Mk 2.2 hc 1 inleiding in de geriatrie en fysieke domein
Boven de 75 jaar heeft 40% 3 of meer aandoeningen.
Geriatrische patiënt: iemand met een complex ziektebeeld, als gevolg van stoornissen op lichamelijk,
geestelijk en of sociaal gebied waardoor zelfstandig functioneren en de kwaliteit van het leven
negatief beïnvloed wordt.
Aantal kenmerken:
- Verwevenheid van medische biologische, psychische en sociale factoren
- Multimorbiditeit
- Polyfarmacie
- Atypische presentatie
- Verminderde reservefunctie
- Interindividuele variatie
Nadruk ligt op herstel en behoud van zelfredzaamheid van de patiënt.
Multimorbiditeit → D e aanwezigheid van 2 of meer chronische aandoeningen waarbij de ene
aandoening niet meer centraal staat dan een andere.
Afname van reservecapaciteit
- Afname kwaliteit weefsels (processen)
- Door verminderde functie van organen
- Verminderde capaciteit om te compenseren
- Zeker bij of na ziekte is herstel moeilijker
Lichaamssamenstelling → Wat veranderd bij veroudering?
- Hoeveelheid water gaat van baby (80%) naar volwassen man (60%) en volwassen vrouw
(50%). Hoeveelheid water in het lichaam heeft bv effect op medicijn.
- Mensen raken spieren/mitochondriën/botten kwijt:
Vetweefsel → meer
Spierweefsel → minder
Lichaamslengte → korter
Gevolg:
- Daling energiebehoefte en stofwisseling
- Verandering verdelingspatroon medicijnen
Cascade breakdown voorbeeld:
,Farmacotherapie en veroudering
- Verandering farmacokinetiek (effect lichaam op medicijn vb halfwaardetijd)
- Verandering farmacodynamiek (effect medicijn op het lichaam)
- Polyfarmacy
Effect op kinetiek:
Voornaamste is daling van de metaboliseringssnelheid door de lever. Minder klaring door de nier.
Effect op dynamiek:
Omdat er minder aangrijpingspunten zijn (minder receptoren aanwezig) zijn ouderen gevoeliger voor
medicatie met name bij medicatie bij die zijn aangrijpingspunt heeft op het centrale zenuwstelsel en
het cardiovasculaire systeem.
Zintuigen:
Tempratuur
Gehoor
Evenwicht
Tong
Neus
Somatische zintuig (in je hele lichaam) → proprioceptie
Wooclap vragen:
Welke aandoening heeft te maken met aantasting (vertroebeling) van de lens: cataract
Wat is een andere naam voor cataract: Staar
Wat is een andere naam voor macula: Gele vlek
Wat is er beschadigd bij glaucoom: oogzenuw
1 = Glaucoom 2= Macula degeneratie 3 = Cataract
Casus mw T. Slides
P 39 tot P 63
,Mk 2.2 hc 2 hart en vaat ziekten bij de geriatrische patiënt
1.Beoordeel de BD (hoog)
2. Bereken de BMI (32.1)
3. Waar denkt de huisarts aan en waarom? (Instabiele Angina pectoris)
4. Wat doet de huisarts vervolgens?
A. doorverwijzen naar de cardioloog
B. medicatie voorschrijven: nitrospray
C. medicatie voorschrijven: Beta-blokkers
5. Welke 2 aanvullende onderzoeken gaat de cardioloog waarschijnlijk in eerste instantie uitvoeren?
- ECG
- lab controle
6. Welke lab waarden zal de arts waarschijnlijk aanvragen?
- HB: rood bloedbeeld – anemie
- Troponines: schade aan hartspier
- CK-MB: stijgt snel na hartspiercel verval
- CK: altijd samen met CK-MB
- Kalium: ritmeproblemen van de hartspier
- TSH: i.v.m. hypothyreoïdie
- lipidenprofiel: opzoek naar oorzaak van MI (cholesterol zoals HDL/LDL)
- BNP: bij hartfalen
7. Wat zien we in het ECG?
- ST segment veranderingen
,8. Interpreteer de lab uitslagen van mw. T:
HDL: 1,03 → <1,1 mmol/L = laag risico
LDL: 6,1 → <5,5 mmol/L bij hoog risico pt
CK: 140 U/L → vrouw < 130 U/L
Tot chol/HDL cholesterol ratio: 7 →< 3,5
Triglyceriden: 12 mmol/L → < 2,2 mmol/L
Nuchter glucose 6.5 mmol/L→ < 5,6 mmol/L
Troponine: 0,15 mcg/L → < 0,10 mcg/L
8. Medicamenteuze behandelingen, welke medicatie gaat hij inzetten voor mw.?
Vier groepen:
- Antistolling
- Cholesterolverlagers
- Bloeddrukverlagers/ antihypertensiva = (diuretica, bètablokkers, ACEremmers, CA-
antagonisten)
- Zo nodig een nitraat (nitrospray)
9. Noem de belangrijkste groepen bloeddrukverlagers (antihypertensiva)
- Plaspillen (diuretica)
- Vaatverwijders
- Bèta blokkers
- Calciumantagonisten
10. Noem de belangrijkste groepen anticoagulantia
- Vit K antagonisten
- DOAC
- Subcutane anticoagulantia
11. Niet medicamenteuze behandelingen
- Voedingspatroon verbeteren (Ook stoppen met alcohol)
- Bewegingspatroon verbeteren
- Leefstijladviezen
12. Na enkele maanden aanhoudende Angina Pectoris klachten → de cardioloog besluit over te gaan
tot: - Dotterbehandeling
13. Door corona kan mw. niet meteen gedotterd worden. In de tussentijd worden de klachten erger
en krijgt ze een acuut MI. Door tijdig ingrijpen overleeft mw het infarct. Wel is het linkerventrikel
ernstig beschadigd.
Welke aandoening zou zich nu kunnen ontwikkelen?
- Decompensatio cordis linkszijdig (systolische hartfalen)
Welke klachten passen hierbij?
F (vermoeidheid), A (beperkte activiteiten), C (pijn op de borst), E (oedeem benen), S (kortademig)
- Klasse 1 = in rust weinig of geen klachten
- Klasse 2 = in rust weinig of geen klachten, maar wel bij normale inspanning
- Klasse 3 = in rust weinig of geen klachten, bij lichte inspanning zijn er al klachten
- Klasse 4 = klachten bij elke inspanning en ook in rust
Tip juf Danielle → Decompensatio Cordis
,Mk 2.2 hc 3 sociale cognitieve en psychische domein
Casus mw. T
Vraag 1: Wat is de behandeling die mw. nu krijgt?
- Antibiotica
- Veel drinken
- Blaasspoeling
- Kweek (welke is het)
Vraag 2: Wat is er aan de hand met mevrouw?
- Delier
Vraag 3:
Wat is een delier?
- Verwardheid wat plotseling optreedt. “Een stoornis in het bewustzijn (verminderd besef van
de omgeving) en aandacht (een verminderd vermogen om de aandacht te sturen, te richten,
vast te houden en te verplaatsen)”.
Welke 2 vormen kennen we?
- Hypo en hyperactief delier
Wat zijn mogelijke oorzaken?
- Infectie, post operatie, ziekte, uitdroging, pijn, ongeluk etc.
Wat is waarschijnlijk de oorzaak bij mevrouw T?
- UWI
Waaruit bestaat de behandeling?
- Aanpakken oorzaak/ onderliggend lijden
Welke medicatie zou ze kunnen krijgen voor haar delier?
- Haldol bij hyperactief delier (psychose)
Delier:
Algemene omschrijving:
Iemand raakt in de war, meestal door ziekte/ medicijnen of na een operatie.
Epidemiologie:
10 tot 40% van de patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen krijgen tijdens hun opname
een delier
Symptomen:
In de war zijn, onduidelijk praten, niet logisch nadenken, wanen, hallucinaties, geen herkenning.
Risicofactoren:
Verminderde cognitie, zintuigelijk beperking, hoge leeftijd, fysieke beperking, ernst van de ziekte,
infectie, voorgeschiedenis van alcoholgebruik.
,Diagnose:
Stellen van vragen, lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek en of röntgenonderzoek
Behandeling:
Haloperidol (medicijn), soms slaappillen zoals benzodiazepinen
Prognose:
Een delier is een voorbijgaande aandoening, maar er treedt niet altijd herstel op. Volledig herstel is
vooral bij oudere patiënten minder waarschijnlijk.
,Lijst van NCD’s (Neuro cognitive disorder):
- Anxiety
- Depression
- Elation
- Agitation
- Confusion
- Insomnia (difficulty sleeping)
- Hypersomnia (oversleeping)
- Apathy
- Wandering
- Disinhibition
- Hyperphagia (extreme hunger or eating)
- Hoarding
- Hallucinations
- Delusions
Vraag 4:
Wat is een NCD
- Neuro cognitive disorder
Welke NCD’s ken je nog meer?
- Dementie
Hoe kan deze worden vastgesteld?
- MMSE (mini mental state exam), heteroanamnese (omgeving), geriatrisch assessment
Waaruit bestaat de behandeling?
- Leefstijl en medicatie (Rivastigmine)
Dementie:
Algemene omschrijving:
Een verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten, waarbij de hersenen informatie niet meer goed
kunnen verwerken.
Epidemiologie:
Ruim 8% van de mensen boven de 65 jaar heeft dementie. - Ruim 25% van de mensen boven de 80
jaar heeft dementie. - Ruim 40% van de mensen boven de 90 jaar heeft dementie. De kans is 1 op 5
dat iemand in zijn leven dementie krijgt.
Symptomen:
Vergeetachtigheid, taalproblemen, gedragsveranderingen, problemen met dagelijkse handelingen.
Risicofactoren:
Erfelijk, voeding, leeftijd
Oorzaak/ pathofysiologie:
Diagnose:
De specialist doet neurologisch en neuropsychologisch onderzoek om de diagnose dementie te
bevestigen. Eventueel aanvullend onderzoek → MRI.
Behandeling:
Nog niet te genezen, achteruitgang kan je soms remmen door medicijnen, beweging en logopedie
kan hulpzaam zijn.
Prognose:
Gemiddeld 6,5 jaar met de ziekte, overlijdt uiteindelijk aan de gevolgen van dementie.
, Vraag 5:
Welke CD herken je in de eerste alinea?
- Dementie/alzheimer
En waarop duiden de symptomen inde tweede alinea?
- Depressie
Waaruit bestaat de behandeling hiervoor?
Wat zijn de verschillen tussen een delier en dementie? (Toets sleepvraag)
Nieuwe medicatie alzheimer → Aduhelm, werkzame stof is aducanumab
Depressie:
Depressieve stemmingsstoornissen
- Depressieve stoornis
- Persisterende depressieve stemmingsstoornis (dysthymie)
- Premenstruele stemmingsstoornis
- Disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis (spec <12 jaar)
- Depressieve-stemmingsstoornis door een middel/medicatie
- Depressieve-stemmingsstoornis door een somatische aandoening
- Andere gespecificeerde depressieve-stemmingsstoornis
- Ongespecificeerde depressieve-stemmingsstoornis
Boven de 75 jaar heeft 40% 3 of meer aandoeningen.
Geriatrische patiënt: iemand met een complex ziektebeeld, als gevolg van stoornissen op lichamelijk,
geestelijk en of sociaal gebied waardoor zelfstandig functioneren en de kwaliteit van het leven
negatief beïnvloed wordt.
Aantal kenmerken:
- Verwevenheid van medische biologische, psychische en sociale factoren
- Multimorbiditeit
- Polyfarmacie
- Atypische presentatie
- Verminderde reservefunctie
- Interindividuele variatie
Nadruk ligt op herstel en behoud van zelfredzaamheid van de patiënt.
Multimorbiditeit → D e aanwezigheid van 2 of meer chronische aandoeningen waarbij de ene
aandoening niet meer centraal staat dan een andere.
Afname van reservecapaciteit
- Afname kwaliteit weefsels (processen)
- Door verminderde functie van organen
- Verminderde capaciteit om te compenseren
- Zeker bij of na ziekte is herstel moeilijker
Lichaamssamenstelling → Wat veranderd bij veroudering?
- Hoeveelheid water gaat van baby (80%) naar volwassen man (60%) en volwassen vrouw
(50%). Hoeveelheid water in het lichaam heeft bv effect op medicijn.
- Mensen raken spieren/mitochondriën/botten kwijt:
Vetweefsel → meer
Spierweefsel → minder
Lichaamslengte → korter
Gevolg:
- Daling energiebehoefte en stofwisseling
- Verandering verdelingspatroon medicijnen
Cascade breakdown voorbeeld:
,Farmacotherapie en veroudering
- Verandering farmacokinetiek (effect lichaam op medicijn vb halfwaardetijd)
- Verandering farmacodynamiek (effect medicijn op het lichaam)
- Polyfarmacy
Effect op kinetiek:
Voornaamste is daling van de metaboliseringssnelheid door de lever. Minder klaring door de nier.
Effect op dynamiek:
Omdat er minder aangrijpingspunten zijn (minder receptoren aanwezig) zijn ouderen gevoeliger voor
medicatie met name bij medicatie bij die zijn aangrijpingspunt heeft op het centrale zenuwstelsel en
het cardiovasculaire systeem.
Zintuigen:
Tempratuur
Gehoor
Evenwicht
Tong
Neus
Somatische zintuig (in je hele lichaam) → proprioceptie
Wooclap vragen:
Welke aandoening heeft te maken met aantasting (vertroebeling) van de lens: cataract
Wat is een andere naam voor cataract: Staar
Wat is een andere naam voor macula: Gele vlek
Wat is er beschadigd bij glaucoom: oogzenuw
1 = Glaucoom 2= Macula degeneratie 3 = Cataract
Casus mw T. Slides
P 39 tot P 63
,Mk 2.2 hc 2 hart en vaat ziekten bij de geriatrische patiënt
1.Beoordeel de BD (hoog)
2. Bereken de BMI (32.1)
3. Waar denkt de huisarts aan en waarom? (Instabiele Angina pectoris)
4. Wat doet de huisarts vervolgens?
A. doorverwijzen naar de cardioloog
B. medicatie voorschrijven: nitrospray
C. medicatie voorschrijven: Beta-blokkers
5. Welke 2 aanvullende onderzoeken gaat de cardioloog waarschijnlijk in eerste instantie uitvoeren?
- ECG
- lab controle
6. Welke lab waarden zal de arts waarschijnlijk aanvragen?
- HB: rood bloedbeeld – anemie
- Troponines: schade aan hartspier
- CK-MB: stijgt snel na hartspiercel verval
- CK: altijd samen met CK-MB
- Kalium: ritmeproblemen van de hartspier
- TSH: i.v.m. hypothyreoïdie
- lipidenprofiel: opzoek naar oorzaak van MI (cholesterol zoals HDL/LDL)
- BNP: bij hartfalen
7. Wat zien we in het ECG?
- ST segment veranderingen
,8. Interpreteer de lab uitslagen van mw. T:
HDL: 1,03 → <1,1 mmol/L = laag risico
LDL: 6,1 → <5,5 mmol/L bij hoog risico pt
CK: 140 U/L → vrouw < 130 U/L
Tot chol/HDL cholesterol ratio: 7 →< 3,5
Triglyceriden: 12 mmol/L → < 2,2 mmol/L
Nuchter glucose 6.5 mmol/L→ < 5,6 mmol/L
Troponine: 0,15 mcg/L → < 0,10 mcg/L
8. Medicamenteuze behandelingen, welke medicatie gaat hij inzetten voor mw.?
Vier groepen:
- Antistolling
- Cholesterolverlagers
- Bloeddrukverlagers/ antihypertensiva = (diuretica, bètablokkers, ACEremmers, CA-
antagonisten)
- Zo nodig een nitraat (nitrospray)
9. Noem de belangrijkste groepen bloeddrukverlagers (antihypertensiva)
- Plaspillen (diuretica)
- Vaatverwijders
- Bèta blokkers
- Calciumantagonisten
10. Noem de belangrijkste groepen anticoagulantia
- Vit K antagonisten
- DOAC
- Subcutane anticoagulantia
11. Niet medicamenteuze behandelingen
- Voedingspatroon verbeteren (Ook stoppen met alcohol)
- Bewegingspatroon verbeteren
- Leefstijladviezen
12. Na enkele maanden aanhoudende Angina Pectoris klachten → de cardioloog besluit over te gaan
tot: - Dotterbehandeling
13. Door corona kan mw. niet meteen gedotterd worden. In de tussentijd worden de klachten erger
en krijgt ze een acuut MI. Door tijdig ingrijpen overleeft mw het infarct. Wel is het linkerventrikel
ernstig beschadigd.
Welke aandoening zou zich nu kunnen ontwikkelen?
- Decompensatio cordis linkszijdig (systolische hartfalen)
Welke klachten passen hierbij?
F (vermoeidheid), A (beperkte activiteiten), C (pijn op de borst), E (oedeem benen), S (kortademig)
- Klasse 1 = in rust weinig of geen klachten
- Klasse 2 = in rust weinig of geen klachten, maar wel bij normale inspanning
- Klasse 3 = in rust weinig of geen klachten, bij lichte inspanning zijn er al klachten
- Klasse 4 = klachten bij elke inspanning en ook in rust
Tip juf Danielle → Decompensatio Cordis
,Mk 2.2 hc 3 sociale cognitieve en psychische domein
Casus mw. T
Vraag 1: Wat is de behandeling die mw. nu krijgt?
- Antibiotica
- Veel drinken
- Blaasspoeling
- Kweek (welke is het)
Vraag 2: Wat is er aan de hand met mevrouw?
- Delier
Vraag 3:
Wat is een delier?
- Verwardheid wat plotseling optreedt. “Een stoornis in het bewustzijn (verminderd besef van
de omgeving) en aandacht (een verminderd vermogen om de aandacht te sturen, te richten,
vast te houden en te verplaatsen)”.
Welke 2 vormen kennen we?
- Hypo en hyperactief delier
Wat zijn mogelijke oorzaken?
- Infectie, post operatie, ziekte, uitdroging, pijn, ongeluk etc.
Wat is waarschijnlijk de oorzaak bij mevrouw T?
- UWI
Waaruit bestaat de behandeling?
- Aanpakken oorzaak/ onderliggend lijden
Welke medicatie zou ze kunnen krijgen voor haar delier?
- Haldol bij hyperactief delier (psychose)
Delier:
Algemene omschrijving:
Iemand raakt in de war, meestal door ziekte/ medicijnen of na een operatie.
Epidemiologie:
10 tot 40% van de patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen krijgen tijdens hun opname
een delier
Symptomen:
In de war zijn, onduidelijk praten, niet logisch nadenken, wanen, hallucinaties, geen herkenning.
Risicofactoren:
Verminderde cognitie, zintuigelijk beperking, hoge leeftijd, fysieke beperking, ernst van de ziekte,
infectie, voorgeschiedenis van alcoholgebruik.
,Diagnose:
Stellen van vragen, lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek en of röntgenonderzoek
Behandeling:
Haloperidol (medicijn), soms slaappillen zoals benzodiazepinen
Prognose:
Een delier is een voorbijgaande aandoening, maar er treedt niet altijd herstel op. Volledig herstel is
vooral bij oudere patiënten minder waarschijnlijk.
,Lijst van NCD’s (Neuro cognitive disorder):
- Anxiety
- Depression
- Elation
- Agitation
- Confusion
- Insomnia (difficulty sleeping)
- Hypersomnia (oversleeping)
- Apathy
- Wandering
- Disinhibition
- Hyperphagia (extreme hunger or eating)
- Hoarding
- Hallucinations
- Delusions
Vraag 4:
Wat is een NCD
- Neuro cognitive disorder
Welke NCD’s ken je nog meer?
- Dementie
Hoe kan deze worden vastgesteld?
- MMSE (mini mental state exam), heteroanamnese (omgeving), geriatrisch assessment
Waaruit bestaat de behandeling?
- Leefstijl en medicatie (Rivastigmine)
Dementie:
Algemene omschrijving:
Een verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten, waarbij de hersenen informatie niet meer goed
kunnen verwerken.
Epidemiologie:
Ruim 8% van de mensen boven de 65 jaar heeft dementie. - Ruim 25% van de mensen boven de 80
jaar heeft dementie. - Ruim 40% van de mensen boven de 90 jaar heeft dementie. De kans is 1 op 5
dat iemand in zijn leven dementie krijgt.
Symptomen:
Vergeetachtigheid, taalproblemen, gedragsveranderingen, problemen met dagelijkse handelingen.
Risicofactoren:
Erfelijk, voeding, leeftijd
Oorzaak/ pathofysiologie:
Diagnose:
De specialist doet neurologisch en neuropsychologisch onderzoek om de diagnose dementie te
bevestigen. Eventueel aanvullend onderzoek → MRI.
Behandeling:
Nog niet te genezen, achteruitgang kan je soms remmen door medicijnen, beweging en logopedie
kan hulpzaam zijn.
Prognose:
Gemiddeld 6,5 jaar met de ziekte, overlijdt uiteindelijk aan de gevolgen van dementie.
, Vraag 5:
Welke CD herken je in de eerste alinea?
- Dementie/alzheimer
En waarop duiden de symptomen inde tweede alinea?
- Depressie
Waaruit bestaat de behandeling hiervoor?
Wat zijn de verschillen tussen een delier en dementie? (Toets sleepvraag)
Nieuwe medicatie alzheimer → Aduhelm, werkzame stof is aducanumab
Depressie:
Depressieve stemmingsstoornissen
- Depressieve stoornis
- Persisterende depressieve stemmingsstoornis (dysthymie)
- Premenstruele stemmingsstoornis
- Disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis (spec <12 jaar)
- Depressieve-stemmingsstoornis door een middel/medicatie
- Depressieve-stemmingsstoornis door een somatische aandoening
- Andere gespecificeerde depressieve-stemmingsstoornis
- Ongespecificeerde depressieve-stemmingsstoornis
