Psychodiagnostiek SPP 3
1
,1. Les 1
1.1. Psychodiagnostiek binnen SPP
- Wie doet aan psychodiagnostiek binnen SPP-werksettings?
o Diensten/organisaties: CLB/COS/OOOC/Revalidatiecentrum/MPI/CKG/multidisciplinaire
zelfstandige praktijken …
o BaTp, orthopedagogen, psychologen, maatschappelijke werkers, logopedisten, revalidatieartsen,
kinder- en jeugdpsychiaters ..
o Diagnostiek binnen SPPS gebeurt binne een multidisciplinair team
- Waarom aan diagnostiek doen?
o Inzicht in problemen
o Bruikbare adviezen formuleren
o Kwalitatieve begeleiding op maat aanbieden
- Hoe?
o Via principes van psychodiagnostisch procesmodel
1.1.1. (Kind)diagnostiek ter discussie
- Nadelen kind diagnostiek
o Kind gedraag zich naar label (selffulfilling prophecy) (stigmatisering)
o Tunnelvisie -> te snel ingaan op idee van ouders, andere zaken te weinig zien (confirmation bias)
o Stigmatisering van de omgeving
o Kinderen in ‘hokjes’, gereduceerd tot ‘stoornis’
o Enkel aandacht voor at ‘afwijkend’ is
o Te veel focus op kindproblematiek en te weinig op de omgevingsfactoren
o …
- Voordelen kind diagnostiek
o Opluchting voor kind (‘Ben niet dom’)
o Begrip en erkenning in omgeving kind
o Schuldgevoel bij ouders wegnemen
o Vergemakkelijkt communicatie tss hulpverleners, betere samenwerking
o Essentieel voor bepalen juiste aanpak
o Diagnostiek vormt toegangspoort tot gepaste begeleiding en financiële tegemoetkoming
o …
Bv. ADHD tijdens schoolleeftijd veel last van moeilijke concentratie -> voldoen aan criteria MAAR wordt
groot en komt in secundair onderwijs met bv. handen werken, niet constant stil moeten zitten
functioneert beter, minder last (voldoet niet meer aan criteria)
= Dynamische manier om naar stoornis te kijken
2
,1.1.2. Uitgangspunten van het psychodiagnostisch procesmodel
Een psychodiagnosticus …
1. Handelt en denkt als een scientist-practitioner
2. Stemt optimaal af op de cliënt
3. Handelt en denkt interventiegericht
4. Handelt en denkt systematisch
5. Handelt en denkt vanuit een transactioneel referentiekader
6. Handelt en denkt in constructieve samenwerking met cliënt en zijn omgeving
7. Handelt en denkt fair en cultuurbewust
8. Benut en versterkt de positieve kenmerken van de cliënt en zijn omgeving
9. Handelt en denkt volgens deontologische richtlijnen
Bv. examentaak “Neem deze casus grondig door en bespreek kritisch de toepassing van de 9 uitgangspunten. Geef
hieromtrent feedback aan je collega. Welke uitgangspunten worden reeds goed toegepast en bij welke uitgangspunten
zie je nog suggesties voor verbetering? Bespreek en motiveer!
1.2. De intake binnen SPP
Praktijk ervaringen intake?
- Informatie verzameld op stage via welke methode?
o Gesprek, dossierstudie, telefoon, screeningsinstrumenten, observatiegegevens
- Intakegesprek gehad met wie?
o Kind, ouders/gezin, leerkrachten, andere hulpverleners
- 1 of meerdere intake gesprekken mogelijk
o Met versch informanten
1.2.1.
Analyse
van kind en context
- Breed kijken vanuit
transactioneel
referentiekader
- Context binnen SPP:
opvoedingssituatie en
onderwijsleersituatie
1.2.2. Aspecten van de OLS & OS
- Analyse opvoeding en gezin
o Wanneer werkrelatie ok is
Vertrouwensrelatie
o Zet aan tot zelfreflectie
- Geen checklist
o Zeer persoonlijk, ook afh van de hulpvraag
3
, o Focus op Need to know (niet nice to know)
o Je moet/kan niet alles in kaart brengen
Jezelf de ruimte geven om af en toe iets te vergeten en daarna recht te zetten
- In kaart brengen van pedagogische vraag en pedagogisch aanbod
1.2.2.1. De opvoedingssituatie (OS)
- Pedagogische vraag (KIND)
o In de interacties met de opvoeder presenteert het kind zich als ontwikkelende persoon.
o Het kind zendt hierbij een bepaalde nood uit naar zijn opvoeders met betrekking tot aandacht,
hulp, grenzen en sanctioneren.
- Pedagogisch aanbod (OUDER/OPVOEDER/VOOGD)
o De opvoeder is diegene die zich verantwoordelijk voelt voor de ontwikkeling van het kind.
o De opvoeder stelt daarbij een bepaald pedagogisch aanbod en geeft op een bepaalde manier
aandacht, biedt hulp, stelt grenzen en sanctioneert.
!! AFSTEMMING tussen pedagogische vraag en pedagogisch aanbod
- Aandacht geven
= Alle handelingen waardoor de opvoeder uitdrukt dat hij oog heeft voor het kind
o Oog hebben voor het kind
o Actief luisteren
o Toekijken
o Belangstelling tonen
o Fysiek contact maken
o Positieve/negatieve aandacht geven
o …
- Hulp bieden
= De handelingen waarmee de opvoeder het kind bijstaat of bewkaam maakt in het verrichten van nog
niet (helemaal) verworven handelingen
o Bijstaan van het kind
o Geven van info
o Structuur v/e situatie uitleggen
o Iets voordoen
o Structuur bieden
o …
- Grenzen stellen
= Alle handelingen v/d opvoeder die een bep. gedrag v/h kind expliciet voorschrijven of inperken
o Bep. gedrag inperken of voorschrijven
o Bevelen
o Verbieden
o Dreigen
o Afspraken maken
o Regels opstellen
o …
- Sanctioneren
= Handelingen in reactie op grensrespecterend of grensoverschrijdend gedrag v/h kind
o Straffen
o Materiaal belonen (bv. snoepje) of sociaal belonen (bv. compliment)
o Negeren
o Time out
4
1
,1. Les 1
1.1. Psychodiagnostiek binnen SPP
- Wie doet aan psychodiagnostiek binnen SPP-werksettings?
o Diensten/organisaties: CLB/COS/OOOC/Revalidatiecentrum/MPI/CKG/multidisciplinaire
zelfstandige praktijken …
o BaTp, orthopedagogen, psychologen, maatschappelijke werkers, logopedisten, revalidatieartsen,
kinder- en jeugdpsychiaters ..
o Diagnostiek binnen SPPS gebeurt binne een multidisciplinair team
- Waarom aan diagnostiek doen?
o Inzicht in problemen
o Bruikbare adviezen formuleren
o Kwalitatieve begeleiding op maat aanbieden
- Hoe?
o Via principes van psychodiagnostisch procesmodel
1.1.1. (Kind)diagnostiek ter discussie
- Nadelen kind diagnostiek
o Kind gedraag zich naar label (selffulfilling prophecy) (stigmatisering)
o Tunnelvisie -> te snel ingaan op idee van ouders, andere zaken te weinig zien (confirmation bias)
o Stigmatisering van de omgeving
o Kinderen in ‘hokjes’, gereduceerd tot ‘stoornis’
o Enkel aandacht voor at ‘afwijkend’ is
o Te veel focus op kindproblematiek en te weinig op de omgevingsfactoren
o …
- Voordelen kind diagnostiek
o Opluchting voor kind (‘Ben niet dom’)
o Begrip en erkenning in omgeving kind
o Schuldgevoel bij ouders wegnemen
o Vergemakkelijkt communicatie tss hulpverleners, betere samenwerking
o Essentieel voor bepalen juiste aanpak
o Diagnostiek vormt toegangspoort tot gepaste begeleiding en financiële tegemoetkoming
o …
Bv. ADHD tijdens schoolleeftijd veel last van moeilijke concentratie -> voldoen aan criteria MAAR wordt
groot en komt in secundair onderwijs met bv. handen werken, niet constant stil moeten zitten
functioneert beter, minder last (voldoet niet meer aan criteria)
= Dynamische manier om naar stoornis te kijken
2
,1.1.2. Uitgangspunten van het psychodiagnostisch procesmodel
Een psychodiagnosticus …
1. Handelt en denkt als een scientist-practitioner
2. Stemt optimaal af op de cliënt
3. Handelt en denkt interventiegericht
4. Handelt en denkt systematisch
5. Handelt en denkt vanuit een transactioneel referentiekader
6. Handelt en denkt in constructieve samenwerking met cliënt en zijn omgeving
7. Handelt en denkt fair en cultuurbewust
8. Benut en versterkt de positieve kenmerken van de cliënt en zijn omgeving
9. Handelt en denkt volgens deontologische richtlijnen
Bv. examentaak “Neem deze casus grondig door en bespreek kritisch de toepassing van de 9 uitgangspunten. Geef
hieromtrent feedback aan je collega. Welke uitgangspunten worden reeds goed toegepast en bij welke uitgangspunten
zie je nog suggesties voor verbetering? Bespreek en motiveer!
1.2. De intake binnen SPP
Praktijk ervaringen intake?
- Informatie verzameld op stage via welke methode?
o Gesprek, dossierstudie, telefoon, screeningsinstrumenten, observatiegegevens
- Intakegesprek gehad met wie?
o Kind, ouders/gezin, leerkrachten, andere hulpverleners
- 1 of meerdere intake gesprekken mogelijk
o Met versch informanten
1.2.1.
Analyse
van kind en context
- Breed kijken vanuit
transactioneel
referentiekader
- Context binnen SPP:
opvoedingssituatie en
onderwijsleersituatie
1.2.2. Aspecten van de OLS & OS
- Analyse opvoeding en gezin
o Wanneer werkrelatie ok is
Vertrouwensrelatie
o Zet aan tot zelfreflectie
- Geen checklist
o Zeer persoonlijk, ook afh van de hulpvraag
3
, o Focus op Need to know (niet nice to know)
o Je moet/kan niet alles in kaart brengen
Jezelf de ruimte geven om af en toe iets te vergeten en daarna recht te zetten
- In kaart brengen van pedagogische vraag en pedagogisch aanbod
1.2.2.1. De opvoedingssituatie (OS)
- Pedagogische vraag (KIND)
o In de interacties met de opvoeder presenteert het kind zich als ontwikkelende persoon.
o Het kind zendt hierbij een bepaalde nood uit naar zijn opvoeders met betrekking tot aandacht,
hulp, grenzen en sanctioneren.
- Pedagogisch aanbod (OUDER/OPVOEDER/VOOGD)
o De opvoeder is diegene die zich verantwoordelijk voelt voor de ontwikkeling van het kind.
o De opvoeder stelt daarbij een bepaald pedagogisch aanbod en geeft op een bepaalde manier
aandacht, biedt hulp, stelt grenzen en sanctioneert.
!! AFSTEMMING tussen pedagogische vraag en pedagogisch aanbod
- Aandacht geven
= Alle handelingen waardoor de opvoeder uitdrukt dat hij oog heeft voor het kind
o Oog hebben voor het kind
o Actief luisteren
o Toekijken
o Belangstelling tonen
o Fysiek contact maken
o Positieve/negatieve aandacht geven
o …
- Hulp bieden
= De handelingen waarmee de opvoeder het kind bijstaat of bewkaam maakt in het verrichten van nog
niet (helemaal) verworven handelingen
o Bijstaan van het kind
o Geven van info
o Structuur v/e situatie uitleggen
o Iets voordoen
o Structuur bieden
o …
- Grenzen stellen
= Alle handelingen v/d opvoeder die een bep. gedrag v/h kind expliciet voorschrijven of inperken
o Bep. gedrag inperken of voorschrijven
o Bevelen
o Verbieden
o Dreigen
o Afspraken maken
o Regels opstellen
o …
- Sanctioneren
= Handelingen in reactie op grensrespecterend of grensoverschrijdend gedrag v/h kind
o Straffen
o Materiaal belonen (bv. snoepje) of sociaal belonen (bv. compliment)
o Negeren
o Time out
4
