1. Inleiding, de wet BIG en het tucht- civiel- en strafrecht.
Kwaliteit van de zorginstellingen:
- Wkkgz
Rechten van zorgvrager:
- WGBO
- WzD
- Wvggz
Kwaliteit van de zorgverlener:
- Wet BIG
Het internationaal verdrag (VN) inzake economisch, sociale en culturele Rechten (IVESCR)
art. 12 erkent recht van eenieder op een zo goed mogelijke lichamelijke en geestelijke
gezondheid. MAAR: Recht op toegang tot zorg is een sociaal grondrecht, maar afhankelijk
van beschikbare middelen.
Rechtsbeginselen:
- Zelfbeschikking
- Bescherming
- Gelijkheid
Nederlandse grondwet: Voor het gezondheidsrecht zijn met name de volgende grondrechten
uit de grondwet van belang:
- Recht op gelijke behandeling (artikel 1)
- Recht op bescherming van persoonlijke levenssfeer (artikel 10)
- Recht op bescherming van de integriteit van het lichaam (artikel 11)
- De plicht van de overheid om maatregelen te treffen om de gezondheidszorg te
bevorderen (artikel 22)
Universele Verklaring van de Rechten van de mens (1948). Aangenomen door de VN.
EVRM: het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens (1958).
Wet BIG:
Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg.
- Zorgen dat de kwaliteit van de gezondheidszorg hoog is en blijft.
- Beschermt patiënten tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen van
zorgverleners.
- Bewaakt goed hulpverlenerschap door:
- Titelbescherming: door BIG registratie of opleiding
- Bevoegdheden: tot het verrichten van voorbehouden handelingen
- Tuchtrecht: dmw strafbepalingen
→ Voorbehouden handelingen zijn strafbaar tenzij bevoegd en bekwaam volgens
wet of niet beroepsmatig: mantelzorger.
,Het BIG-register:
- Alleen wie in het BIG-register geregistreerd zijn, is door de wet bevoegd deze
beschermde titel te voeren.
- BIG-registers zijn openbaar.
- Artikel 3 beroepen: registratie garandeert titel. Artsen, verpleegkundigen,
fysiotherapeuten en verloskundigen zijn sinds 2009 verplicht om eens in de 5 jaar
aan te tonen dat hun kennis en vaardigheden zich nog op het minimaal vereiste
niveau bevinden (→ artsen, tandartsen, apothekers, gezondheidszorgpsychologen,
psychotherapeuten, fysiotherapeuten, verloskundigen, physician assistants,
klinisch technoloog en HBO en MBO verpleegkundigen niveau 4, 5, 6)
- De wet BIG wijst 13 voorbehouden handelingen aan die alleen door een arts (en
soms tandarts, verloskundige of verpleegkundig specialist) zelfstandig mogen
worden verricht binnen hun handelsterrein.
- Artikel 14 beroepen: specialisten (→ verpleegkundig specialisten)
- Artikel 34 beroepen: alleen diploma/opleiding is geregistreerd (→
apotheekassistenten, optometristen, logopedisten, diëtisten, huidtherapeuten,
radiologisch laboranten, verzorgende in de gezondheidszorg=VIG’er)
- Artikel 36A nieuwe beroepen: tijdelijke registratie.
Artikel 39 wet BIG:
BIG-geregistreerde artikel 3 verpleegkundigen zijn functioneel zelfstandig mogen
onderstaande opdrachten zonder toezicht, maar wel in opdracht van een bevoegd
opdrachtgever uitvoeren:
- Injecties onder de huid, in spieren en aderen
- Katheteriseren
- Inbrengen van een maagsonde
- Aanprikken van een ader
- Prikken in de hiel van een pasgeborene
- Stroomstoot toebrengen (ambulance vpk)
Artikel 35 wet BIG:
Niet BIG-geregistreerden (verzorgenden IG, vpk-studenten, co-assistenten) mogen die
opdrachten ook in opdracht van een bevoegd opdrachtgever uitvoeren, maar zijn niet
functioneel zelfstandig, wat wil zeggen dat:
- Bevoegd opdrachtgever geeft instructies die opgevolgd moeten worden.
- Bevoegd opdrachtgever houdt toezicht en grijpt in wanneer iets mis gaat.
- De opdrachtgever is verantwoordelijk voor de bekwaamheid van de opdrachtnemer.
Deze laatste is naar oordeel van zichzelf ook bekwaam om de handeling uit te
voeren.
→ Je kan gebruik maken van een bekwaamheidsverklaring.
Verpleegkundigen zijn niet bevoegd om een voorbehouden handeling te verrichten.
Bevoegd = als je daarvoor de vereiste papieren hebt.
Bekwaam = dat je de handeling door ervaring beheerst.
, Tuchtrecht:
- Er zijn 5 regionale tuchtcolleges in Nederland, elk met een eigen werkgebied. Het
centraal tuchtcollege (CMT) behandelt zaken in hoger beroep.
- Een klacht kan tot 10 jaar na het incident worden ingediend.
- De tuchtrechter kan, anders dan de klachtenfunctionaris/geschillencommissie
(Wkkgz), maatregelen treffen tegen een individuele beroepsbeoefenaar.
- De uitspraken worden in het openbaar uitgesproken.
- Van een opgelegde tuchtmaatregel wordt een aantekening gemaakt in het BIG-
register.
- Geen schadevergoeding of gevangenisstraf.
Tuchtrecht is instrument om professionals te laten leren van fouten.
- Tekortschieten de zorgvuldigheid (EBP, inspanningsverplichting, altijd hulp verlenen)
- Zich niet gedragen zoals beroepsbeoefenaar zich behoort te gedragen (goed
hulpverlenerschap)
Wie kan een klacht indienen?:
- Patiënt en zijn naaste familieleden
- Instelling waar de zorgverlener werkzaam was
- IGJ (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd)
- Hulpverlener die opdracht heeft gegeven aan de aan te klagen hulpverlener
Maatregelen:
- Waarschuwing
- Berisping (terechtwijzing)
- Een voorwaardelijke schorsing van inschrijving uit het BIG-register
- Een schorsing van inschrijving uit het BIG-register
- Gedeeltelijke ontzegging van bevoegdheid
- Doorhalen uit het BIG-register
- Doorhaling met breed beroepsverbod
- Geldboete tot max. 4500 euro
Voorkomen tuchtklacht:
- Geef heldere en volledige informatie aan de patiënt
- Voorkom miscommunicatie met de patiënt
- Stel je toetsbaar op
- Spreek elkaar aan op de werkvloer op mogelijke medische missers
- Voer complete en duidelijke dossiervorming
- Vraag toestemming voor verstrekking van medische gegevens aan derden
- Weet te alle tijden wie de hoofdbehandelaar is
- Zorg dat de medische overdracht volledig en compleet is
- Maak duidelijke afspraken over de zorg
- Wijk alleen van het protocol af met goede argumenten
Drie rechtsgebieden:
- Strafrecht → beschermt de openbare rechtsorde tegen moord, doodslag,
diefstal, te hard rijden, etc. Strafrechter bepaalt gevangenisstraf of
geldboete.
Kwaliteit van de zorginstellingen:
- Wkkgz
Rechten van zorgvrager:
- WGBO
- WzD
- Wvggz
Kwaliteit van de zorgverlener:
- Wet BIG
Het internationaal verdrag (VN) inzake economisch, sociale en culturele Rechten (IVESCR)
art. 12 erkent recht van eenieder op een zo goed mogelijke lichamelijke en geestelijke
gezondheid. MAAR: Recht op toegang tot zorg is een sociaal grondrecht, maar afhankelijk
van beschikbare middelen.
Rechtsbeginselen:
- Zelfbeschikking
- Bescherming
- Gelijkheid
Nederlandse grondwet: Voor het gezondheidsrecht zijn met name de volgende grondrechten
uit de grondwet van belang:
- Recht op gelijke behandeling (artikel 1)
- Recht op bescherming van persoonlijke levenssfeer (artikel 10)
- Recht op bescherming van de integriteit van het lichaam (artikel 11)
- De plicht van de overheid om maatregelen te treffen om de gezondheidszorg te
bevorderen (artikel 22)
Universele Verklaring van de Rechten van de mens (1948). Aangenomen door de VN.
EVRM: het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens (1958).
Wet BIG:
Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg.
- Zorgen dat de kwaliteit van de gezondheidszorg hoog is en blijft.
- Beschermt patiënten tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen van
zorgverleners.
- Bewaakt goed hulpverlenerschap door:
- Titelbescherming: door BIG registratie of opleiding
- Bevoegdheden: tot het verrichten van voorbehouden handelingen
- Tuchtrecht: dmw strafbepalingen
→ Voorbehouden handelingen zijn strafbaar tenzij bevoegd en bekwaam volgens
wet of niet beroepsmatig: mantelzorger.
,Het BIG-register:
- Alleen wie in het BIG-register geregistreerd zijn, is door de wet bevoegd deze
beschermde titel te voeren.
- BIG-registers zijn openbaar.
- Artikel 3 beroepen: registratie garandeert titel. Artsen, verpleegkundigen,
fysiotherapeuten en verloskundigen zijn sinds 2009 verplicht om eens in de 5 jaar
aan te tonen dat hun kennis en vaardigheden zich nog op het minimaal vereiste
niveau bevinden (→ artsen, tandartsen, apothekers, gezondheidszorgpsychologen,
psychotherapeuten, fysiotherapeuten, verloskundigen, physician assistants,
klinisch technoloog en HBO en MBO verpleegkundigen niveau 4, 5, 6)
- De wet BIG wijst 13 voorbehouden handelingen aan die alleen door een arts (en
soms tandarts, verloskundige of verpleegkundig specialist) zelfstandig mogen
worden verricht binnen hun handelsterrein.
- Artikel 14 beroepen: specialisten (→ verpleegkundig specialisten)
- Artikel 34 beroepen: alleen diploma/opleiding is geregistreerd (→
apotheekassistenten, optometristen, logopedisten, diëtisten, huidtherapeuten,
radiologisch laboranten, verzorgende in de gezondheidszorg=VIG’er)
- Artikel 36A nieuwe beroepen: tijdelijke registratie.
Artikel 39 wet BIG:
BIG-geregistreerde artikel 3 verpleegkundigen zijn functioneel zelfstandig mogen
onderstaande opdrachten zonder toezicht, maar wel in opdracht van een bevoegd
opdrachtgever uitvoeren:
- Injecties onder de huid, in spieren en aderen
- Katheteriseren
- Inbrengen van een maagsonde
- Aanprikken van een ader
- Prikken in de hiel van een pasgeborene
- Stroomstoot toebrengen (ambulance vpk)
Artikel 35 wet BIG:
Niet BIG-geregistreerden (verzorgenden IG, vpk-studenten, co-assistenten) mogen die
opdrachten ook in opdracht van een bevoegd opdrachtgever uitvoeren, maar zijn niet
functioneel zelfstandig, wat wil zeggen dat:
- Bevoegd opdrachtgever geeft instructies die opgevolgd moeten worden.
- Bevoegd opdrachtgever houdt toezicht en grijpt in wanneer iets mis gaat.
- De opdrachtgever is verantwoordelijk voor de bekwaamheid van de opdrachtnemer.
Deze laatste is naar oordeel van zichzelf ook bekwaam om de handeling uit te
voeren.
→ Je kan gebruik maken van een bekwaamheidsverklaring.
Verpleegkundigen zijn niet bevoegd om een voorbehouden handeling te verrichten.
Bevoegd = als je daarvoor de vereiste papieren hebt.
Bekwaam = dat je de handeling door ervaring beheerst.
, Tuchtrecht:
- Er zijn 5 regionale tuchtcolleges in Nederland, elk met een eigen werkgebied. Het
centraal tuchtcollege (CMT) behandelt zaken in hoger beroep.
- Een klacht kan tot 10 jaar na het incident worden ingediend.
- De tuchtrechter kan, anders dan de klachtenfunctionaris/geschillencommissie
(Wkkgz), maatregelen treffen tegen een individuele beroepsbeoefenaar.
- De uitspraken worden in het openbaar uitgesproken.
- Van een opgelegde tuchtmaatregel wordt een aantekening gemaakt in het BIG-
register.
- Geen schadevergoeding of gevangenisstraf.
Tuchtrecht is instrument om professionals te laten leren van fouten.
- Tekortschieten de zorgvuldigheid (EBP, inspanningsverplichting, altijd hulp verlenen)
- Zich niet gedragen zoals beroepsbeoefenaar zich behoort te gedragen (goed
hulpverlenerschap)
Wie kan een klacht indienen?:
- Patiënt en zijn naaste familieleden
- Instelling waar de zorgverlener werkzaam was
- IGJ (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd)
- Hulpverlener die opdracht heeft gegeven aan de aan te klagen hulpverlener
Maatregelen:
- Waarschuwing
- Berisping (terechtwijzing)
- Een voorwaardelijke schorsing van inschrijving uit het BIG-register
- Een schorsing van inschrijving uit het BIG-register
- Gedeeltelijke ontzegging van bevoegdheid
- Doorhalen uit het BIG-register
- Doorhaling met breed beroepsverbod
- Geldboete tot max. 4500 euro
Voorkomen tuchtklacht:
- Geef heldere en volledige informatie aan de patiënt
- Voorkom miscommunicatie met de patiënt
- Stel je toetsbaar op
- Spreek elkaar aan op de werkvloer op mogelijke medische missers
- Voer complete en duidelijke dossiervorming
- Vraag toestemming voor verstrekking van medische gegevens aan derden
- Weet te alle tijden wie de hoofdbehandelaar is
- Zorg dat de medische overdracht volledig en compleet is
- Maak duidelijke afspraken over de zorg
- Wijk alleen van het protocol af met goede argumenten
Drie rechtsgebieden:
- Strafrecht → beschermt de openbare rechtsorde tegen moord, doodslag,
diefstal, te hard rijden, etc. Strafrechter bepaalt gevangenisstraf of
geldboete.
