Samenvatting ANF
*Let op: grote overlapping met module MEM
Spijsverteringskanaal (tractus digestivus)
Het spijsverteringsstelsel bestaat uit verschillende organen, die elk een belangrijke functie uitoefenen.
De hoofdfunctie van het spijsverteringsstelsel is het afbreken van voedsel tot kleine moleculen.
Voedsel is opgebouwd uit een of meerdere biomoleculen:
- Suikers/koolhydraten
- Vetten
- Eiwitten
- Nucleïnezuren
Het gehele spijsverteringsstelsel is opgebouwd uit dezelfde lagen:
• Mucosa
- epitheel
- lamina propria
- muscularis mucosae
• Submucosa
- Plexus van Meissner
- klieren
- lymfoid weefsel
• Muscularis externa
- Plexus van Auerbach
• Serosa
Oesophagus (slokdarm)
De oesophagus heeft een dikke wand. Hierdoor beschadigd het epitheel niet bij het inslikken van
grote stukken voedsel. Er heerst een vochtige omgeving, zodat het voedsel gemakkelijk door de
oesophagus glijdt. Het epitheel van de slokdarm is niet bestand tegen het zuur uit de maag. Bij
oprispering van zuur vanuit de maag beschadigd het epitheel in de slokdarm: Barret's oesophagus.
Dit kan slokdarmkanker als gevolg hebben.
,Gaster (maag)
De maag heeft een aantal belangrijke functies:
- vocht toevoegen
- mechanische digestie: kneden van de maag
- chemische digestie: met maagzuur eiwitten (pepsine), vet (lipase)
De maag is opgebouwd uit eenlagig cilindrisch epitheel. Hij bestaat uit 3 delen, die er onder een
microscoop net anders uitzien:
1. Cardia/Fundus
2. Corpus
3. Pylorus
In de corpus (tweede gedeelte) bevinden zich de meeste/grootste klieren. In de pylorus (laatste
gedeelte) bevinden zich nog wel klieren, maar veel minder/kleiner dan die in de corpus.
In de maag bevinden zich 4 typen cellen:
1. Slijmnapcellen: produceren HCO3-
2. Muceuze halscellen: produceren slijm
3. Wandcellen/pariëtale cellen: produceren HCl, intrinsic factor
4. Zymogene cellen/ hoofdcellen: produceren pepsinogeen, hormonen (gastrine) en zijn
entero-endocriene cellen
,Hormonen in de maag bepalen hoeveel maagzuur er geproduceerd moet worden. Maagzuur is erg
bijtend, waardoor de maag een goed beschermingsmechanisme moet hebben. De maag heeft een
aantal beschermingsmechanismen:
1. Afgifte pepsine als inactief pepsinogeen (pro-enzym, zymogeen)
2. Mucus (slijm): beschermt zowel tegen pepsine als HCl
3. Afgifte HCO3- door slijmnapcellen: neutralisatie zuur aan oppervlakte maagwand
Als er voedsel in de maag terecht komt wordt gastrine (hormoon) afgegeven, waardoor de afgifte van
maagsap wordt gestimuleerd. Als het voedsel vervolgens in het duodenum terecht komt, wordt er
GIP en/of VIP afgegeven. Dit zijn remmers voor de HCl productie en de afgifte van maagsap. Ook
wordt er cholecystokinine afgegeven, wat de galproductie stimuleert. Sectretine stimuleert de
productie van alvleessap, maar heeft ook een remmende werking op gastrine.
• Gastrine: geproduceerd door maagepitheel
secretie maagsap
• Secretine: geproduceerd door duodenum
secretie alvleessap
• Cholecystokinine: geproduceerd door
duodenum secretie gal
Intestinum tenue (dunne darm)
Via de pylorus (sluitspier) gaat de maag over in de dunne darm. De dunne darm is onder te verdelen
in 3 delen:
1. Duodenum (twaalfvingerige darm)
2. Jejunum (nuchtere darm) (absorptie)
3. Ileum (kronkeldarm)
Het darmepitheel heeft verschillende functies:
- Absorptie water, zout en nutriënten
o o.a. vet, vitaminen, mineralen
- Transporteren voedsel
- Productie van hormonen
o GIP: remming maagsap afgifte
o secretine, CCK: stimulering afgifte bicarbonaat, water en enzymen door pancreas
o VIP, substantie P, motiline: stimulering darmmotiliteit
- Barrière tegen infecties
, De darm is opgebouwd uit vlokken, die zorgen voor oppervlakte vergroting. Er zijn 3 typen:
*Plooien van Kerckring komen alleen voor bij de mens, niet bij de muis.
Ook de darm is uitgebouwd uit epitheel. In het epitheel bevinden zich 5 soorten cellen:
Villi:
1. Enterocyten (scheiden enzymen en sappen uit en hebben een absorptievermogen)
2. Slijmbekercellen (gobletcellen)
Crypten (kliertjes van Lieberkühn):
3. Stam/kiemcellen (zorgen voor nieuwvorming van het darmepitheel)
4. Cellen van Paneth (onder de crypten) (bevatten lysozym dat een bactericide werking heeft en
een rol speelt bij regulering van darmflora)
5. Entero-endocriene cellen
*Let op: grote overlapping met module MEM
Spijsverteringskanaal (tractus digestivus)
Het spijsverteringsstelsel bestaat uit verschillende organen, die elk een belangrijke functie uitoefenen.
De hoofdfunctie van het spijsverteringsstelsel is het afbreken van voedsel tot kleine moleculen.
Voedsel is opgebouwd uit een of meerdere biomoleculen:
- Suikers/koolhydraten
- Vetten
- Eiwitten
- Nucleïnezuren
Het gehele spijsverteringsstelsel is opgebouwd uit dezelfde lagen:
• Mucosa
- epitheel
- lamina propria
- muscularis mucosae
• Submucosa
- Plexus van Meissner
- klieren
- lymfoid weefsel
• Muscularis externa
- Plexus van Auerbach
• Serosa
Oesophagus (slokdarm)
De oesophagus heeft een dikke wand. Hierdoor beschadigd het epitheel niet bij het inslikken van
grote stukken voedsel. Er heerst een vochtige omgeving, zodat het voedsel gemakkelijk door de
oesophagus glijdt. Het epitheel van de slokdarm is niet bestand tegen het zuur uit de maag. Bij
oprispering van zuur vanuit de maag beschadigd het epitheel in de slokdarm: Barret's oesophagus.
Dit kan slokdarmkanker als gevolg hebben.
,Gaster (maag)
De maag heeft een aantal belangrijke functies:
- vocht toevoegen
- mechanische digestie: kneden van de maag
- chemische digestie: met maagzuur eiwitten (pepsine), vet (lipase)
De maag is opgebouwd uit eenlagig cilindrisch epitheel. Hij bestaat uit 3 delen, die er onder een
microscoop net anders uitzien:
1. Cardia/Fundus
2. Corpus
3. Pylorus
In de corpus (tweede gedeelte) bevinden zich de meeste/grootste klieren. In de pylorus (laatste
gedeelte) bevinden zich nog wel klieren, maar veel minder/kleiner dan die in de corpus.
In de maag bevinden zich 4 typen cellen:
1. Slijmnapcellen: produceren HCO3-
2. Muceuze halscellen: produceren slijm
3. Wandcellen/pariëtale cellen: produceren HCl, intrinsic factor
4. Zymogene cellen/ hoofdcellen: produceren pepsinogeen, hormonen (gastrine) en zijn
entero-endocriene cellen
,Hormonen in de maag bepalen hoeveel maagzuur er geproduceerd moet worden. Maagzuur is erg
bijtend, waardoor de maag een goed beschermingsmechanisme moet hebben. De maag heeft een
aantal beschermingsmechanismen:
1. Afgifte pepsine als inactief pepsinogeen (pro-enzym, zymogeen)
2. Mucus (slijm): beschermt zowel tegen pepsine als HCl
3. Afgifte HCO3- door slijmnapcellen: neutralisatie zuur aan oppervlakte maagwand
Als er voedsel in de maag terecht komt wordt gastrine (hormoon) afgegeven, waardoor de afgifte van
maagsap wordt gestimuleerd. Als het voedsel vervolgens in het duodenum terecht komt, wordt er
GIP en/of VIP afgegeven. Dit zijn remmers voor de HCl productie en de afgifte van maagsap. Ook
wordt er cholecystokinine afgegeven, wat de galproductie stimuleert. Sectretine stimuleert de
productie van alvleessap, maar heeft ook een remmende werking op gastrine.
• Gastrine: geproduceerd door maagepitheel
secretie maagsap
• Secretine: geproduceerd door duodenum
secretie alvleessap
• Cholecystokinine: geproduceerd door
duodenum secretie gal
Intestinum tenue (dunne darm)
Via de pylorus (sluitspier) gaat de maag over in de dunne darm. De dunne darm is onder te verdelen
in 3 delen:
1. Duodenum (twaalfvingerige darm)
2. Jejunum (nuchtere darm) (absorptie)
3. Ileum (kronkeldarm)
Het darmepitheel heeft verschillende functies:
- Absorptie water, zout en nutriënten
o o.a. vet, vitaminen, mineralen
- Transporteren voedsel
- Productie van hormonen
o GIP: remming maagsap afgifte
o secretine, CCK: stimulering afgifte bicarbonaat, water en enzymen door pancreas
o VIP, substantie P, motiline: stimulering darmmotiliteit
- Barrière tegen infecties
, De darm is opgebouwd uit vlokken, die zorgen voor oppervlakte vergroting. Er zijn 3 typen:
*Plooien van Kerckring komen alleen voor bij de mens, niet bij de muis.
Ook de darm is uitgebouwd uit epitheel. In het epitheel bevinden zich 5 soorten cellen:
Villi:
1. Enterocyten (scheiden enzymen en sappen uit en hebben een absorptievermogen)
2. Slijmbekercellen (gobletcellen)
Crypten (kliertjes van Lieberkühn):
3. Stam/kiemcellen (zorgen voor nieuwvorming van het darmepitheel)
4. Cellen van Paneth (onder de crypten) (bevatten lysozym dat een bactericide werking heeft en
een rol speelt bij regulering van darmflora)
5. Entero-endocriene cellen
