Hoofdstuk 1: de rol van cultuur in de psychologie centrale begrippen
Paragraaf 1.1 wat is cultuur: cultuur is ons denken, voelen, emoties, waarnemen en het handelen. Het leren kennen
van een andere cultuur gaat vaak in 2 stappen. 1 je ziet uiterlijke verschillen, en 2 daarna ontdek je dat er andere
gevoelens, gedachten en gedragingen zijn. Enkele algemeenheden van cultuur
- Cultuur is aangeleerd
- Cultuur is impliciet:
- Cultuur is een keuze: de mens heeft de cultuur geschapen, en deze voorkomen nu dat een persoon ieder
moment zelf moet beslissen en improviseren
- Cultuur is bindend: cultuur is een menselijk product, maar tegelijk is ze een macht buiten de individu
geworden. Culturele opvattingen worden vaak gezien als iets individueels wat dus niet zo is
- Cultuur verwijst naar een groep van mensen: het gaat steeds om gedrag en ervaringen die kenmerkend zijn
voor een persoon als lid van een groep
- Cultuur verwijst naar symbolen en verleent betekenis: enerzijds is cultuur zichtbaar (materiële) en
anderzijds is cultuur onzichtbaar (immateriële).
Cultuur is het beste op te vatten als de voor een groep of samenleving kenmerkende kijk op de werkelijkheid, het
geheel van betekenisverlening aan verschijnselen om ons heen.
Opvattingen van Psychologen: cultuur is een categorale variabele, of wel een verzameling hokjes waarin mensen
ingedeeld kunnen worden. terwijl cultuur antropologen aangeven dat de grenzen van culturen nooit zo scherp zijn.
Cultuur wordt doorgaans als motief gezien of als excuus voor gedrag aangevoerd, of het wordt beschouwd als
oorzaak van gedrag cultuur niet zien als verklaring van gedrag maar als product ervan. Het begrip cultuur kan
weggezet worden als non-entity: het is niets en het doet niets. Het zijn de mensen zelf die bepaalde
gedragspatronen laten zien. Volgens de psycholoog Segall is het begrip cultuur overbodig, want het is geen
variabele maar een verzameling van onafhankelijke variabele. De moderne psychologie kan niet meer volstaan met
het vergelijken van gedragingen hier en elder.
1.2 hoe noemen we de dragers van cultuur? Wat is cultuur niet >>> het is niet het zelfde als een ras: dit verwijst naar
fysieke kenkerken. Ook is cultuur niet hetzelfde als nationaliteit. Wel kan het zijn dat mensen binnen een subcultuur
dezelfde nationaliteit hebben. etniciteit: ethnos verwijst naar het woord volk of stam, in de Nederlandse situatie
worden etnische groepen vaak gelijkgesteld aan nationaliteit. Er bestaan grote individuele verschillen in de mate
waarin leden van een gemeenschap een cultuur aanhangen, hier dient rekening mee gehouden te worden. de
oplossing ligt in differentiatie en betekenisgeving, dit betekend dat je als onderzoeker of hulpverlener niet alleen
navraag doet naar het geboorteland, maar verder differentieert naar etnische identiteit zoals die door de persoon
zelf worden gezien.
1 op de 5 inwoners van Nederland is allochtoon: een persoon die woonachtig is in Nederland en van wie tenminste
één van de ouders niet in Nederland geboren is.
Eerste generatie: wie zelf in het buitenland geboren is en waarvan tenminste één ouder van buitenlandse
afkomst is
Tweede generatie: wie in Nederland geboren is en tenminste één ouder heeft een buitenlandse afkomst
Westerse allochtonen: alle landen in Europa, Noord-Amerika, Oceanië, Japan en Indonesië. Niet westerse
allochtonen: Turkije, alle landen in Afrika, Latijns Amerika en Azië.
De vluchtelingen die naar Nederland komen, komen voornamelijk uit: Afghanistan, Somalië, Irak, Iran en Armenië.
In de analyse van cultuur en psychologie dient de rol van verandering en op elkaar inspelende krachten te worden
beschouwen. Psychologische acculturatie: veranderingen die het gevolg zijn van langdurig contact met andere
culturen. Acculturatiemodel: er zijn twee manieren waarop mensen om kunnen gaan met hun positie als culturele
minderheid
1. identificatie met de eigen oorspronkelijke cultuur
2. identificatie met de meerderheidscultuur
deze twee kunnen leiden tot 4 verschillende mogelijkheden
1. integratie: identificatie met beide culturen, dit is het beste
2. assimilatie: identificatie met voornamelijk de meerderheidscultuur (dus met de andere cultuur)
3. separatie: identificatie met voornamelijk de minderheidscultuur (dus met eigen cultuur)
4. marginalisatie: het ontbreken van identificatie met beide culturen
het succes van acculturatie is afhankelijk van zowel de minderheidsstrategie als de positie van de dominante groep.
1.3 waarom aandacht voor cultuur verschillen? Uit verschillende onderzoeken blijft dat er grote verschillen zitten in
het gedrag. De meeste onderzoeken worden verricht in een westerse context, terwijl deze gegevens dus niet
generaliseerbaar zijn voor de rest van de wereld. Er zijn 3 belangrijke verschijnselen die er voor zorgen dat
psychologen het steeds moeilijker maken om sociaal-culturele factoren te negeren
Paragraaf 1.1 wat is cultuur: cultuur is ons denken, voelen, emoties, waarnemen en het handelen. Het leren kennen
van een andere cultuur gaat vaak in 2 stappen. 1 je ziet uiterlijke verschillen, en 2 daarna ontdek je dat er andere
gevoelens, gedachten en gedragingen zijn. Enkele algemeenheden van cultuur
- Cultuur is aangeleerd
- Cultuur is impliciet:
- Cultuur is een keuze: de mens heeft de cultuur geschapen, en deze voorkomen nu dat een persoon ieder
moment zelf moet beslissen en improviseren
- Cultuur is bindend: cultuur is een menselijk product, maar tegelijk is ze een macht buiten de individu
geworden. Culturele opvattingen worden vaak gezien als iets individueels wat dus niet zo is
- Cultuur verwijst naar een groep van mensen: het gaat steeds om gedrag en ervaringen die kenmerkend zijn
voor een persoon als lid van een groep
- Cultuur verwijst naar symbolen en verleent betekenis: enerzijds is cultuur zichtbaar (materiële) en
anderzijds is cultuur onzichtbaar (immateriële).
Cultuur is het beste op te vatten als de voor een groep of samenleving kenmerkende kijk op de werkelijkheid, het
geheel van betekenisverlening aan verschijnselen om ons heen.
Opvattingen van Psychologen: cultuur is een categorale variabele, of wel een verzameling hokjes waarin mensen
ingedeeld kunnen worden. terwijl cultuur antropologen aangeven dat de grenzen van culturen nooit zo scherp zijn.
Cultuur wordt doorgaans als motief gezien of als excuus voor gedrag aangevoerd, of het wordt beschouwd als
oorzaak van gedrag cultuur niet zien als verklaring van gedrag maar als product ervan. Het begrip cultuur kan
weggezet worden als non-entity: het is niets en het doet niets. Het zijn de mensen zelf die bepaalde
gedragspatronen laten zien. Volgens de psycholoog Segall is het begrip cultuur overbodig, want het is geen
variabele maar een verzameling van onafhankelijke variabele. De moderne psychologie kan niet meer volstaan met
het vergelijken van gedragingen hier en elder.
1.2 hoe noemen we de dragers van cultuur? Wat is cultuur niet >>> het is niet het zelfde als een ras: dit verwijst naar
fysieke kenkerken. Ook is cultuur niet hetzelfde als nationaliteit. Wel kan het zijn dat mensen binnen een subcultuur
dezelfde nationaliteit hebben. etniciteit: ethnos verwijst naar het woord volk of stam, in de Nederlandse situatie
worden etnische groepen vaak gelijkgesteld aan nationaliteit. Er bestaan grote individuele verschillen in de mate
waarin leden van een gemeenschap een cultuur aanhangen, hier dient rekening mee gehouden te worden. de
oplossing ligt in differentiatie en betekenisgeving, dit betekend dat je als onderzoeker of hulpverlener niet alleen
navraag doet naar het geboorteland, maar verder differentieert naar etnische identiteit zoals die door de persoon
zelf worden gezien.
1 op de 5 inwoners van Nederland is allochtoon: een persoon die woonachtig is in Nederland en van wie tenminste
één van de ouders niet in Nederland geboren is.
Eerste generatie: wie zelf in het buitenland geboren is en waarvan tenminste één ouder van buitenlandse
afkomst is
Tweede generatie: wie in Nederland geboren is en tenminste één ouder heeft een buitenlandse afkomst
Westerse allochtonen: alle landen in Europa, Noord-Amerika, Oceanië, Japan en Indonesië. Niet westerse
allochtonen: Turkije, alle landen in Afrika, Latijns Amerika en Azië.
De vluchtelingen die naar Nederland komen, komen voornamelijk uit: Afghanistan, Somalië, Irak, Iran en Armenië.
In de analyse van cultuur en psychologie dient de rol van verandering en op elkaar inspelende krachten te worden
beschouwen. Psychologische acculturatie: veranderingen die het gevolg zijn van langdurig contact met andere
culturen. Acculturatiemodel: er zijn twee manieren waarop mensen om kunnen gaan met hun positie als culturele
minderheid
1. identificatie met de eigen oorspronkelijke cultuur
2. identificatie met de meerderheidscultuur
deze twee kunnen leiden tot 4 verschillende mogelijkheden
1. integratie: identificatie met beide culturen, dit is het beste
2. assimilatie: identificatie met voornamelijk de meerderheidscultuur (dus met de andere cultuur)
3. separatie: identificatie met voornamelijk de minderheidscultuur (dus met eigen cultuur)
4. marginalisatie: het ontbreken van identificatie met beide culturen
het succes van acculturatie is afhankelijk van zowel de minderheidsstrategie als de positie van de dominante groep.
1.3 waarom aandacht voor cultuur verschillen? Uit verschillende onderzoeken blijft dat er grote verschillen zitten in
het gedrag. De meeste onderzoeken worden verricht in een westerse context, terwijl deze gegevens dus niet
generaliseerbaar zijn voor de rest van de wereld. Er zijn 3 belangrijke verschijnselen die er voor zorgen dat
psychologen het steeds moeilijker maken om sociaal-culturele factoren te negeren
