Samenvatting TCP:
HC1/2:
TCP = interactie tussen mens en omgeving → oplossingen bedenken
- Heeft niet te maken met interactie tussen mensen
- Verbetering van alledaagse dingen door aanpassing omgeving op de mens (ergonomie)
- Ontwikkeld door: industriële revolutie, 2e wereld oorlog en digitale revolutie
Industriële Revolutie:
- Aandacht voor verhoging productiviteit op arbeids vloer → wat is efficiënter
- Arbeidsverdeling: over werknemers en verschillende bedrijven
- Scientific management (taylorisme):
- Prestatie verbtering door wetenschappelijk onderzoek
- Denkt meer aan welzijn van arbeider
- Productieverhoging door slimmer werken NIET harder
- Loon is motivatie voor prestatie
- Soldiering: bewust onder maximale capaciteit werken omdat ze niet genoeg
betaald krijgen
- Selectie en beloning nodig voor prestatie
- Taakanalyse en bewegingsstudie nodig voor bestuderen productiviteit
Hawthorne effect:
- Gedrag van mensen wordt beïnvloed omdat ze doorhebben dat er naar hen gekeken
wordt
- Als er een verandering is op de werkvloer - verandert het gedrag van de arbeider
Taylorisme principles:
1. Ontwikkeling van de wetenschap op gebied van productiviteit
2. Educatie en ontwikkeling van arbeider
3. Selectie van de arbeider
4. Samenwerking arbeider en management
- Fitting the worker for the job
2e WO:
- Ontstond aandacht voor de human factors
- Human factors: factoren die gedrag beïnvloeden op werk, die gezondheid en veiligheid
beïnvloeden
Digitale Revolutie:
- Ontstond mens-machine interactie
- Grondlegger voor TCP
HC3:
Moeilijk: mate waarin een taak veel inspanning vereist
- Kost veel aandacht - dus als complexe info moet worden verwerkt
Informatieverwerking:
- Bottleneck model (serieel):
INPUT (identification) → processing (bottleneck) → OUTPUT (execution)
, PRP: psychological refractory period
- Reactietijd voor 2e stimulus is langzamer omdat 1ste stimulus nog niet volledig
processed is
- Divided attention
- Oefening van reactietijd op 1ste stimulus kan RT verbeteren
Parallel processing: informatie verwerken van 2 stimulussen tegelijkertijd
Single resource theory:
- Aandacht/ informatieverwerking heeft een beperkte capaciteit
- Is flexible er verschilt per individu, moeilijkheid en situatie
Mentale belasting: te veel informatie te verwerking
- Nodig om te meten omdat toename hierin kan zorgen voor instorten van prestatie
- Toename als een taak veel aandacht kost
- Wat je moet meten:
- Is er nog genoeg capaciteit - kan er nog een taak bij?
- Kan apparatuur worden aangepast om fouten te voorkomen
- Meten door prestatie te zien als een uitkomst van de moeilijkheid van de taak
Yerkes- dodson wet:
- Stress/ performance relatie
- Er is een betere performance als er een deel van een mens stress ervaart
Enkel Taak paradigma:
- Concentratie op een taak
- Alleen gevoelig als maximale capaciteit is bereikt
- Onduidelijk of prestatie hetzelfde blijft door meer inspanning
Dubbele Taak paradigma:
- Is een primaire taak een worden andere taken aan toegevoegd
- PRP - en hoe meer tijd tussen de stimuli des te beter de RT wordt
- Nadelen: 2e taak kan slecht gekozen zijn of niet haalbaar
- Kan ook meten in hoeverre iets automatisch is
Fysiologische maten: arousal, hartslag etc.
- Nadeel: gevoelig voor licht, moeheid, fysieke activiteit
NASA-TLX en SWAT = subjectieve maten voor mentale belasting
- Voordeel: makkelijk toe te passen
- Nadeel: niet gevoelig voor taakomgeving, moeilijkheid in de war met moeite, veel
factoren onmogelijk voor evaluatie.
Prestatie verschil:
- Twee mensen kunnen dezelfde taak uitvoeren maar verschillende capaciteit niveaus
waardoor het de een anders ervaart dan de ander
- Prestatie kan gelijk blijven ook al neemt werkdruk toe - niet over capaciteit heen
- Werkdruk = voorspeld beter toekomst dan huidige situatie
- Slechte prestatie heeft niet altijd te maken met werkdruk
Automatische verwerking:
- Geen aandacht nodig
- Parallel/ snel
- Makkelijk te vergeten/ moeilijk te shiften
HC1/2:
TCP = interactie tussen mens en omgeving → oplossingen bedenken
- Heeft niet te maken met interactie tussen mensen
- Verbetering van alledaagse dingen door aanpassing omgeving op de mens (ergonomie)
- Ontwikkeld door: industriële revolutie, 2e wereld oorlog en digitale revolutie
Industriële Revolutie:
- Aandacht voor verhoging productiviteit op arbeids vloer → wat is efficiënter
- Arbeidsverdeling: over werknemers en verschillende bedrijven
- Scientific management (taylorisme):
- Prestatie verbtering door wetenschappelijk onderzoek
- Denkt meer aan welzijn van arbeider
- Productieverhoging door slimmer werken NIET harder
- Loon is motivatie voor prestatie
- Soldiering: bewust onder maximale capaciteit werken omdat ze niet genoeg
betaald krijgen
- Selectie en beloning nodig voor prestatie
- Taakanalyse en bewegingsstudie nodig voor bestuderen productiviteit
Hawthorne effect:
- Gedrag van mensen wordt beïnvloed omdat ze doorhebben dat er naar hen gekeken
wordt
- Als er een verandering is op de werkvloer - verandert het gedrag van de arbeider
Taylorisme principles:
1. Ontwikkeling van de wetenschap op gebied van productiviteit
2. Educatie en ontwikkeling van arbeider
3. Selectie van de arbeider
4. Samenwerking arbeider en management
- Fitting the worker for the job
2e WO:
- Ontstond aandacht voor de human factors
- Human factors: factoren die gedrag beïnvloeden op werk, die gezondheid en veiligheid
beïnvloeden
Digitale Revolutie:
- Ontstond mens-machine interactie
- Grondlegger voor TCP
HC3:
Moeilijk: mate waarin een taak veel inspanning vereist
- Kost veel aandacht - dus als complexe info moet worden verwerkt
Informatieverwerking:
- Bottleneck model (serieel):
INPUT (identification) → processing (bottleneck) → OUTPUT (execution)
, PRP: psychological refractory period
- Reactietijd voor 2e stimulus is langzamer omdat 1ste stimulus nog niet volledig
processed is
- Divided attention
- Oefening van reactietijd op 1ste stimulus kan RT verbeteren
Parallel processing: informatie verwerken van 2 stimulussen tegelijkertijd
Single resource theory:
- Aandacht/ informatieverwerking heeft een beperkte capaciteit
- Is flexible er verschilt per individu, moeilijkheid en situatie
Mentale belasting: te veel informatie te verwerking
- Nodig om te meten omdat toename hierin kan zorgen voor instorten van prestatie
- Toename als een taak veel aandacht kost
- Wat je moet meten:
- Is er nog genoeg capaciteit - kan er nog een taak bij?
- Kan apparatuur worden aangepast om fouten te voorkomen
- Meten door prestatie te zien als een uitkomst van de moeilijkheid van de taak
Yerkes- dodson wet:
- Stress/ performance relatie
- Er is een betere performance als er een deel van een mens stress ervaart
Enkel Taak paradigma:
- Concentratie op een taak
- Alleen gevoelig als maximale capaciteit is bereikt
- Onduidelijk of prestatie hetzelfde blijft door meer inspanning
Dubbele Taak paradigma:
- Is een primaire taak een worden andere taken aan toegevoegd
- PRP - en hoe meer tijd tussen de stimuli des te beter de RT wordt
- Nadelen: 2e taak kan slecht gekozen zijn of niet haalbaar
- Kan ook meten in hoeverre iets automatisch is
Fysiologische maten: arousal, hartslag etc.
- Nadeel: gevoelig voor licht, moeheid, fysieke activiteit
NASA-TLX en SWAT = subjectieve maten voor mentale belasting
- Voordeel: makkelijk toe te passen
- Nadeel: niet gevoelig voor taakomgeving, moeilijkheid in de war met moeite, veel
factoren onmogelijk voor evaluatie.
Prestatie verschil:
- Twee mensen kunnen dezelfde taak uitvoeren maar verschillende capaciteit niveaus
waardoor het de een anders ervaart dan de ander
- Prestatie kan gelijk blijven ook al neemt werkdruk toe - niet over capaciteit heen
- Werkdruk = voorspeld beter toekomst dan huidige situatie
- Slechte prestatie heeft niet altijd te maken met werkdruk
Automatische verwerking:
- Geen aandacht nodig
- Parallel/ snel
- Makkelijk te vergeten/ moeilijk te shiften
