Architectuur & cultuur:
GESCHIEDENIS
Les 1: 03/10/2022: Introductie
INLEIDING chronologische stijlinterpretatie
- Bijvoorbeeld stadhuis Brussel: eerst enkel linkervleugel in 1401
Nadien rechtervleugel aangebouwd omdat stadhuis Leuven anders groter was 1444
- Gebeurd ook met huizen huizen worden steeds groter totdat ze samensmelten
tot 1 complex zelfde gevel maar achter die geven verschillende structuren
TERMEN KENNEN vocabularium architectuur/bouwkundige termen + tabel Excel
- Voorbeeld examenvragen: zei Bb
ECHTE LES INTRODUCTIE OUDHEID
Verplichte literatuur!! Laying the foundations – Greece and Rome
Kennis en Kenmerken: oudheid
- Zuilen, rondbogen, frontons, stenen en marmer architectuur
- Vaak in vervallen staat door soms hergebruik materialen/weersomstandigheden
We hebben gefragmenteerd beeld van archi uit oudheid doordat delen ontbreken
Filmpje Pompeï, Wat weten we over de gebouwen types en materialen?
Pompei: verwoest in 79
- Baksteen/terracotta, marmer, hout (glas) harde natuurstenen & marmersoorten
blijven over na verwoesting
Hierdoor vertekend beeld van materiaalgebruik vroeger
- Typologieën: Tempels, amfitheater, forum, politieke instellingen komen doorheen
de oudheid vaak terug: woningen vaak uit minder rijke materialen, gaan minder lang
mee
Publicaties Vitruvius (85-20 v.C.) Tien boeken rond architectuur (25 v.C.) bieden veel
inzicht in archi oudheid
- Gaat in op constructiemethodes
- Ook karakteristieke kenmerken
Later in renaissance wordt deze periode geherinterpreteerd nieuwepublicaties
Nog later herinterpretatie van herinterpretatie (neoclassicisme)
Visuele elementen archi oudheid
- Kapitelen van zuilen Dorische, ionische, Korintische
1
,Oudste orde
Volledig symmetrisch,
smaller bovenaan/breder onderaan lasten verdelen = constructief kenmerk
veel slankere zuilen, gescalpeerde sokkel
nog slanker, meer ornament
In toepassing in deze volgorde: historische volgorde en zwaartekracht
2
, Vitruvius beschrijft opbouw en doorsnede van zuil zeer gedetailleerd
Keuze van zuil = constructief!!
- Dorische onderaan, Ionische daarboven, Korintische bovenaan
o Van zwaar naar licht
Zuilen hebben gender: bij tempels van vss goden, vss zuilen gebruikt
- Mannelijke: Dorische zuil omwille van robuustheid en stevigheid
o Tempels mannelijke goden
- Vrouwelijk: ionische slanker/fijner
o Tempels vrouwelijke goden
- Jonge meisje: Korintische frivool
o Jonge goden
DAKCONSTRUCTIES
Opbouw:
- Architraaf = balk die op zuilen ligt en deze verbindt
o Daar op komt dakconstructie
- Metopen kunnen verwijzen naar de oorspronkelijke spijkers in de houten opbouw
3
, Vitruvius legt evolutie van houten naar stenen architectuur uit
- Sommige elementen (zoals kopse balken bij hout) worden puur decoratief bij stenen
architectuur (triglief) = imitatie hout archi
Zuilen worden gebruikt om architectuur af te bakenen: peristyle (overkapte zuilengalerij)
Les 10/10/2022:
typologie en materialiteit
- Atrium: is binnenplaats/open ruimte tussen gebouwen = semipubliek of privé en
heeft huis of fontein in midden
slechts enkele mensen kregen toegang verschillende klassen:
o Armere mensen: donkere kleren
o Rijkere mensen: lichtere/kleurrijke kleren hoger in standensamenleving
Basis opbouw tempels
Grondplan Parthenon 5e eeuw v.C.: Athene
- Rechthoekig grondplan met peristyle (=zuilenrij rond centraal: publiek toegankelijk)
- Vestibule: inwendig portaal
- Cella: verering van de goden (semi toegankelijk),
toegankelijk via de vestibule
- Schatkamer: bewaring giften aan priesters (geen rechtstreekse verbinding met cella)
Variaties op grondplan:
- Maison Carré, Nîmes: enkel vestibule, geen omringde peristyle
- Tempel van Jupiter: vestibule loopt niet helemaal rond
4
GESCHIEDENIS
Les 1: 03/10/2022: Introductie
INLEIDING chronologische stijlinterpretatie
- Bijvoorbeeld stadhuis Brussel: eerst enkel linkervleugel in 1401
Nadien rechtervleugel aangebouwd omdat stadhuis Leuven anders groter was 1444
- Gebeurd ook met huizen huizen worden steeds groter totdat ze samensmelten
tot 1 complex zelfde gevel maar achter die geven verschillende structuren
TERMEN KENNEN vocabularium architectuur/bouwkundige termen + tabel Excel
- Voorbeeld examenvragen: zei Bb
ECHTE LES INTRODUCTIE OUDHEID
Verplichte literatuur!! Laying the foundations – Greece and Rome
Kennis en Kenmerken: oudheid
- Zuilen, rondbogen, frontons, stenen en marmer architectuur
- Vaak in vervallen staat door soms hergebruik materialen/weersomstandigheden
We hebben gefragmenteerd beeld van archi uit oudheid doordat delen ontbreken
Filmpje Pompeï, Wat weten we over de gebouwen types en materialen?
Pompei: verwoest in 79
- Baksteen/terracotta, marmer, hout (glas) harde natuurstenen & marmersoorten
blijven over na verwoesting
Hierdoor vertekend beeld van materiaalgebruik vroeger
- Typologieën: Tempels, amfitheater, forum, politieke instellingen komen doorheen
de oudheid vaak terug: woningen vaak uit minder rijke materialen, gaan minder lang
mee
Publicaties Vitruvius (85-20 v.C.) Tien boeken rond architectuur (25 v.C.) bieden veel
inzicht in archi oudheid
- Gaat in op constructiemethodes
- Ook karakteristieke kenmerken
Later in renaissance wordt deze periode geherinterpreteerd nieuwepublicaties
Nog later herinterpretatie van herinterpretatie (neoclassicisme)
Visuele elementen archi oudheid
- Kapitelen van zuilen Dorische, ionische, Korintische
1
,Oudste orde
Volledig symmetrisch,
smaller bovenaan/breder onderaan lasten verdelen = constructief kenmerk
veel slankere zuilen, gescalpeerde sokkel
nog slanker, meer ornament
In toepassing in deze volgorde: historische volgorde en zwaartekracht
2
, Vitruvius beschrijft opbouw en doorsnede van zuil zeer gedetailleerd
Keuze van zuil = constructief!!
- Dorische onderaan, Ionische daarboven, Korintische bovenaan
o Van zwaar naar licht
Zuilen hebben gender: bij tempels van vss goden, vss zuilen gebruikt
- Mannelijke: Dorische zuil omwille van robuustheid en stevigheid
o Tempels mannelijke goden
- Vrouwelijk: ionische slanker/fijner
o Tempels vrouwelijke goden
- Jonge meisje: Korintische frivool
o Jonge goden
DAKCONSTRUCTIES
Opbouw:
- Architraaf = balk die op zuilen ligt en deze verbindt
o Daar op komt dakconstructie
- Metopen kunnen verwijzen naar de oorspronkelijke spijkers in de houten opbouw
3
, Vitruvius legt evolutie van houten naar stenen architectuur uit
- Sommige elementen (zoals kopse balken bij hout) worden puur decoratief bij stenen
architectuur (triglief) = imitatie hout archi
Zuilen worden gebruikt om architectuur af te bakenen: peristyle (overkapte zuilengalerij)
Les 10/10/2022:
typologie en materialiteit
- Atrium: is binnenplaats/open ruimte tussen gebouwen = semipubliek of privé en
heeft huis of fontein in midden
slechts enkele mensen kregen toegang verschillende klassen:
o Armere mensen: donkere kleren
o Rijkere mensen: lichtere/kleurrijke kleren hoger in standensamenleving
Basis opbouw tempels
Grondplan Parthenon 5e eeuw v.C.: Athene
- Rechthoekig grondplan met peristyle (=zuilenrij rond centraal: publiek toegankelijk)
- Vestibule: inwendig portaal
- Cella: verering van de goden (semi toegankelijk),
toegankelijk via de vestibule
- Schatkamer: bewaring giften aan priesters (geen rechtstreekse verbinding met cella)
Variaties op grondplan:
- Maison Carré, Nîmes: enkel vestibule, geen omringde peristyle
- Tempel van Jupiter: vestibule loopt niet helemaal rond
4
