Inleiding in de Wetenschappelijke Methode
Antwoorden op de leerdoelen
Nederlands
Studietaak 1 t/m 9
Gemaakt door Saartje Koning
Inhoud
Studietaak 0: Voorbereiding...................................................................................................................2
Studietaak 1: Wetenschappelijke revoluties...........................................................................................3
Studietaak 2: Van witte, naar zwarte zwanen.........................................................................................6
Studietaak 3: Paradigma’s en wetenschappelijke revoluties...................................................................8
Studietaak 4: De onderzoeksprogramma’s van Lakatos..........................................................................9
Studietaak 5: Hypotheses, theorie en voorspellingen..........................................................................10
Studietaak 6: Experiment.....................................................................................................................13
Studietaak 7: Causaliteit.......................................................................................................................15
Studietaak 8: Zuiver denken in de wetenschap....................................................................................17
Studietaak 9: Wetenschappelijke integriteit en Open Science..............................................................20
,Studietaak 0: Voorbereiding
1. Definieer kennis in termen van een ware en gerechtvaardigde opvatting en het verschil tussen
kennis en een mening omschrijven
Kennis = een opvatting die waar en gerechtvaardigd is
Verschil tussen kennis en een mening
Mening geen noodzaak om een sterke rechtvaardiging voor te geven
Kennis noodzaak dat er een goede rechtvaardiging is voor de opvatting
2. Benoem 4 methodes om tot opvattingen te komen volgens Peirce en voorbeelden van elk van
deze methoden
4 manieren om van twijfel af te komen:
1. Volharding en vermijding
= alles en iedereen uit de weg gaan die twijfel in ons kan oproepen, zodat we aan onze
overtuigingen kunnen vasthouden
Voorbeeld: wanneer een collega geen interesse heeft om nieuwe suggesties voor een
bepaalde aanpak te horen
2. Vertrouwen op de autoriteit van anderen
= leggen de verantwoordelijkheid voor onze overtuigingen bij de mensen om ons heen
Voorbeeld: ik heb van 4 professionals gehoord dat sporten gezond is, daarom ben ik
overtuigd van deze opvatting
3. A-priori methode van fixatie
= kiezen overtuigingen die op dat moment het meest aantrekkelijk zijn
Voorbeeld: het idee van het kind als een ‘tabula rasa’ kan voor sommigen een prettigere
opvatting zijn dan de opvatting dat eigenschappen in bepaalde mate aangeboren zijn
4. Wetenschappelijke methode
= methode die niet afhankelijk is van ons individuele standpunt
Voorbeeld: een wetenschapper die actief op zoek gaat naar informatie over de wereld om
diens opvattingen aan te scherpen
3. Omschrijf het verschil tussen fundamenteel en toegepast onderzoek
Het verschil zit in het doel van beiden onderzoeken.
Fundamenteel onderzoek = doel om kennis te vergaren
Toegepast onderzoek = doel om bestaande kennis toe te passen om problemen op te lossen
4. Benoem welke doelen er respectievelijk door toegepast en fundamenteel onderzoek nagestreefd
worden
1. Fundamenteel onderzoek
a. Beschrijven van de werkelijkheid
b. Verklaren waarom dingen zijn zoals ze zijn (hypothese en theorieën)
2. Toegepast onderzoek
a. Voorspellen van gebeurtenissen en fenomenen
b. Controleren van gebeurtenissen en fenomenen
5. Leg uit wat het verschil is tussen descriptieve en normatieve uitspraken
1. Descriptieve uitspraken
= wat is
Voorbeeld: sporters leven langer of een IW van 90 is beneden gemiddeld
2. Normatieve uitspraken
= wat wenselijk is
, Voorbeeld: je moet voldoende sporten, want dat is gezond of een IW van 90 is niet zo goed,
want dat is beneden gemiddeld
Studietaak 1: Wetenschappelijke revoluties
1. Op hoofdlijnen een tijdlijn schetsen van de wetenschapsgeschiedenis en daarin de volgende
tijdvakken met hun hoofdkenmerken plaatsen: oude Grieken, Romeinse Rijk, middeleeuwen,
wetenschappelijke revolutie, Verlichting en moderne tijd
Tijd Naam Typering Filosofen
600 v.Chr. – 200 Griekse tijd Basis van het wetenschappelijk Socrates, Plato &
v.Chr. denken Aristoteles
> Rationalisme & Empirisme
200 v.Chr. – 500 Romeinse Rijk Praktische filosofie
n.Chr. > ethiek, recht en politiek
500 – 1500 Middeleeuwen Dogmatisch aristotelisch-christelijk
wereldbeeld
1500 – 1700 Wetenschappelijke Mechanisering van het wereldbeeld Bacon, Descartes, Locke,
revolutie Berkeley
1700 – 1800 Verlichting Opkomst van het kritisch denken Hume, Kant & Peirce
1800 - heden Moderne tijd Industriële en digitale revolutie
2. Op diezelfde tijdlijn de volgende filosofen plaatsen met een korte schets van hun benadering en
hun belangrijkste ideeën: Socrates, Plato, Aristoteles, Francis Bacon, René Descartes, John Locke,
George Berkeley, David Hume, Immanuel Kant en Charles Peirce
Filosoof Stroming & ideeën
Socrates > Scepticisme
‘Kennis van de wereld is afhankelijk van degene die naar de wereld kijkt en daardoor kunnen we via
waarneming nooit zekerheid bereiken over de aard van de werkelijkheid’
Plato > Rationalisme
> Deductie
‘we worden gereïncarneerd met de wereld van de ideeën en leren dus nooit iets nieuws, maar
herinneren alleen wat er al in ons aanwezig is’
Aristoteles > Empirisme
> Inductie
> Intuïtie
‘we worden geboren als een tabula rasa (blanco kleitablet), waarop de omgeving haar indrukken
achterlaat nadat we onze ogen openen’
Bacon > Combinatie van rationalisme en empirisme
> Publicatie: Novum Organum
tegen ongefundeerd gefilosofeer en klakkeloos accepteren van autoriteiten
> 4 idolen
> Begin Verlichting
Descartes > Rationalisme
> Cogito Ergo Sum
> Bestaan van bewustzijn zeker gesteld
‘als onze zintuigen ons af en toe bedriegen, kunnen we nooit zeker weten wanneer ze dat niet doen
en dus moeten we aan alles twijfelen’
Locke > Empirisme
> Waarnemingstheorie (sensatie, reflectie en 3 kwaliteiten)
‘mens wordt geboren zonder voorkennis’
Berkeley > Idealisme
> Esse est percipi
‘de innerlijke ervaring moeten we beschouwen als de werkelijkheid en ontkent de relevantie van de
Antwoorden op de leerdoelen
Nederlands
Studietaak 1 t/m 9
Gemaakt door Saartje Koning
Inhoud
Studietaak 0: Voorbereiding...................................................................................................................2
Studietaak 1: Wetenschappelijke revoluties...........................................................................................3
Studietaak 2: Van witte, naar zwarte zwanen.........................................................................................6
Studietaak 3: Paradigma’s en wetenschappelijke revoluties...................................................................8
Studietaak 4: De onderzoeksprogramma’s van Lakatos..........................................................................9
Studietaak 5: Hypotheses, theorie en voorspellingen..........................................................................10
Studietaak 6: Experiment.....................................................................................................................13
Studietaak 7: Causaliteit.......................................................................................................................15
Studietaak 8: Zuiver denken in de wetenschap....................................................................................17
Studietaak 9: Wetenschappelijke integriteit en Open Science..............................................................20
,Studietaak 0: Voorbereiding
1. Definieer kennis in termen van een ware en gerechtvaardigde opvatting en het verschil tussen
kennis en een mening omschrijven
Kennis = een opvatting die waar en gerechtvaardigd is
Verschil tussen kennis en een mening
Mening geen noodzaak om een sterke rechtvaardiging voor te geven
Kennis noodzaak dat er een goede rechtvaardiging is voor de opvatting
2. Benoem 4 methodes om tot opvattingen te komen volgens Peirce en voorbeelden van elk van
deze methoden
4 manieren om van twijfel af te komen:
1. Volharding en vermijding
= alles en iedereen uit de weg gaan die twijfel in ons kan oproepen, zodat we aan onze
overtuigingen kunnen vasthouden
Voorbeeld: wanneer een collega geen interesse heeft om nieuwe suggesties voor een
bepaalde aanpak te horen
2. Vertrouwen op de autoriteit van anderen
= leggen de verantwoordelijkheid voor onze overtuigingen bij de mensen om ons heen
Voorbeeld: ik heb van 4 professionals gehoord dat sporten gezond is, daarom ben ik
overtuigd van deze opvatting
3. A-priori methode van fixatie
= kiezen overtuigingen die op dat moment het meest aantrekkelijk zijn
Voorbeeld: het idee van het kind als een ‘tabula rasa’ kan voor sommigen een prettigere
opvatting zijn dan de opvatting dat eigenschappen in bepaalde mate aangeboren zijn
4. Wetenschappelijke methode
= methode die niet afhankelijk is van ons individuele standpunt
Voorbeeld: een wetenschapper die actief op zoek gaat naar informatie over de wereld om
diens opvattingen aan te scherpen
3. Omschrijf het verschil tussen fundamenteel en toegepast onderzoek
Het verschil zit in het doel van beiden onderzoeken.
Fundamenteel onderzoek = doel om kennis te vergaren
Toegepast onderzoek = doel om bestaande kennis toe te passen om problemen op te lossen
4. Benoem welke doelen er respectievelijk door toegepast en fundamenteel onderzoek nagestreefd
worden
1. Fundamenteel onderzoek
a. Beschrijven van de werkelijkheid
b. Verklaren waarom dingen zijn zoals ze zijn (hypothese en theorieën)
2. Toegepast onderzoek
a. Voorspellen van gebeurtenissen en fenomenen
b. Controleren van gebeurtenissen en fenomenen
5. Leg uit wat het verschil is tussen descriptieve en normatieve uitspraken
1. Descriptieve uitspraken
= wat is
Voorbeeld: sporters leven langer of een IW van 90 is beneden gemiddeld
2. Normatieve uitspraken
= wat wenselijk is
, Voorbeeld: je moet voldoende sporten, want dat is gezond of een IW van 90 is niet zo goed,
want dat is beneden gemiddeld
Studietaak 1: Wetenschappelijke revoluties
1. Op hoofdlijnen een tijdlijn schetsen van de wetenschapsgeschiedenis en daarin de volgende
tijdvakken met hun hoofdkenmerken plaatsen: oude Grieken, Romeinse Rijk, middeleeuwen,
wetenschappelijke revolutie, Verlichting en moderne tijd
Tijd Naam Typering Filosofen
600 v.Chr. – 200 Griekse tijd Basis van het wetenschappelijk Socrates, Plato &
v.Chr. denken Aristoteles
> Rationalisme & Empirisme
200 v.Chr. – 500 Romeinse Rijk Praktische filosofie
n.Chr. > ethiek, recht en politiek
500 – 1500 Middeleeuwen Dogmatisch aristotelisch-christelijk
wereldbeeld
1500 – 1700 Wetenschappelijke Mechanisering van het wereldbeeld Bacon, Descartes, Locke,
revolutie Berkeley
1700 – 1800 Verlichting Opkomst van het kritisch denken Hume, Kant & Peirce
1800 - heden Moderne tijd Industriële en digitale revolutie
2. Op diezelfde tijdlijn de volgende filosofen plaatsen met een korte schets van hun benadering en
hun belangrijkste ideeën: Socrates, Plato, Aristoteles, Francis Bacon, René Descartes, John Locke,
George Berkeley, David Hume, Immanuel Kant en Charles Peirce
Filosoof Stroming & ideeën
Socrates > Scepticisme
‘Kennis van de wereld is afhankelijk van degene die naar de wereld kijkt en daardoor kunnen we via
waarneming nooit zekerheid bereiken over de aard van de werkelijkheid’
Plato > Rationalisme
> Deductie
‘we worden gereïncarneerd met de wereld van de ideeën en leren dus nooit iets nieuws, maar
herinneren alleen wat er al in ons aanwezig is’
Aristoteles > Empirisme
> Inductie
> Intuïtie
‘we worden geboren als een tabula rasa (blanco kleitablet), waarop de omgeving haar indrukken
achterlaat nadat we onze ogen openen’
Bacon > Combinatie van rationalisme en empirisme
> Publicatie: Novum Organum
tegen ongefundeerd gefilosofeer en klakkeloos accepteren van autoriteiten
> 4 idolen
> Begin Verlichting
Descartes > Rationalisme
> Cogito Ergo Sum
> Bestaan van bewustzijn zeker gesteld
‘als onze zintuigen ons af en toe bedriegen, kunnen we nooit zeker weten wanneer ze dat niet doen
en dus moeten we aan alles twijfelen’
Locke > Empirisme
> Waarnemingstheorie (sensatie, reflectie en 3 kwaliteiten)
‘mens wordt geboren zonder voorkennis’
Berkeley > Idealisme
> Esse est percipi
‘de innerlijke ervaring moeten we beschouwen als de werkelijkheid en ontkent de relevantie van de
