Hoofdstuk 12 - Hormonen
§1 - De aanmaak van hormonen
endocriene klieren
- geven stoffen af aan het inwendige milieu
- bijv. hormoonklieren
exocriene klieren
- geven stoffen af aan
- geven stoffen af aan het uitwendige milieu
- bijv. zweetklieren
cellen met passende receptoreiwitten reageren op hormonen
- deze doelwit eiwitten bevinden zich in doelwitorganen
als een hormoon op een eiwit past, zet dit veranderingen aan in de lichaamsprocessen
- je lichaamsprocessen veranderen door de omgeving
- de hormonen zorgen dat deze weer in balans komen
coördinatie van deze hormonen komt uit de hypofyse
- hypofyse verbindt het hormoon- en het zenuwstelsel de hypothalamus geeft
informatie over het lichaam aan de hypofyse
- als reactie op deze informatie zet de hypofyse hormoonklieren aan zodat hormonen
geproduceerd worden
- ook zorgt de hypofyse voor de groei van geslachtscellen
2 delen van de hypofyse
- neurohypofyse (achterkwab)
- heeft zenuwweefsel wat verbonden is met neuronen uit de hypothalamus
- adenohypofyse (voorkwab)
- bestaat uit klierweefsel
homeostase = het constant houden van het interne milieu
- hypothalamus meet een dalende bloeddruk
- hypothalamus maakt neurohormoon als reactie
- neurohormoon komt aan in de neurohypofyse
- de zenuwen in de neurohypofyse geven het hormoon af aan het bloed
- het lichaam reageert op het hormoon
- hypothalamus geeft releasing-hormonen af aan het bloed
- deze hormonen gaan rechtstreeks naar de adenohypofyse
- als reactie gaat de adenohypofyse hormonen maken en afgeven
- bij een negatieve terugkoppeling wordt er door de hypothalamus ook
inhibiting-hormoon geproduceerd
- deze hormonen gaan ook rechtstreeks naar de adenohypofyse
- als reactie stop de adenohypofyse met het maken van een specifiek hormoon
, werking van vrouwelijke geslachtshormonen
- FSH wordt afgegeven door de adenohypofyse waardoor de follikelgroei gestimuleerd
wordt
- follikels maken oestradiol
- stijging in afgifte van oestradiol zorgt voor de afgifte van LH door de hypofyse
- LH zorgt voor een ovulatie
- als de follikel niet bevrucht wordt
- de resten van de follikel worden het gele lichaam
- gele lichaam produceert oestradiol en progesteron
- deze hormonen remmen de aanmaakt van FSH-RH waardoor er minder FSH
wordt geproduceerd
- dit is een negatieve terugkoppeling: hormoonconcentratie blijft rond de norm
ook sommige plantenstoffen kunnen zich binden aan membraanreceptoren
- dit beinvloed de werking van de hormonen in je lichaam
§2 - Reacties op hormonen
hormonen zorgen stapsgewijs voor verschillende reacties
groeien
- hypothalamus geeft GHRH af (groeihormoon, releasing hormoon)
- hierdoor gaat je hypofyse GH afgeven (groeihormoon)
- Door GH gaat je lever IGF aanmaken en afgeven (insulin-like growth factor)
- je lever werkt nu als hormoonklier
- door IGF gaan je kraakbeencellen delen en differentiëren tot botcellen: je groeit
- nu de puberteit verdwijnen je groeischijven met kraakbeencellen
- IGF wordt nog wel afgegeven voor bijvoorbeeld de afbraak van vetten
omgaan met stress
- de hypothalamus geeft CRH af (corticotropine releasing hormoon)
- hierdoor gaat de hypofyse ACTH maken (adrenocorticotroop hormoon)
- door ACTH gaat het bijnierschors verschillende hormonen maken waaronder cortisol
- door cortisol gaat je hartslag en suikerspiegel omhoog en maakt je meer alert
hormonen werken alleen bij cellen met het juiste receptor eiwit
- steroïdhormonen
- gemaakt uit cholesterol
- kunnen gemakkelijk door het celmembraan heen
- hechten zich aan de receptoren in het grondplasma
- hormoon + juiste receptor = hormoon-receptor-complex
- het DNA wordt geactiveerd waardoor het RNA zorgt voor een bepaalde eiwit
- deze eiwitten worden afgebroken nadat ze gebruikt zijn
- peptidehormonen
- gemaakt uit aminozuren
- binden aan receptoren op het celmembraan
- na de koppeling geeft de receptor aan de binnenkant van de cel een signaal
§1 - De aanmaak van hormonen
endocriene klieren
- geven stoffen af aan het inwendige milieu
- bijv. hormoonklieren
exocriene klieren
- geven stoffen af aan
- geven stoffen af aan het uitwendige milieu
- bijv. zweetklieren
cellen met passende receptoreiwitten reageren op hormonen
- deze doelwit eiwitten bevinden zich in doelwitorganen
als een hormoon op een eiwit past, zet dit veranderingen aan in de lichaamsprocessen
- je lichaamsprocessen veranderen door de omgeving
- de hormonen zorgen dat deze weer in balans komen
coördinatie van deze hormonen komt uit de hypofyse
- hypofyse verbindt het hormoon- en het zenuwstelsel de hypothalamus geeft
informatie over het lichaam aan de hypofyse
- als reactie op deze informatie zet de hypofyse hormoonklieren aan zodat hormonen
geproduceerd worden
- ook zorgt de hypofyse voor de groei van geslachtscellen
2 delen van de hypofyse
- neurohypofyse (achterkwab)
- heeft zenuwweefsel wat verbonden is met neuronen uit de hypothalamus
- adenohypofyse (voorkwab)
- bestaat uit klierweefsel
homeostase = het constant houden van het interne milieu
- hypothalamus meet een dalende bloeddruk
- hypothalamus maakt neurohormoon als reactie
- neurohormoon komt aan in de neurohypofyse
- de zenuwen in de neurohypofyse geven het hormoon af aan het bloed
- het lichaam reageert op het hormoon
- hypothalamus geeft releasing-hormonen af aan het bloed
- deze hormonen gaan rechtstreeks naar de adenohypofyse
- als reactie gaat de adenohypofyse hormonen maken en afgeven
- bij een negatieve terugkoppeling wordt er door de hypothalamus ook
inhibiting-hormoon geproduceerd
- deze hormonen gaan ook rechtstreeks naar de adenohypofyse
- als reactie stop de adenohypofyse met het maken van een specifiek hormoon
, werking van vrouwelijke geslachtshormonen
- FSH wordt afgegeven door de adenohypofyse waardoor de follikelgroei gestimuleerd
wordt
- follikels maken oestradiol
- stijging in afgifte van oestradiol zorgt voor de afgifte van LH door de hypofyse
- LH zorgt voor een ovulatie
- als de follikel niet bevrucht wordt
- de resten van de follikel worden het gele lichaam
- gele lichaam produceert oestradiol en progesteron
- deze hormonen remmen de aanmaakt van FSH-RH waardoor er minder FSH
wordt geproduceerd
- dit is een negatieve terugkoppeling: hormoonconcentratie blijft rond de norm
ook sommige plantenstoffen kunnen zich binden aan membraanreceptoren
- dit beinvloed de werking van de hormonen in je lichaam
§2 - Reacties op hormonen
hormonen zorgen stapsgewijs voor verschillende reacties
groeien
- hypothalamus geeft GHRH af (groeihormoon, releasing hormoon)
- hierdoor gaat je hypofyse GH afgeven (groeihormoon)
- Door GH gaat je lever IGF aanmaken en afgeven (insulin-like growth factor)
- je lever werkt nu als hormoonklier
- door IGF gaan je kraakbeencellen delen en differentiëren tot botcellen: je groeit
- nu de puberteit verdwijnen je groeischijven met kraakbeencellen
- IGF wordt nog wel afgegeven voor bijvoorbeeld de afbraak van vetten
omgaan met stress
- de hypothalamus geeft CRH af (corticotropine releasing hormoon)
- hierdoor gaat de hypofyse ACTH maken (adrenocorticotroop hormoon)
- door ACTH gaat het bijnierschors verschillende hormonen maken waaronder cortisol
- door cortisol gaat je hartslag en suikerspiegel omhoog en maakt je meer alert
hormonen werken alleen bij cellen met het juiste receptor eiwit
- steroïdhormonen
- gemaakt uit cholesterol
- kunnen gemakkelijk door het celmembraan heen
- hechten zich aan de receptoren in het grondplasma
- hormoon + juiste receptor = hormoon-receptor-complex
- het DNA wordt geactiveerd waardoor het RNA zorgt voor een bepaalde eiwit
- deze eiwitten worden afgebroken nadat ze gebruikt zijn
- peptidehormonen
- gemaakt uit aminozuren
- binden aan receptoren op het celmembraan
- na de koppeling geeft de receptor aan de binnenkant van de cel een signaal
