Gespreksvoering voor Sociaal Werkers
Hoofdstuk 3
Blz. 70 3.1 Gesprekstechnieken en -vaardigheden
Paul Watzlawick is de grondlegger van de communicatietheorie en heeft 5 axioma’s
beschreven:
1. Het is onmogelijk om niet te communiceren
Ook niet handelen heeft een communicatieve waarde. Zelfs als je niet met
elkaar praat communiceer je.
2. Iedere communicatie bezit een inhouds- en betrekkingsaspect
Iedere mededeling heeft een letterlijke inhoud maar ook een betrekking: de
toon waarop je iets zegt.
3. De interpunctie van de betekenisgeving definieert de betrekking
Iedereen ziet zijn eigen begin als beginpunt van communicatie. Maar
communicatie heeft geen begin- en eindpunt. Bij iedereen is het beginpunt
anders.
4. Communicatie kan digitaal of analoog plaatsvinden
Digitaal staat voor eenduidigheid over woorden, gebaren en tekens.
Analoog is voor meerdere uitleg interpretabel.
5. Communicatie tussen mensen verloopt of symmetrisch of complementair
Het verloop van communicatie hangt af of de betrekking tussen de
gesprekspartners gelijkwaardig of verschillend is.
Blz. 71-73 3.2.1 Verbindende houding
In contact met een ander is interesse erg belangrijk. Hiervoor hou je de ‘niet-weten
houding’ aan (vragen stellen).
Een houding die heel veel mee overeenkomt is de Socratische gespreksvoering. Het
staat voor het denkproces bij de ander begeleiden en laten ontwikkelen door middel
van de belangstelling die je hebt en de kennis waarover de ander zelf beschikt.
De Socratische gespreksvoering gaat uit van 4 basisprincipes:
1. De mens is deskundige over zichzelf.
2. De deskundigheid van de ander naar buiten halen door hem zo te benaderen
dat hij zich bewust wordt van zijn kennis en inzichten.
3. Eerder vragen dan vertellen. Vragen is nuttiger dan de ander dingen vertellen.
Door te vragen, druk je ook uit dat je de intentie hebt om te luisteren.
4. Doen ontdekken. Een goed gesprek met de ander is te vergelijken met een
ontdekkingstocht, waarbij je de ander de kans heeft om een beter inzicht in
zichzelf te krijgen.
, Naast een houding waarin je interesse in de ander toont, is er ook onverdeelde
aandacht nodig: presentie. Hierbij heb je de volledige aandacht voor de ander en ben
je niet bezig met andere dingen.
De relatie tussen gesprekspartners is prettig wanneer de sociaal werker compassie
(meeleven) toont en er respect is voor de autonomie van de cliënt.
Motiverende Gespreksvoering: een communicatiestijl die de eigen motivatie van
cliënten probeert te vergroten door het verkennen van hun tegenstrijdige gevoelens
over verandering
Zowel de Presentietheorie als de Motiverende Gespreksvoering is te koppelen aan
de Self Determination Theorie. Deze theorie gaat ervan uit dat mensen, om te
kunnen functioneren, 3 psychologische basisbehoeften ervaren:
1. Autonomie
De eigen richting in het leven kunnen bepalen en zich kunnen ontwikkelen.
2. Verbondenheid
De behoefte aan een hechte en intieme relatie met mensen, je gewaardeerd
en ondersteund voelen.
3. Competentie
Je capabel genoeg voelen om de eigen
ontwikkeling vorm te geven, om keuzes te maken en tot actie te komen.
Positief bekrachtigen zou ook onder een techniek kunnen vallen. De sociaal werker
moet zich niet focussen op wat nog niet lukt, maar juist op wat er wel lukt en dat
benoemen. Dit wordt ook wel empowerment genoemd. Het betekend dat je
waardering voor iemand uitspreekt door middel van complimenten.
Ook de fysieke houding ten opzichte van elkaar is belangrijk voor het kunnen
verbinden met je cliënt.
Oogcontant is belangrijk tijdens een gesprek maar het kan ook dwingend overkomen.
Blz. 73-75 3.2.2 Feedback
Feedback kun je met verschillende doelen inzetten:
- Om het door jou gewenste gedrag van een ander in stand te houden.
- Om het ongewenste gedrag van een ander te corrigeren.
- Om de relatie tussen jou en de ander te verduidelijken.
Bij feedback is er altijd sprake van een zender en een ontvanger: de een geeft
feedback en de ander ontvangt de feedback.
Feedback geven doe je vaak onbewust zoals bijvoorbeeld glimlachen als iemand iets
aardigs zegt.
Hoofdstuk 3
Blz. 70 3.1 Gesprekstechnieken en -vaardigheden
Paul Watzlawick is de grondlegger van de communicatietheorie en heeft 5 axioma’s
beschreven:
1. Het is onmogelijk om niet te communiceren
Ook niet handelen heeft een communicatieve waarde. Zelfs als je niet met
elkaar praat communiceer je.
2. Iedere communicatie bezit een inhouds- en betrekkingsaspect
Iedere mededeling heeft een letterlijke inhoud maar ook een betrekking: de
toon waarop je iets zegt.
3. De interpunctie van de betekenisgeving definieert de betrekking
Iedereen ziet zijn eigen begin als beginpunt van communicatie. Maar
communicatie heeft geen begin- en eindpunt. Bij iedereen is het beginpunt
anders.
4. Communicatie kan digitaal of analoog plaatsvinden
Digitaal staat voor eenduidigheid over woorden, gebaren en tekens.
Analoog is voor meerdere uitleg interpretabel.
5. Communicatie tussen mensen verloopt of symmetrisch of complementair
Het verloop van communicatie hangt af of de betrekking tussen de
gesprekspartners gelijkwaardig of verschillend is.
Blz. 71-73 3.2.1 Verbindende houding
In contact met een ander is interesse erg belangrijk. Hiervoor hou je de ‘niet-weten
houding’ aan (vragen stellen).
Een houding die heel veel mee overeenkomt is de Socratische gespreksvoering. Het
staat voor het denkproces bij de ander begeleiden en laten ontwikkelen door middel
van de belangstelling die je hebt en de kennis waarover de ander zelf beschikt.
De Socratische gespreksvoering gaat uit van 4 basisprincipes:
1. De mens is deskundige over zichzelf.
2. De deskundigheid van de ander naar buiten halen door hem zo te benaderen
dat hij zich bewust wordt van zijn kennis en inzichten.
3. Eerder vragen dan vertellen. Vragen is nuttiger dan de ander dingen vertellen.
Door te vragen, druk je ook uit dat je de intentie hebt om te luisteren.
4. Doen ontdekken. Een goed gesprek met de ander is te vergelijken met een
ontdekkingstocht, waarbij je de ander de kans heeft om een beter inzicht in
zichzelf te krijgen.
, Naast een houding waarin je interesse in de ander toont, is er ook onverdeelde
aandacht nodig: presentie. Hierbij heb je de volledige aandacht voor de ander en ben
je niet bezig met andere dingen.
De relatie tussen gesprekspartners is prettig wanneer de sociaal werker compassie
(meeleven) toont en er respect is voor de autonomie van de cliënt.
Motiverende Gespreksvoering: een communicatiestijl die de eigen motivatie van
cliënten probeert te vergroten door het verkennen van hun tegenstrijdige gevoelens
over verandering
Zowel de Presentietheorie als de Motiverende Gespreksvoering is te koppelen aan
de Self Determination Theorie. Deze theorie gaat ervan uit dat mensen, om te
kunnen functioneren, 3 psychologische basisbehoeften ervaren:
1. Autonomie
De eigen richting in het leven kunnen bepalen en zich kunnen ontwikkelen.
2. Verbondenheid
De behoefte aan een hechte en intieme relatie met mensen, je gewaardeerd
en ondersteund voelen.
3. Competentie
Je capabel genoeg voelen om de eigen
ontwikkeling vorm te geven, om keuzes te maken en tot actie te komen.
Positief bekrachtigen zou ook onder een techniek kunnen vallen. De sociaal werker
moet zich niet focussen op wat nog niet lukt, maar juist op wat er wel lukt en dat
benoemen. Dit wordt ook wel empowerment genoemd. Het betekend dat je
waardering voor iemand uitspreekt door middel van complimenten.
Ook de fysieke houding ten opzichte van elkaar is belangrijk voor het kunnen
verbinden met je cliënt.
Oogcontant is belangrijk tijdens een gesprek maar het kan ook dwingend overkomen.
Blz. 73-75 3.2.2 Feedback
Feedback kun je met verschillende doelen inzetten:
- Om het door jou gewenste gedrag van een ander in stand te houden.
- Om het ongewenste gedrag van een ander te corrigeren.
- Om de relatie tussen jou en de ander te verduidelijken.
Bij feedback is er altijd sprake van een zender en een ontvanger: de een geeft
feedback en de ander ontvangt de feedback.
Feedback geven doe je vaak onbewust zoals bijvoorbeeld glimlachen als iemand iets
aardigs zegt.
