die de vrije wil vd schadeverwekker uitschakelt:
• Wettige verdediging: moet proportioneel zijn en moet stoppen wanneer de
aanval stopt
• Noodtoestand:
• Bevel/toelating van de wet of overheid: Bv van de we mag een arts snijden in
andere mensen of bevel van een verkeersagent
• Dwang (fysiek of psychisch)
• Onoverkomelijke dwaling
Oefeningen:
1. Wettelijke verdiging maar was niet proportioneel
2. De rechtbank aanvaard dit niet als psychische dwang
3. Neen, een dakconstructie moet af/onafgewerkt bestand moeten zijn tegen
windstoten van die soort
Rechtsmisbruik:
= de uitoefening van een recht op een wijze die kennelijk de grenzen te buiten gaat vd
normale uitoefening van dat recht door een voorzichtig en bezorgd persoon.
Iemand die rechtsmisbruik pleegt begaat een fout (Art 1382 oud BW) .
Rechtsmisbruik kan gebeuren in contractuele context (toepassing vragen van een
overdreven, onredelijk beding)
