Inhoudstafel
De toegankelijkheid van hulp- en dienstverlening p.81-84 handboek .............................................................7
1.1 Inleiding..................................................................................................................................................7
1.2 de vraagzijde...........................................................................................................................................7
1.3 De aanbodszijde......................................................................................................................................8
1) Bekendheid..........................................................................................................................................8
2) Bereikbaarheid.....................................................................................................................................9
3) Beschikbaarheid...................................................................................................................................9
4) Begrijpbaarheid...................................................................................................................................9
5) Betrouwbaarheid:................................................................................................................................9
6) Betaalbaarheid:..................................................................................................................................10
7) Bruikbaarheid....................................................................................................................................10
8) Binnenste b - eigen term....................................................................................................................10
GENERALISTISCH SOCIAAL WERK....................................................................................................................16
1. Introductie..............................................................................................................................................17
2. Microniveau............................................................................................................................................17
2.1 Integrale benadering.........................................................................................................................18
2.2 Rechtenbenadering...........................................................................................................................19
3. Mesoniveau ( op maat van de cliënt)......................................................................................................19
3.1 De generalist als informatieverstrekker...........................................................................................19
3.2 De generalist als ondersteuner........................................................................................................20
3.3 De generalist als onderhandelaar....................................................................................................20
Ankerfiguur.........................................................................................................................................20
Conclusie – generalist op micro- en mesoniveau....................................................................................20
4. Macroniveau...........................................................................................................................................20
4.1. Samenstelling Vlaamse regering......................................................................................................21
4.2. Bevoegdheden (alleen rode dingen kennen, niet alles dus)............................................................21
4.3. Septemberverklaring.......................................................................................................................21
4.4. Analyse Septemberverklaring: kinderbijslag....................................................................................22
4.4. Analyse Septemberverklaring: energie............................................................................................22
4.4. Analyse Septemberverklaring: welzijn.............................................................................................22
4.4. Analyse Septemberverklaring: onderwijs.........................................................................................22
4.4. Analyse Septemberverklaring: wonen.............................................................................................23
5. GENERALISTISCH SOCIAAL WERK IN DE LIFT BIJ OCMW’S......................................................................23
AFSTAND EN NABIJHEID IN EEN HULPVERLENINGSRELATIE...........................................................................30
1. Inleiding..................................................................................................................................................30
2. De hulpverlener op twee benen.............................................................................................................30
Doe-been................................................................................................................................................30
1
, Betekenis-been.......................................................................................................................................30
3. Afstand en nabijheid: een mogelijke drempel vanuit de hulpverlener...................................................30
4. De juiste balans proberen te vinden.......................................................................................................31
4.1 Zelfzorg (ABC zelfzorg)......................................................................................................................31
Aandacht en Acceptatie......................................................................................................................31
Balans.................................................................................................................................................31
4.2 (Zelf) reflectie....................................................................................................................................32
4.3 Begrenzing........................................................................................................................................32
4.4 Integriteit..........................................................................................................................................32
5. Online hulp - dilemma van afstand en nabijheid....................................................................................33
ARMOEDE EN HAAR VELE KLEUREN...............................................................................................................41
1. Verkennen van het begrip armoede.......................................................................................................41
1.1. Historisch perspectief......................................................................................................................41
1.1.1. Goede en slechte armen...........................................................................................................41
1.1.2. Armoede: een multi - dimensioneel aspect..............................................................................43
1.2. Een definitie van armoede...............................................................................................................44
1.3. Hoe kan armoede verklaard worden?..............................................................................................46
1.3.1. Het individueel schuldmodel (micro)........................................................................................46
1.3.2. Het individueel ongevalmodel (micro)......................................................................................47
1.3.3. Het institutioneel schuldmodel (meso) kijk cursus...................................................................47
1.3.4. Het institutioneel ongevalmodel (meso)...................................................................................47
1.3.5. Het maatschappelijk (structureel) schuldmodel (macro)..........................................................47
1.3.6. Het maatschappelijk (structureel) ongevalmodel (macro)........................................................47
Voorbeelden...................................................................................................................................47
2. Hoe armoede meten?.................................................................................................................................54
2.1. De EU – SILC (European Union Statistics on Income and Living Conditions)....................................54
2.1.1. Methodologie...........................................................................................................................54
2.1.1.1. AROPE = At Risk of Poverty or Social Exclusion..................................................................54
2.1.1.2. At Risk of Poverty (AROP)...................................................................................................54
2.1.1.3. Severe Material and Social Deprivation (SMSD) (Ernstige materiële deprivatie)...............55
2.1.1.4. Zeer lage werkintensiteit (LWI = Low Work Intensity) BELANGRIJKE ................................55
2.1.1.5. Overzicht............................................................................................................................56
2.1.1.6. Het subjectief armoederisico.............................................................................................56
3. Vlaams armoedebestrijdingsbeleid als deel van het geheel.......................................................................62
3.3. Federaal beleid....................................................................................................................................62
3.3.1. Federale plan armoedebestrijding................................................................................................62
3.4. Vlaams Actieplan Armoedebestrijding (VAPA).................................................................................62
SD 1: De Vlaamse overheid voorkomt en bestrijdt onderbescherming om te vermijden dat
mensen in armoede en sociale uitsluiting terecht komen..............................................................62
2
, SD 2: De Vlaamse overheid zet gerichte acties op tegen kinderarmoede.......................................63
SD 3: De Vlaamse overheid zet in op activering, het versterken van mensen en het verhogen van
zelfredzaamheid.............................................................................................................................63
SD 4: De Vlaamse overheid ondersteunt burgers bij plotse veranderingen in hun leven zodat het
risico om in armoede terecht te komen beperkt wordt..................................................................63
SD 5: De Vlaamse overheid zet in op een kwaliteitsvolle, leefbare en gezonde omgeving voor
iedereen..........................................................................................................................................64
3.4.1. De Armoedetoets..............................................................................................................64
4. Armoede op verschillende levensdomeinen...............................................................................................70
4.1. Armoede en gezinssituatie...................................................................................................................70
4.1.1. Intergenerationele overdracht......................................................................................................70
4.1.2. Kansarmoede – index (Kind en Gezin)..........................................................................................70
4.1.3. Onderwijs......................................................................................................................................70
4.1.3.1. Sociale ongelijkheid................................................................................................................71
4.1.3.2. Betaalbaarheid.......................................................................................................................71
4.2. Armoede en gezondheid......................................................................................................................71
4.3. Armoede en wonen.............................................................................................................................72
4.3.1. Eigenaar/ huurder.........................................................................................................................72
4.3.2. Woonquote...................................................................................................................................72
4.6. Armoede en ongelijke ecologische voetafdruk....................................................................................72
4.7. Risico op digitale uitsluiting.................................................................................................................72
4.7.1. Barometer van de digitale inclusie (2022)....................................................................................72
Maatschappelijke kwetsbaarheid...................................................................................................................79
Definitie maatschappelijke kwetsbaarheid HEEL BELANGRIJK ...............................................................79
Wie?........................................................................................................................................................79
Ontstaan.................................................................................................................................................80
Kenmerken maatschappelijke kwetsbaarheid........................................................................................80
1. Interactief proces............................................................................................................................80
2. Cumulatief proces...........................................................................................................................80
3. Culturele kenmerken > structurele kenmerken..............................................................................80
4. Sociale binding................................................................................................................................81
5. Stigmatisering.................................................................................................................................81
6. Peer group......................................................................................................................................81
7. Actieve rol als kwetsbare................................................................................................................81
8. Geen fataal proces/ traject.............................................................................................................81
9. Over generaties heen......................................................................................................................81
De Risicofactoren....................................................................................................................................82
1. Gezin...............................................................................................................................................82
2. Buurt...............................................................................................................................................82
3
, 3. Ontwikkeling...................................................................................................................................82
4. School.............................................................................................................................................82
5. Peergroup.......................................................................................................................................82
6. Justitie.............................................................................................................................................82
7. Arbeidsmarkt..................................................................................................................................82
Betonne jeugd........................................................................................................................................82
Inleiding tot het migratierecht en -beleid.......................................................................................................89
Afkortingen niet vanbuiten kennen...........................................................................................................89
Belangrijke termen.....................................................................................................................................89
1. Inleiding..................................................................................................................................................89
Historische schets...................................................................................................................................89
2. Publieke instanties betrokken bij het migratierecht...............................................................................92
3. Toegang tot het grondgebied en verblijf................................................................................................92
Kort verblijf (vrijwillige migratie)............................................................................................................93
Verblijf > 3 maanden voor EU – burgers (vrijwillige migratie)................................................................93
Arbeidsmigratie (vrijwillige migratie)......................................................................................................93
Medische regularisatie* (migratie tegen je zin)......................................................................................93
Humanitaire regularisatie.......................................................................................................................94
Niet – begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV)..........................................................................95
Humanitair visum....................................................................................................................................95
Gezinshereniging....................................................................................................................................95
Belg.....................................................................................................................................................96
Derdelander........................................................................................................................................96
Mensenhandel en -smokkel (legale manier om hier te blijven)..............................................................97
Transmigranten (GEEN legale status om in België te verblijven)............................................................98
4. Verzoek om internationale bescherming................................................................................................98
Asielprocedure........................................................................................................................................98
4.1. Algemeen.........................................................................................................................................98
Statuut van vluchteling.......................................................................................................................98
Statuut van subsidiaire bescherming..................................................................................................99
Casus vluchtelingenstatus...................................................................................................................99
Casus subsidiaire beschermingsstatus................................................................................................99
4.2. Procedure......................................................................................................................................100
VERZOEK FASE 1................................................................................................................................100
VERZOEK FASE 2................................................................................................................................101
VERZOEK FASE 3................................................................................................................................102
Resultaat;......................................................................................................................................102
Na een positieve beslissing...........................................................................................................102
Na een negatieve beslissing..........................................................................................................102
4
De toegankelijkheid van hulp- en dienstverlening p.81-84 handboek .............................................................7
1.1 Inleiding..................................................................................................................................................7
1.2 de vraagzijde...........................................................................................................................................7
1.3 De aanbodszijde......................................................................................................................................8
1) Bekendheid..........................................................................................................................................8
2) Bereikbaarheid.....................................................................................................................................9
3) Beschikbaarheid...................................................................................................................................9
4) Begrijpbaarheid...................................................................................................................................9
5) Betrouwbaarheid:................................................................................................................................9
6) Betaalbaarheid:..................................................................................................................................10
7) Bruikbaarheid....................................................................................................................................10
8) Binnenste b - eigen term....................................................................................................................10
GENERALISTISCH SOCIAAL WERK....................................................................................................................16
1. Introductie..............................................................................................................................................17
2. Microniveau............................................................................................................................................17
2.1 Integrale benadering.........................................................................................................................18
2.2 Rechtenbenadering...........................................................................................................................19
3. Mesoniveau ( op maat van de cliënt)......................................................................................................19
3.1 De generalist als informatieverstrekker...........................................................................................19
3.2 De generalist als ondersteuner........................................................................................................20
3.3 De generalist als onderhandelaar....................................................................................................20
Ankerfiguur.........................................................................................................................................20
Conclusie – generalist op micro- en mesoniveau....................................................................................20
4. Macroniveau...........................................................................................................................................20
4.1. Samenstelling Vlaamse regering......................................................................................................21
4.2. Bevoegdheden (alleen rode dingen kennen, niet alles dus)............................................................21
4.3. Septemberverklaring.......................................................................................................................21
4.4. Analyse Septemberverklaring: kinderbijslag....................................................................................22
4.4. Analyse Septemberverklaring: energie............................................................................................22
4.4. Analyse Septemberverklaring: welzijn.............................................................................................22
4.4. Analyse Septemberverklaring: onderwijs.........................................................................................22
4.4. Analyse Septemberverklaring: wonen.............................................................................................23
5. GENERALISTISCH SOCIAAL WERK IN DE LIFT BIJ OCMW’S......................................................................23
AFSTAND EN NABIJHEID IN EEN HULPVERLENINGSRELATIE...........................................................................30
1. Inleiding..................................................................................................................................................30
2. De hulpverlener op twee benen.............................................................................................................30
Doe-been................................................................................................................................................30
1
, Betekenis-been.......................................................................................................................................30
3. Afstand en nabijheid: een mogelijke drempel vanuit de hulpverlener...................................................30
4. De juiste balans proberen te vinden.......................................................................................................31
4.1 Zelfzorg (ABC zelfzorg)......................................................................................................................31
Aandacht en Acceptatie......................................................................................................................31
Balans.................................................................................................................................................31
4.2 (Zelf) reflectie....................................................................................................................................32
4.3 Begrenzing........................................................................................................................................32
4.4 Integriteit..........................................................................................................................................32
5. Online hulp - dilemma van afstand en nabijheid....................................................................................33
ARMOEDE EN HAAR VELE KLEUREN...............................................................................................................41
1. Verkennen van het begrip armoede.......................................................................................................41
1.1. Historisch perspectief......................................................................................................................41
1.1.1. Goede en slechte armen...........................................................................................................41
1.1.2. Armoede: een multi - dimensioneel aspect..............................................................................43
1.2. Een definitie van armoede...............................................................................................................44
1.3. Hoe kan armoede verklaard worden?..............................................................................................46
1.3.1. Het individueel schuldmodel (micro)........................................................................................46
1.3.2. Het individueel ongevalmodel (micro)......................................................................................47
1.3.3. Het institutioneel schuldmodel (meso) kijk cursus...................................................................47
1.3.4. Het institutioneel ongevalmodel (meso)...................................................................................47
1.3.5. Het maatschappelijk (structureel) schuldmodel (macro)..........................................................47
1.3.6. Het maatschappelijk (structureel) ongevalmodel (macro)........................................................47
Voorbeelden...................................................................................................................................47
2. Hoe armoede meten?.................................................................................................................................54
2.1. De EU – SILC (European Union Statistics on Income and Living Conditions)....................................54
2.1.1. Methodologie...........................................................................................................................54
2.1.1.1. AROPE = At Risk of Poverty or Social Exclusion..................................................................54
2.1.1.2. At Risk of Poverty (AROP)...................................................................................................54
2.1.1.3. Severe Material and Social Deprivation (SMSD) (Ernstige materiële deprivatie)...............55
2.1.1.4. Zeer lage werkintensiteit (LWI = Low Work Intensity) BELANGRIJKE ................................55
2.1.1.5. Overzicht............................................................................................................................56
2.1.1.6. Het subjectief armoederisico.............................................................................................56
3. Vlaams armoedebestrijdingsbeleid als deel van het geheel.......................................................................62
3.3. Federaal beleid....................................................................................................................................62
3.3.1. Federale plan armoedebestrijding................................................................................................62
3.4. Vlaams Actieplan Armoedebestrijding (VAPA).................................................................................62
SD 1: De Vlaamse overheid voorkomt en bestrijdt onderbescherming om te vermijden dat
mensen in armoede en sociale uitsluiting terecht komen..............................................................62
2
, SD 2: De Vlaamse overheid zet gerichte acties op tegen kinderarmoede.......................................63
SD 3: De Vlaamse overheid zet in op activering, het versterken van mensen en het verhogen van
zelfredzaamheid.............................................................................................................................63
SD 4: De Vlaamse overheid ondersteunt burgers bij plotse veranderingen in hun leven zodat het
risico om in armoede terecht te komen beperkt wordt..................................................................63
SD 5: De Vlaamse overheid zet in op een kwaliteitsvolle, leefbare en gezonde omgeving voor
iedereen..........................................................................................................................................64
3.4.1. De Armoedetoets..............................................................................................................64
4. Armoede op verschillende levensdomeinen...............................................................................................70
4.1. Armoede en gezinssituatie...................................................................................................................70
4.1.1. Intergenerationele overdracht......................................................................................................70
4.1.2. Kansarmoede – index (Kind en Gezin)..........................................................................................70
4.1.3. Onderwijs......................................................................................................................................70
4.1.3.1. Sociale ongelijkheid................................................................................................................71
4.1.3.2. Betaalbaarheid.......................................................................................................................71
4.2. Armoede en gezondheid......................................................................................................................71
4.3. Armoede en wonen.............................................................................................................................72
4.3.1. Eigenaar/ huurder.........................................................................................................................72
4.3.2. Woonquote...................................................................................................................................72
4.6. Armoede en ongelijke ecologische voetafdruk....................................................................................72
4.7. Risico op digitale uitsluiting.................................................................................................................72
4.7.1. Barometer van de digitale inclusie (2022)....................................................................................72
Maatschappelijke kwetsbaarheid...................................................................................................................79
Definitie maatschappelijke kwetsbaarheid HEEL BELANGRIJK ...............................................................79
Wie?........................................................................................................................................................79
Ontstaan.................................................................................................................................................80
Kenmerken maatschappelijke kwetsbaarheid........................................................................................80
1. Interactief proces............................................................................................................................80
2. Cumulatief proces...........................................................................................................................80
3. Culturele kenmerken > structurele kenmerken..............................................................................80
4. Sociale binding................................................................................................................................81
5. Stigmatisering.................................................................................................................................81
6. Peer group......................................................................................................................................81
7. Actieve rol als kwetsbare................................................................................................................81
8. Geen fataal proces/ traject.............................................................................................................81
9. Over generaties heen......................................................................................................................81
De Risicofactoren....................................................................................................................................82
1. Gezin...............................................................................................................................................82
2. Buurt...............................................................................................................................................82
3
, 3. Ontwikkeling...................................................................................................................................82
4. School.............................................................................................................................................82
5. Peergroup.......................................................................................................................................82
6. Justitie.............................................................................................................................................82
7. Arbeidsmarkt..................................................................................................................................82
Betonne jeugd........................................................................................................................................82
Inleiding tot het migratierecht en -beleid.......................................................................................................89
Afkortingen niet vanbuiten kennen...........................................................................................................89
Belangrijke termen.....................................................................................................................................89
1. Inleiding..................................................................................................................................................89
Historische schets...................................................................................................................................89
2. Publieke instanties betrokken bij het migratierecht...............................................................................92
3. Toegang tot het grondgebied en verblijf................................................................................................92
Kort verblijf (vrijwillige migratie)............................................................................................................93
Verblijf > 3 maanden voor EU – burgers (vrijwillige migratie)................................................................93
Arbeidsmigratie (vrijwillige migratie)......................................................................................................93
Medische regularisatie* (migratie tegen je zin)......................................................................................93
Humanitaire regularisatie.......................................................................................................................94
Niet – begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV)..........................................................................95
Humanitair visum....................................................................................................................................95
Gezinshereniging....................................................................................................................................95
Belg.....................................................................................................................................................96
Derdelander........................................................................................................................................96
Mensenhandel en -smokkel (legale manier om hier te blijven)..............................................................97
Transmigranten (GEEN legale status om in België te verblijven)............................................................98
4. Verzoek om internationale bescherming................................................................................................98
Asielprocedure........................................................................................................................................98
4.1. Algemeen.........................................................................................................................................98
Statuut van vluchteling.......................................................................................................................98
Statuut van subsidiaire bescherming..................................................................................................99
Casus vluchtelingenstatus...................................................................................................................99
Casus subsidiaire beschermingsstatus................................................................................................99
4.2. Procedure......................................................................................................................................100
VERZOEK FASE 1................................................................................................................................100
VERZOEK FASE 2................................................................................................................................101
VERZOEK FASE 3................................................................................................................................102
Resultaat;......................................................................................................................................102
Na een positieve beslissing...........................................................................................................102
Na een negatieve beslissing..........................................................................................................102
4