11: SLAAP EN BIOLOGISCHE RITMES
11.1 HERSENRITMES
Elektro-encefalogram (EEG)
Meet kleine voltageverschillen op schedelhuid
Niet-invasief
Hersenactiviteit meten
Elektrodes
Ø Op standaardplaatsen bevestigd
Ø Verbonden met versterkers en filters om voltageverschillen te meten
Gemeten signaal ontstaat voor grootste deel uit synaptische activiteit v groot # neuronen in
oppervlakkig gelegen cortex onder elektrode
Bijdrage v 1 neuron klein amplitude EEG-signaal vooral afh v synchrone activiteit neuronen
Ø Veel neuronen simultaan (in)actief zichtbaar in EEG (summatie elektrische signalen)
Ø Neuronen geen synchrone activiteit EEG-signaal onregelmatig en lage amplitudo
1
,Hersenritmes onderverdeeld volgens frequentie
Deltaritmes
Ø Trage oscillaties < 4 Hz
Ø Diepe slaap
Thètaritmes
Ø 4-8 Hz
Ø Slaap en waak
Alfaritmes
Ø 8-13 Hz
Ø Rustige wakkere toestand
Bètaritmes
Ø 13-30 Hz
Ø Wakker
Gammaritmes
Ø 30-120 Hz
Ø Actieve en wakkere cortex MAAR meestal niet gemeten bij klassiek EEG
Figuur
11.2. EEG-ritmes.
Hoogfrequente en laag-amplitude ritmes wakkere + activiteit
2
, Laagfrequente en hoog-amplitude ritmes non-REM slaap + coma
Hersenritmes kunnen op ≠ manieren ontstaan
Centrale pacemaker legt ritme op aan groot # andere neuronen
Mutuele excitatie en inhibitie
Thalamus als pacemaker (tijdens slaap)
Ø Sommige thalamische neuronen bevatten spanningsgevoelige ionenkanalen die
ritmische, zelf-onderhoudende activiteit veroorzaken onafhankelijk v externe input
Ø Die ritmische activiteit overgenomen door andere thalamusneuronen en doorgegeven
aan cortex
Figuur 11.3. Ontstaan van hersenritmes en ritmische activiteit in de thalamus.
Functie v hersenritmes???
3
11.1 HERSENRITMES
Elektro-encefalogram (EEG)
Meet kleine voltageverschillen op schedelhuid
Niet-invasief
Hersenactiviteit meten
Elektrodes
Ø Op standaardplaatsen bevestigd
Ø Verbonden met versterkers en filters om voltageverschillen te meten
Gemeten signaal ontstaat voor grootste deel uit synaptische activiteit v groot # neuronen in
oppervlakkig gelegen cortex onder elektrode
Bijdrage v 1 neuron klein amplitude EEG-signaal vooral afh v synchrone activiteit neuronen
Ø Veel neuronen simultaan (in)actief zichtbaar in EEG (summatie elektrische signalen)
Ø Neuronen geen synchrone activiteit EEG-signaal onregelmatig en lage amplitudo
1
,Hersenritmes onderverdeeld volgens frequentie
Deltaritmes
Ø Trage oscillaties < 4 Hz
Ø Diepe slaap
Thètaritmes
Ø 4-8 Hz
Ø Slaap en waak
Alfaritmes
Ø 8-13 Hz
Ø Rustige wakkere toestand
Bètaritmes
Ø 13-30 Hz
Ø Wakker
Gammaritmes
Ø 30-120 Hz
Ø Actieve en wakkere cortex MAAR meestal niet gemeten bij klassiek EEG
Figuur
11.2. EEG-ritmes.
Hoogfrequente en laag-amplitude ritmes wakkere + activiteit
2
, Laagfrequente en hoog-amplitude ritmes non-REM slaap + coma
Hersenritmes kunnen op ≠ manieren ontstaan
Centrale pacemaker legt ritme op aan groot # andere neuronen
Mutuele excitatie en inhibitie
Thalamus als pacemaker (tijdens slaap)
Ø Sommige thalamische neuronen bevatten spanningsgevoelige ionenkanalen die
ritmische, zelf-onderhoudende activiteit veroorzaken onafhankelijk v externe input
Ø Die ritmische activiteit overgenomen door andere thalamusneuronen en doorgegeven
aan cortex
Figuur 11.3. Ontstaan van hersenritmes en ritmische activiteit in de thalamus.
Functie v hersenritmes???
3